Korku duvarları ve Mahsa Amini
Pers İmparatorluğu`nun başkenti olan Persepolis, milattan önce 5`inci yüzyılda gücüyle öne çıkan bir kentti. Pers Kralı I. Dariuş tarafından kurulan kenti UNESCO tarafından Dünyanın Uygarlık Mirası arasında önemini koruyor. İhtişamıyla göz kamaştıran sarayları, su kemerleri, duvar süslemeleri, heykelleri ve tapınakları ile döneminde dünyanın merkezi sayılan kent, Pers İmparatorluğu`nun sanatını, gücünü ve hayata bakışını kalan parçalarıyla gözler önüne sermeye devam ediyor.
Persapolis`in kaderi de diğer antik kentlerin kaderinden çok farklı değil. Milattan önce 331`de Büyük İskender Persleri yenerek şehri yaktı. Devrin sonu sadece yangınla olur mu?
Buradaki asıl soru bu?
Topla, tüfekle savaşmakla, bir devrin sonu gelir mi? Gelmez. Sanatla, edebiyatla, müzikle; o devir devinim halinde sürer gider...
Gitti de. Persepolis Antik Kenti`nin sarayları, taç kapıları, heykelleri UNESCO tarafından koruma altına alınan yerlerden birisi.
Peki kültürü kim koruyacak? Sosyal kültürü kim koruyacak?
***
Bir es verip devam edelim. Persepolis denildiğinde; günümüzde akla ilk gelen bir antik kent değil.
Persepolis, 2007 yılında Marjane Satrapi`nin çizgi roman olarak yazdığı otobiyografisinin sinemaya uyarlanmasıyla yapılmış animasyon filmi. 2007`den bu yana birçok platformda gösterimi yapılan siyah beyaz bir animasyon.
İran İslam Devrimiyle değişen hayatları anlatıyor. Molla devrimiyle...
Animasyon açık sözlü bir çocuk olan 9 yaşındaki Marjane`nin gözünden İran`ı anlatıyor. Antik ismi ile "Persepolis`i". Filmde Şah devriliyor. Radikal İslamcı kesimin politik gücü elde etmesiyle beraber kişisel haklar daralıyor.
Kadınlara kara çarşaf giyme zorunluluğu, muhaliflerin susturulması ve birçok kadının hapsedilmesi gibi olaylar çizgi karakterler aracılığı ile izleyiciye aktarılıyor. Marjane, muhalif olan amcasının trajik intiharına tanıklık ediyor. İran-Irak Savaşı yüzünden Tahran`ın çevresine bombalar düşerken, bu savaş onun günlük hayatının içine giriyor...
Molla Devrimi`nin baskısı küçük bir çocuğun hafızasından izleyiciye aktarılıyor. Perslerin kadim topraklarının anıtsal antik kentinin ismi böylece bir animasyona isim veriyor. İnsani değerler tutsak edilebilir mi? Özgürlük gibi?
***
Bir zamanlar dünyanın merkezi gibi görülen Persepolis Antik Kenti, devrini tamamlayıp, tarih sayfalarındaki yerini aldı. Büyük İskender`in orduları; onu tozlu raflara kaldırdı. Büyük İskender`de tarihin sayfalarındaki yerini aldı. Zaman geçti.
İran`da 22 yaşındaki
Mahsa Amini`nin "ahlak polisleri" tarafından katledildi. Protestolar sürüyor. İran`da başörtüsünü uygun takmadığı gerekçesiyle Mahsa Amini katledildi. Zaman geçiyor. Mahsa Amini`nin protestolarına katılan Hadis Najafi`nin de katledildiğini İranlı gazeteci Masih Alinecad, sosyal medya hesabından duyurdu. Zaman geçiyor.
Dünyanın her yerinden protestolar devam ediyor. Kadınlar, İran`daki kız kardeşlerine destek vermek için saçlarını kesiyor. Protestolar büyüyor. Zaman geçiyor. İran`da protestolarda yaşamını yitirenlerin sayısı her geçen gün artıyor. Zaman geçiyor. Gözaltı sayısı yüzlerce...
Zaman geçiyor. Korku duvarları yıkılacak. Zulüm de bir gün tarihin sayfalarındaki yerini alacak.
