ÇOCUKLARDA UYKU GELİŞİM BOZUKLUKLARI
İnsanın en temel ihtiyaçlarından biri olan uyku, beyindeki dikkat ve öğrenme süreçlerinin gelişiminde çok önemlidir. Zihinsel aktivitenin özel bir formudur. Aktif ve nöronal bir süreçtir. Beyinde uykunun başlatılması ve sürdürülmesi ile ilgili özel alanlar vardır. Hayatın her döneminde önemli olsa da özellikle beyin gelişimi ve büyümenin en hızlı olduğu dönem olan bebeklik ve çocukluk dönemlerinde daha da ciddi önem kazanmaktadır. Normal bir uykunun tarifini yapmak zordur. Çünkü uyku - uyanıklık döngüsü yaşa, cinsiyete, aydınlık - karanlık durumuna, egzersiz durumuna, stres ve hastalıklara göre değişkenlik göstermektedir. Güne başlarken fiziksel ve ruhsal açıdan hazır hissettiren, dinlendiren uyku normal bir uykudur.
Uyku bozuklukları öğrenme, dikkat ve hafıza sorunlarına, sinirliliğe, gündüz uykululuğuna ve özellikle uzun süren uyku bozukluklarında ruhsal hastalıklara yol açabilmektedir. Beyin gelişiminin çok hızlı olduğu çocukluk döneminde bu sorunların giderilmesi büyük önem taşır.
Bebeklerde uyku süresi, 14-15 saat iken 1-3 yaş arası çocuklarda 12-13 saat, okul öncesi dönemdeki çocuklarda 10-12 saat, okul çağı çocuklarında 8-11 saat, ergenlik döneminde uyku süresinin 7-9 saate kadar azaldığı görülmektedir.
UYKU BOZUKLUKLARI
•Uykusuzluk bozukluğu (insomnia)
•Aşırı uykululuk bozukluğu (Hipersomnolans)
•Narkolepsi
•Konfüzyonel uyanıklık
•Uyurgezerlik
•Uyku terörü
•Kabus bozukluğu
•Uyku ile ili?kili yeme bozukluğu
•Sirkadiyen ritim uyku bozuklukları
•Gecikmiş uyku fazı bozukluğu
•Erken uyku fazı bozukluğu
•Düzensiz uyku-uyanıklık ritim bozukluğu
ÇOCUKLARDA UYKU BOZUKLUKLARI TEDAVİSİ
Çocuğun uykusunu bozan etkenin saptanması ve ona yönelik tedavinin önerilmesi gerekmektedir.
Uyku bozukluğunun tedavisi neden bu kadar önemlidir? Yazının başında da belirtildiği gibi uyku, çocukların gelişiminde çok önemli bir yerdedir. Ninnilerimizde de söylendiği gibi uyku çocukların büyümesinde çok etkin bir role sahiptir. Özellikle uykunun derin dönemlerinde bol miktarda büyüme hormonu salgılanmaktadır. Uyku bozukluğu yaşayan bir çocukta, hem gelişim bozukluğu gibi bedensel bulgular yaşanırken aynı zamanda dikkat eksikliği, depresyon gibi ruhsal bozukluklar da daha sık görülmektedir. Uyku bozukluğu ile gelen bir çocukta yukarıdaki önerilere ne kadar uyulduğu tekrar gözden geçirilir. Bu önerilere rağmen uykusu hâlâ bozuk olan çocuklara ilaç tedavisi önerilir.
Uyku bozukluğunda erken müdahale neden önemlidir?
Uyku, canlıların sağlıklı şekilde var olmaları için çok önemlidir. Özellikle çocukluk döneminde bedensel ve ruhsal olarak sağlıklı bir büyümenin olması için uykunun rolü çok fazladır. Bu yüzden uyku bozukluğu olan çocukların en kısa sürede tedavi edilmesinin obezite-diyabet gibi bedensel hastalıkların depresyon-anksiyete bozukluğu gibi ruhsal hastalıkların önlenmesinde çok ciddi bir rol almaktadır. Yapılan çalışmalarda yeterince uyuyamayan bireylerin kan kortizol düzeylerinin arttığı, bu yüzden obezite ve diyabet riskinin arttığı, benzer şekilde yeterince uyumayan bireylerde REM (Uzun süreli uyku) uykusunun duyguları düzenleyici etkinliğinden yeterince faydalanmayan bireylerde depresyon ve anksiyete bozukluğu sıklığı artmaktadır.
Özetle sağlıklı bireyler olmak için yeterince uyumamız gerekmektedir.
