21 Aralık tarihi, kış gündönümü olarak bilinen ve yılın en uzun gecesinin yaşandığı zamandır. Peki, 21 Aralık ekinoks mu? En uzun gece hangi şehirde yaşanacak? İşte 21 Aralık ile ilgili merak edilenler…
Ekinoks, güneş ışınlarının Ekvator’a dik vurması sonucunda aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği an. Gündüz ile gecenin eşit olması durumudur. İlkbahar ve sonbaharda olmak üzere yılda iki kez tekrarlanır. Ekinoks sözcüğünün kökeni Latince aequus (eşit) ve nox (gece) sözcüklerinin birleşimi olan aequinoctium sözcüğüne dayanır.
21 Aralık tarihi ise, güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi’ne dik geldiği an olarak da bilinmektedir. Bu tarihte Kuzey Yarımküre’de kış, Güney Yarımküre’de yaz başlar. Bu nedenle 21 Aralık ekinoks değil, kış gündönümü olarak adlandırılır.
21 Aralık’ta Kuzey Yarımküre’de en uzun gece, Güney Yarımküre’de ise en uzun gündüz yaşanır. Gündüz süresinin uzunluğu güneye gidildikçe artar. Bu nedenle 21 Aralık’ta ülkemizde en kısa gece Hatay’da, en uzun gece ise Sinop’ta yaşanır.
21 Aralık’ta ayrıca Kuzey Kutup Dairesi’nde 24 saat süreyle gece, Güney Kutup Dairesi’nde ise 24 saat süreyle gündüz yaşanır.
21 Aralık’ta güneş ışınları Güney Yarımküre’ye gelebileceği en dik, Kuzey Yarımküre’ye en eğik açılarla gelir. Üzerinden Oğlak Dönencesi’nin geçtiği karaların iç kısımları, Dünya’nın en sıcak yerleridir. Güneş ışınlarının atmosferde katettiği yolun en kısa olduğu yer Oğlak Dönencesi’dir. Öğlen saat 12.00’de Oğlak Dönencesi’nde yataya dik duran cisimlerin gölgesi oluşmaz.
21 Aralık tarihi aynı zamanda bazı kültürlerde özel bir anlam taşır. Örneğin, İran’da 21 Aralık’ta Yalda Gecesi kutlanır. Bu gece, karanlığın yenilip ışığın doğuşunu simgeler. Aile ve arkadaşlar bir araya gelerek ateş yakar, meyve ve kuruyemiş yer, şiir okur ve eğlenirler.
(Esra Güller)
