Şehirleri Anlamak..!

 

Şehirlerin insanoğlunun toplumsal gelişme ve ilerleme sürecinin belirli bir aşamasında ortaya çıktığı bilinmektedir.

Yapılan/yaratılan her şehir, onu yapan ve ortaya çıkaran toplumların, toplumsal bilgi, beceri kültürel ve estetik, değerlerinin ve birikimlerinin üzerinden ona uygun şekillenmiştir. O nedenledir ki; şehirler kurucularının bütün toplumsal özelliklerini ve değerlerini yansıtırlar. 

 Toplumsal özellikler yalnızca ve basit olarak yansıtılmanın ötesinde; şehirlerde merkezileşir ve kristalize olur. Yeni birikimlerin, kültürel-artistik ilerlemelerin olanaklarını ve verilerini de genişletir. 

 Toplumların ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel yaşam ve ilişkileri şehirlerde yenilenir, yeni biçimler kazanarak çevreye doğru genişler –Toplumsal  formları zorunlu olarak ortaya çıkarır…

Ancak şehirler yekpare, tekdüze, tek standartlı bir bütünlük ve yaşamı ortaya çıkarmaz. Kendi içinde bir bölünme ve statü farklılığını da yaratır ve derinleştirir…
Ana cadde ve arka sokak; merkez ve çevre statüleri oluşur. Bu bölünme, bu statü farklılaşması aynı zamanda ve genel hatları ile, iki sosyo-kültürel yaşam biçimini ortaya çıkararak derinleştirir. Bir anlamda meşrulaştırır. 
Ana caddeler şehirlerin yalnızca vitrinlerini oluşturan, “Masum” yapılanmalar değildir elbette!... Değişim ilişkilerinin, ticaretin ve mal-para ilişkilerinin gerçekleştiği yerlerdir. 
Arka sokakların, çevrenin gelirlerini “Kendine” çeken bir merkez durumundadır. 
Şehirlerin bütçeleri çoğunlukla ana caddelere akar… ışıkları bol kaldırımları temizdir. 
Karanlık ve çamurlu arka sokak görüntüleri buralarda görünmez. 
Şık ve gösterişlidir. Sinek kaydı tıraşlı ve parfüm kokuludur ana caddeler.
Burada arka sokakların hüznüne ve sefaletine rastlanmaz. Ne de olsa o, kapitalizmin şanına uygun bir merkezdir. Ana caddedir o!

Evet şehirler devasa toplulukları birleştirirken aynı zamanda bölünmeleri ve farklı statükoları da ortaya çıkarmaktadır. 

 “Ana cadde” ve “Arka sokak” statüleri… “Çevre” ve “Merkez” statüleri…

Kuşkusuz ki; günümüz toplamlarının “Meşru” gördüğü bu farklılaşma, yine toplumsal gelişmenin belirli bir aşamasında, “Uyum” ve “Denge” kazanacaktır. 

Şehirleri anlamak ve tanımak istiyorsanız, neredeyse her gün değişen ana caddelere değil, ara sokaklara gidin. Merkezden çevreye yönelin, çünkü bir şehrin ruhu arka sokaklarda yaşar...