Değerli arkadaşım Çağdaş ile geçen akşam bir yandan demleniyor, bir yandan da beslediği dünya tatlısı tavşanı gözlemliyor ve hakkında kaynatıyoruz. Çağdaş gerçek bir hayvansever...
Tecrübelerini ve tavsiyelerini kendi yaptığı rakının yanında meze olarak sunuyor. Sevene, anlayana... Dedi ki ben bunları kaleme aldım. Dedim, müsaden olursa okurlarımızla paylaşmak isterim. Şanslısınız! Okuyun bakalım tavşan neymiş, ne değilmiş, ne yer, ne içermiş...
Pek tanımadığımız, hakkında sıkça yanlış bilgiler dönen bir hayvan. Benimki 5 yaşına girecek Ocak`ta. Size biraz bilgi vereyim.
- "Tavşanlar su içmez" tamamen asılsızdır. Her zaman günlük tazelenmiş suyunu koymayı ihmal etmeyin.
- "Tavşanlar kokar" yine tamamen asılsız ama atasözü olmuş bir laf. Tavşanın sadece sidiği kokar. Dışkısı için "ne kokar ne bulaşır" derler ki doğrudur. Şampuanla yıkarsanız 2 hafta yanınızdan geçtiğinde güzel kokusunu fark edersiniz.
- "Bizde de vardı. Her tarafa pisliyordu...". Eğitememişsindir. Tavşan güzel tuvalet eğitimi alır. Merak eden olursa detaylı anlatırım. Ben güvercin ızgarası altına gazete koyuyorum. Yapınca değiştiriyorum. Heyecanlandığında bir iki boncuk ortaya bırakabilir. Canı sağ olsun. Bağırsakları bozulunca dışkı poposuna yapışır. Takip edilmelidir. Bir mendil ile alınıp gerekiyorsa bölge yıkanmalıdır.
Benimkini öğrenci bir çocuk petshopa terk etmiş, kafesiyle aldım yavruydu. Bilmiyorum tabi tavşan o zaman, aklıma geldikçe üzülüyorum. Sonra kafesinde yem kabına işediğini fark ettim. Yem kabını olduğu gibi bıraktım. Duvara monte yeni bir yem kabı aldım. Eski yem kabına çişini yapmaya devam etti. Izgaralı bir sabunluk aldım. Oraya yaptı tuvaletini. Bu sefer oldukça büyük bir kafes aldım. Koydum bunu içine. Küçük de bir beyaz leğen aldım. İçine metal nihale oturturucam ızgara olarak. Neyse nasıl yapılır falan deniyorum kafeste, atladı içine yaptı çişini. Şimdi ise salon ve yatak odasında aşağıda yorumda fotoğrafı olan kutu içinde altta gazete güvercin ızgaralarını tuvalet olarak kullanıyoruz. Bu öyküyü hayvanın tavrı ile ilgili bilgi sahibi olmanız için anlattım. Kafeste hayvan beslemek yanlıştır. Şimdi nasıl eğitim verilmeli sorusuna güzel bir çözüm bulalım. Tavşanın özellikle yavru iken tezgah altı gibi yerlere girmesi olağandır. Kontrolünüz dışındaki yerleri kapatmanız pisletmesini sıkışmasını ve kablo kemirmesini engelleyecektir. Tavşana en çok kullandığınız odada 3-4 m2 çevresi telle çevrilmiş tuvaleti olan, kutular ve yemek ekipmanları olan bir hobi alanı oluşturun. Burada tuvalet alışkanlığını takip edin. Tuvaletini ilgili bölgeye yapıyorsa tavşanın odaya çıkışı olsun. Düzenli tuvalet alışkanlığı devam ediyorsa telleri kaldırın. Alışkanlık hala devam ediyorsa diğer odaları da erişimine açın. Tabi bir kaç tuvalet alanı daha oluşturun.
- "Havuç yerler." Benimkinin 4 yıldır yediğini görmedim. Kuru mama, taze sebze ve su olmak üzere 3`lü beslenirler. Kuru mama olarak benimki meyveli müsli yiyiyor. Yulaf veya arpa kırığı alternatif olabilir. Taze sebze; dereotu, maydanoz, brokoli yaprağı, marul, ıspanak kombinasyonları olabilir. Her zaman bu 3`lüyü bulundurun çünkü aklına geldikçe bir şeyler yer. Ayrıca kahvaltıda yağsız zeytin ve çok az ekmek içi verirseniz mutlu olurlar. Nadiren elma, muz, üzüm vs verebilirsiniz ama unutmayın ki meyveler şeker içerir ayrıca bağırsaklarını bozabilir, takip edin. Kuru yoncaya bayılırlar. Sınırsız verebilirsiniz.
- “Kafeste bakılır.” Bu laf beni fanusta balık beslemek kadar sinirlendirir. Kedi köpek gibi evde serbest dolaşır, acıkınca yemek yer, uykusu gelince uyur, çişi gelince gider tuvaletine yapar, sevilmek isterse elinin altına girer. Benimki yazlıkta dış kapıda bekler, açınca seninle mesafeyi koparmadan yürüyüş yapar. Sokakta kedi köpek olduğunun farkındadır, o yüzden benden uzaklaşmaz. Kedi gelince arkama geçer. :) Sıkılınca eve kendi döner.
