FAKİR İNSANLAR ZENGİNLERDEN DAHA CÖMERT
Londra Queen Mary Üniversitesinin yaptığı ve Basic and Applied Social Psychology bülteninde yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, daha fazla para kazanan insanlar, daha az para kazanan insanlara göre daha cimri olabilir.
Araştırmacılar sosyal bir deney yürüttüler ve deneye katılan insanlar, oyun oynamaları karşılığında gerçek para kazandılar.
İnsanlar “düşük statü” veya “yüksek statü” şeklinde iki gruba ayrıldılar ve başlangıçta içinde bulundukları gruba göre para aldılar; bu para onların servetini gösteriyordu.
Oyunlarda, katılımcılar kendilerine ne kadar para ayırmak istediklerine ve ortaya ne kadar para koymak istediklerine karar verdiler. Ortaya konan para, herkes arasında paylaşılacaktı.
İnsanların servetini belirleyen şey bazen şans, bazen de gösterdikleri çaba olmuştu.
Genel olarak, düşük statüde bulunan katılımcılar, yüksek statüde bulunan katılımcılara göre ortaya daha fazla para koyacaktı. Üstelik “yüksek statü” etiketlerini kendileri kazanan insanlar, servetlerini şans eseri kazanan insanlara göre çok daha az bağış yapacaklardı.
Çalışmanın baş yazarı ve Queen Mary Üniversitesi Biyolojik ve Kimyasal Bilimler Fakültesi’nde profesör olan Magda Osman şöyle söylüyor: “Yüksek statülü bireylerde gözlenen işbirliğinin seviyesini belirleyen en önemli etmen, gerek şans yoluyla gerek çaba yoluyla olsun, servetlerini elde etme şekli olmuştu”
“Düşük statülü bireylerde durum böyle değildi. Bu kişilerin düşük statülerine ulaşma şekilleri, oyundaki davranışlarında hiçbir farklılık oluşturmamıştı.”
Osman’ın söylediğine göre eğer yüksek bir statüyü, şans değil de çaba yoluyla elde ediyorsanız, kazanmış olduğunuz şeyleri saklamanız daha muhtemel oluyor. Servetiniz sınırlı olduğunda ise işbirliği yapmayı daha çok istiyorsunuz.
“Buradaki husus, bir kişi işbirliği içinde davranıyorsa bile, bunun sadece özgecil sebeplerden kaynaklandığını düşünmek için bir sebep olmaması.”
Aksine, daha fazla katkıda bulunarak diğerlerinin de böyle yapacağını ve nihayetinde bu durumdan faydalanacağınızı düşünüyorsunuz.
Öyle olsa bile, oyundaki diğer herkesin sizinle aynı şeyi yapacağının bir garantisi yok. Diğer bir ifadeyle, düşük statülü bir insan olarak daha fazla katkı yaparak daha büyük bir tehlikeye giriyorsunuz, çünkü diğerlerinin karşılık verip vermeyeceğini bilmiyorsunuz.
“Bir diğer şaşırtıcı bulgu da, empatinin, toplum yanlısı davranışı, yani ortaya para koymayı teşvik etme konusunda neredeyse hiç etkisinin olmaması” diyor Osman.
“Bu durum önemli, çünkü empatinin, insanları sosyal şekilde davranmaya bağlayan bir yapıştırıcı olduğunu öne süren pek çok iddia var. Biz, söz konusu şey para olduğunda, empatinin toplum yanlısı davranışları geliştirmede aslında hiçbir rolünün bulunmadığını gösterdik.”
Kaynak:
1) Ozan Zaloğlu (www.popsci.com.tr)
2) Business Insider
