havadurum
Sermet Atadinç

sermet@canakkaleolay.com

Ya siyanür havuzu olsa idi…

1821
Çanakkale katı atık depolama alanında henüz çöp dökülmeyen bir bölümde bir zemin çökmesi meydana geldi. Çanakkale katı atık depolama tesisleri bir AB projesi olup, finansmanının %71’i hibe olarak Avrupa Birliği fonlarından sağlanmış Türkiye’deki iki projeden biridir. 
 
Çevreye zarar vermeyecek şekilde teknolojinin bütün imkanları kullanılarak bu tesis yapılmıştır.
 
Proje kapsamında inşa edilen düzenli depolama sahasında, ilk olarak yeraltı sularının ve toprağın kirlenmesini önlemek üzere uygun teknoloji ile geçirimsizlik sağlanmış, daha sonra çöplerin AB standartlarında bertaraf edilmesi ve oluşan sızıntı suyunun arıtılması işlemleri yapılmıştır.
Sonuçta kullanılmayan bir bölümde zemin çökmesi oluşmuştur.
 
Tüm bunları ne için yazıyorum?
Siyanürcü altın şirketlerinin bu temelde o kadar çok demagojilerine maruz kalıyoruz ki; doğamızın onların söylediği gerçek olmayan sözler ile riske atılamayacak kadar değerli olduğuna bir kez daha vurgu yapmak istiyorum.
 
Çanakkale katı atık depolama alanı da  siyanürcü şirketlerin mantığı ile bakıldığında bir Avrupa projesi olup,herhangi bir olumsuzluğun yaşanmaması için gerekli önlemlerin alındığı bir yatırımdır.
 
16.500.000  Euro yatırım değeri olan bu proje için  2010 yılı rakamları itibarıyla 1.700.000 Euro harcama yapılmıştır. Tüm bunlara rağmen bir bölümünde zemin çökmesi olabilmiştir.
 
Buradan alınacak çok önemli dersler vardır.
Siz istediğiniz kadar gerekli güvenliği sağladığınızı söylerseniz söyleyin birtakım risklerin önü alınamamaktadır.
İşte bundan dolayı siyanür liçi için oluşturulmuş siyanür havuzları doğamız için her zaman potansiyel bir risktir.
Bunun örnekleri de çoktur.
Daha dün Kütahya’da siyanür havuzu çökmedi mi?
 
Ya dünyadaki örnekleri…
-Filipinlerde Surigao del Norte altın madeninde barajın temelinde yenilme olunca 500000 m³ zehirli atık tarım alanlarına yayıldı.
 
- Kırgızistan’daki Kumtör altın madenine siyanür taşıyan bir kamyon Barskun nehrine uçtu. Zehir 8 km sonra Orta Asya’nın en büyük kaplıcalarının bulunduğu noktada Issık Göl’üne ulaştı.
 
- Filipinlerde Surigao del Notre altın madeninde yıpranan bir borudan atık çıkışı sonucu yine bir kaza meydana geldi. 700 000 m³ zehirli çamur tarlalara yayıldı.
 
- Romanya’da Baia Mare altın madeninde aşırı yağışlar sonucunda baraj taşıp yırtılınca 100 000 m³ siyanürlü akışkan Tizsa ve Tuna ırmaklarına boşaldı.
 
- Endonezya’da Grasberg altın madeninde baraj taştı. Amungme yerlilerinin köyleri zehirli çamur istilasına uğradı.
 
- Gana’da Whassa bölgesindeki altın madeninde 15 gün ara ile iki baraj hasar görüp çevreye boşaldı. Asuman nehrinin büyük bir bölümünde yaşam bitti.
 
- Nevada’da binlerce hayvan siyanür zehirlenmesinde öldü.
 
- Şili’de 14 atık barajının 10’unda deprem sonrası çatlak sonucu sızıntı sonucu 22 insan yaşamını yitirdi.
 
- Batı Virginia’da yoğun yağmurlar sonucu atık barajı çöktü 155 kişi öldü!
 
- Papua Yeni Gine’de 2100 m’lik dağ tıraşlandı yoğun yağmur sonrası siyanürlü toprak aktı ve yöre halkı başka yerlere göç etmek zorunda kaldı. Aynı firmanın siyanür taşıyan gemisi battı ve deniz yaşamına ciddi zararlar verdi.
 
- Guyana’da zehirli atık havuzu patladı. 2 gün içinde ülkenin iki büyük nehrine 4milyar ton atık çamur karıştı.
 
- Güney Colorina’da yağmur sonucu süzme altın rezervi çöktü, on binlerce balık ve canlı öldü.
 
- New Mexico’da tehlikeli atık alanında yapılan tetkikler sonucu 800’den fazlasında sızıntı saptandı.
 
- Ekvator’da maden bölgesinde meydana gelen heyelan neticesinde 300 kişi, Nobnibya’da 100 kişi öldü.
 
- Brezilya’da altın çıkarılmasını reddeden ilkel bir kabilenin 16 genç erkek üyesi maden işçileri tarafından öldürüldü.
 
- Bolivya’da maden artığının aşağıya kayması sonucu yüzlerce insan öldü.
 
- İdoha’da tonlarca atığın havuzlardan çevre sularına karıştığı tespit edildi. 1200 Kızılderili yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kaldı.
 
- Güney Afrika’da siyanürlü havuz yağmurlar nedeniyle taştı ve 150 kişi öldü.
 
Siyanür liçi ile altın üretimi her zaman bu gibi riskleri oluşturmaktadır.
 
Bundan dolayı altın üretimine karşı çıkmak yaşama sahip çıkmaktır.