- Benimki cinsi gereği tüylüdür. Tüy dökme senede 2 keredir, çok döker. Diğer zamanlarda pek tüy sorunu olmaz. Tüylerin üzerinizden temizlenmesi kedi köpeğe nazaran oldukça kolaydır. Ayrıca güvenlik gereği koltuk arkası, yatak veya sehpa altı gibi yerlerde uyur. Pek koltukla yatakla işi yoktur,
bu yüzden tüyler genelde halıda kalır, üstünüze bulaşmaz. Bir de konuştuğum bir doktor tavşan tüyünün yumuşak olması sebebiyle ciğere saplanamadığını dolayısıyla kist yapmadığını söylemişti. -Şahsi görüşüm- hayatımda dokunduğum en güzel kürk tavşanda. Eminim sizin için de sizin hayvanınızdadır. :)
- !!!Tavşanlar aşırı sosyal hayvanlardır. Bu sebeple evde çok durmuyorsanız ya da evde aileniz vs yoksa başka hayvan bakın. Gerçek anlamda bunalıma giriyorlar. Ben iş görüşmesine şehir dışına gittim. Ailem de yoktu. Hayvan bir yıl iletişim kurmadı benimle. Ayrıca dokununca çığlık atıyordu. Canı yanıyor diye röntgen çektirdik. Psikolojikmiş. Sıkılmasın diye çift alırsanız sizinle bağ kurar mı eğitim alır mı bilmem ama seneye 1.000 olur. Gebelik yaklaşık 30 gün, bayağı tavşana 40 gün yazan kaynaklar da var. Hemcinsleriyle anlaşabilirler mi bilmiyorum.
- Veterinerlerin tanıdığı bildiği bir hayvan değil. İlaçları da maalesef bulunmuyor. Aklınızda bulunsun bir dönem çok hastalanmıştı, aşırı bir halsizlik, yemiyor, tuvaletini yapmıyor falan. 1 hafta iğne antibiyotik ve kedi probiyotiği vererek düzeltti veteriner. Sonsuz teşekkürler.
- 7 yıl ömrü olduğu söyleniyor, 10 yıla kadar yaşayabildiğini duydum. Bazı kaynaklar bayağı tavşana 10-12 yıl ömür biçmiştir.
- “Kemirir mi?” kesinlikle kemirir. Tavşanların dişleri sonsuza kadar uzar. Bu yüzden kemirmesi gerekir ki törpülensin. Benimki ufak bir cins olduğu için pek kemirme huyu yok. Ancak şarj kablolarını sever, karton kağıt çiğner ama her zaman için olağan şüphelidir, dikkat edin. Yetişkin bayağı tavşanların halı mobilya ahşap elektrik kablosu vs kemirdiğini okudum. Salam da yiyorlarmış, vermeyin.
- “Isırır mı?” kesinlikle ısırır. Tavşan için ısırmak makas almaktır. Ayrıca hiyerarşi gereği “ben senden üstünüm” diye de ısırabilir. Ama kanatmaz. Uyurken uyuduğu yere elini sokarsan kanatır. Hazır konusu açılmışken gececi hayvanlardır. Gündüz uyurlar, genelde sen işe gidince.
- Tırnakları uzar, evde kazamadığı için çok uzar. Sert zeminde acı çeker. Takip edilip kesilmesi gerekir. Tırnaklarında kedininki gibi etli bölüm vardır. Mesafe bırakarak dikkatli kesilmelidir.
- Bayağı tavşanlar iyi kazıcılardır. Bir videoda ölçmüşlerdi, 3 metre kazmış. Benimkinin 5cm’den fazla kazabildiğini görmedim. O da çapalı topraktı.
- “Yıkanır mı?” kulakları su kaçırmamaya azami özen göstererek yıkanır.
- Benimki ile koşturmaç ve bumerang şeklinde iki oyunumuz var. Koşturmaç; ben koşturuyorum o kaçıyor ben kovalıyorum. Sıkılınca saklanıyor. Kilo almaması ve kabızlık için hayati bir oyun. Bumerang; ben tavşanı tutup koltuk ve yataklara atıyorum, koşarak geri geliyor, tekrar atıyorum yine geliyor. Sıkılınca gelmiyor. Çok keyif alıyor.
- Bayağı tavşanlar 2-7 kg iken benimki ancak 2 kilodur.
- Gelelim benimkinin cinsine. Benimki yaklaşık 5 yaşında bir aslanbaş cinsidir. Beyaz kürklü mavi gözlü bir dişi tavşandır. Yazdıklarımı okuduğum sayısız makale, diğer tavşan severler ile fikirdeşmeler ve en son Vikipedi ile kıyaslayarak ampirik yazdım. Yazdıklarımı değerlendirirken tavşanımın cinsi ve cinsiyetini göz önüne alırsanız sevinirim.
(Kaynak: Çağdaş Hüsmenoğlu)
