nevin@canakkaleolay.com
Skorbüt, C vitamininin aşırı derecede yetersizliğine bağlı olarak gelişen bir hastalık türü olup anemi, hareket kısıtlılığı, halsizlik, kanamalar, kol ve bacaklarda ağrı, vücudun bazı bölgelerinde şişlik, cilt problemleri, diş eti hastalıkları ve diş kaybı gibi olumsuzlukları içerir. Tarihsel süreçte, iskorbüt hastalığı, 15-18. yüzyıllar arasında uzun süreli deniz yolculukları sırasında C vitamini açısından zengin gıdaların bulunmamasına bağlı olarak denizciler arasında yaygın görülen bir hastalık olarak karşımıza çıkar. Günümüzde ise işlenmiş gıda ürünlerine takviye olarak C vitamininin eklenmesi ile birlikte, bu vitaminin hemen hemen her gıda ürününden alınabilmesi ve ürünlere ulaşmanın daha kolay olması sayesinde, iskorbüt hastalığının oldukça nadir görüldüğü söylenebilir.
Başlangıçta sadece hafif seyreden belirtiler görülürken, C vitamini eksikliğinin ilerlediği durumlarda daha ciddi belirtiler ortaya çıkabilir.
İskorbüt hastalığının belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Erken dönemde halsizlik, yorgunluk, iştah kaybı, eklemlerde ağrı gibi spesifik olmayan hafif belirtiler görülür.
İlerleyen dönemde ise C vitamininin görev yaptığı dokulara bağlı olarak aşağıdaki belirtiler görülebilir:
Anemi: C vitamininin antioksidan özelliğinin ortadan kaybolmasıyla birlikte kırmızı kan hücrelerinin sayısında azalmaya bağlı olarak kansızlık görülebilir.
Jinjivit (diş eti iltihabı): Kolajen üretiminde karşılaşılan problemler nedeniyle diş etlerinde şişlik, kızarıklık ve hassasiyete ek olarak diş eti kanamaları daha sık görülür.
Ciltte morluklar veya cilt altı kanamalar: Damar duvarının yapıtaşlarından olan kolajen miktarındaki azalmaya bağlı olarak damarlar, hasar ve yaralara karşı savunmasız hale gelir ve bu durum da özellikle kol ve bacaklarda geniş morluk ve kanamalara neden olabilir.
Saç dökülmesi: Kolajen miktarındaki azalma aynı zamanda saç tellerinin güçsüzleşmesine, kırılmaya ve dökülmeye neden olabilir.
Diş çürükleri: Dişlerin yapısında bulunan ve dişlerin diş etlerine tutunmasını sağlayan bağ dokusunun kolajen eksikliğine bağlı olarak zayıflaması sonucunda dişler, dış etkenlere karşı daha savunmasız hale gelir ve bu da diş çürüklerine neden olabilir.
Eklemlerde şişlik ve hassasiyet: Kolajen eksikliği aynı zamanda eklemlerin yapısında birtakım deformasyonlara neden olabilir.
İskorbüt hastalığının belirtileri ağır seyredebilen belirtiler olsa da bu hastalığın tedavisinin genel anlamda oldukça basit ve kolay olduğu söylenebilir. Belirtilerin ortaya çıkma sebebi çoğunlukla C vitamini eksikliği olduğundan, hastalık tanısı konulmasının ardından C vitamini takviyesi yapılarak tedavi sağlanabilir. Bu anlamda, C vitamini açısından zengin gıdaların bolca tüketilmesi büyük önem taşır. Aynı zamanda, dışarıdan C vitamini takviyesi de alınabilir. Hastalığın ilerlemesi durumunda doktor kontrolünde yüksek dozda C vitamini tedavisine başvurulabilir.
KAYNAKÇA: https://www.medicana.com.tr/saglik-rehberi-detay/12261/iskorbut-hastaligi
