Büyülü sözcüklerdir özgürlük ve adalet. Seçmeniz gerekse bir tanesini hangisini seçersiniz? Zorlanırsınız Çünkü özgürlük de adalet kadar vazgeçilmezdir. Dindar bir toplumda özgürlük arka plana atılabilir. Adalet bizi birbirimize bağlayan ana haklardan bir tanesidir.
Özgürlük ve felsefe ilişkisi bireyin kendi istekleri (dışsal), bireyin içsel istekleri ve bireyin toplum için istekleri eşitlik ve adaleti birbirinden ayırabilir. Birey ve toplum ilişkisi birlikte uyumlu hale getirilebilir. Birey özgür olmalı, kimse kimseye nasıl olması gerektiğini dayatmamalı bireyi merkeze koyarak yaşam devam etmeli. Empatiyle barışık toplumu düşünerek devam etmeli zamanda yaşam. Olgu ve idea olan yaşanan ve olması gereken fikirler adalet ve estetik kavram hep olgu idea çatışmasıdır ve haksızlıktır. Adaletsizlik yaşadığımız durumun adıdır.
Demokrasinin olmazsa olmazı fikir hürriyetidir. Onu ancak yaşam hakkı geçer. Dünyanın hiçbir yanında adaletle karşılaşamazsınız, her zaman adaletsizlik vardır. Adaletten anlam çıkarmak önemlidir. Rölativist (sana göre bana göre) olmak yanlış bakış açısıdır. Değer, ilke erdem kuram prensip kelimeleri son zamanda çok kullanılmakta. İşlerin nüktesinde İyi kötüden kaçamayız. Değerlerle yüz yüze gelmeliyiz. Adalet en önemli değerdir. Platon’a göre en önemli ilk dörtten en önemlisi. Neyi ikilemleştirecek kurgusal erdeme dönüştürüp iyi yapma eylemine dönüştüren bir üst ilkedir ’Adalet’.
Toplumsal adaletin sağlanması adil olmak için meta paylaşımı hak yemeyin, sıra yemeyin, ahlaklı olun, adaletli davranmak, adil dağılım, adil kişi, adil devlet ve küresel adalet her biri çok önemli.
Küresel adaletsizlik savaşlara, göçlere, baskılara neden olur. Eşitlik adalet değildir(Adaletin içinde bir olgudur.) Her ikisi kendinde adil olmalı, sorgulamalı ve olmak için mücadele vermeli.
İnsan toplum varlığını adaletsiz sürdüremez. O olmadan diğerleri yaşayamaz. Devlet için adalet daha önemlidir. Yasaları ihlal etmek tolere edilemez. Devletin muazzam gücü vardır.
Eşitlik ve özgürlük teorisyenlerin genel çözümü uçurumu yok etmek. En uçları birbirine yaklaştırmak. Diğer insanlar olmadan yaşayamayız. Özgür olma talebi başkalarının alanına girmek olmamalı, iki ucu açık gibi görünse de başkasının yüksek sesle müzik dinlemesini destekliyorum; ama beni rahatsız etmemek üzere, buna en güzel örnek.
Fazla eşitlik ise serbest piyasanın acımasızlığıyla birleşip vahşi kapitallerin parayı ve liberalizmin kişiyi baz almasıyla, sosyalizmin toplumu baz alması, kitleler arası uçurumun ve yakınlığın nirengi noktalarındandır. Seçmek istediğiniz sisteme göre zengin ve fakir arasında uçurum oluşabilir.
Sosyalizmde eşitlik özgürlük öne gelir. Sınıflar arası farkları ortadan kaldırır. Sosyalizm özgürlükleri yok edebilen bir sistem olabilir. Liberalizmin özgürlükçü ve sosyalizmin eşitlikçi olduğu bir toplumsal ikilem arasında doğru ideaları tespit edip modelleme yaparak tüm toplumsal kalkınmışlığı geliştirecek noktalar kullanılmalıdır. Devlet ataletin içinde eşitliği ve özgürlüğü sağlamalıdır.
Türkiye’de toplumsal eşitlik algısının düşük olmasından kaynaklanan ve Türk toplumu özgürlükten önce eşitlik istiyor yapan nedir?
Kapitalist sistemde zengin fakir olacaktır. Yapılan icra faaliyetleri hiçbir ideolojiyi kötülememeli. Eşitlik sadece ekonomik eşitlik midir? İnsani eşitlik önemlidir. Eşitlik olmadan modern düşünce olamaz. Bireysel özgürlükler çoğunluğun tiranlığı denilen (kamuoyu) (çoğunluğun tahakkümü) (mahalle baskısı) tehditi altında. Azınlıkta kaldığımız yerde bireyin özgürlüğü yok ediyor. Eşitlik ilkesi bireysel farklılıkları ortadan kaldırıyor. Bryan Turner’e göre eşitlikler; Varoluşsal eşitlik(özsel) , insanların yalnızca insan olduğu için eşit olması gereklidir. Birinci madde derki “Bütün insanlar hakları ve onurları eşit ve özgür olarak doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik duyguları ile davranmalıdırlar.”, fırsat eşitliği( istenen amaçlara ulaşmak için), şartlarda eşitlik, sonuçlarda eşitlik (Kadın, çocuk, engelli gibi (dezavantajlı gruplar) devlet tarafından desteklenecek)
Özel mülkiyet sistemine göre; kapitalizmde eşitlik ütopik ve hayali kalıyor. Şuan günümüzde fırsat eşitliği ile şartlarda eşitlik sonuçlarda eşitsizliğe neden olur.
Sonucum, özgürlük ve adalet(Eşitlik) birlik olabilir mi? Özgürlük nedir? Aynı şeyi mi anlıyoruz? Çok anlamlı bir kavram aslında. İnsan denen varlık özgür müdür? Birey (kişi)nin özgürlüğü nasıl olur? Toplumsal özgürlük nasıl olur? Ademoğlunun iç huzurunu yakalaması için dingin içsel adaletini sağlayarak toplum adına düşünmesi ve birey olarak özsel uygulaması gerekmektedir.
Hüseyin ÇOBAN
