Bonobo anneleri, erkek çocuklarının dişi bulmasına yardımcı oluyor ve bu durum, torunlarının babalarına 3 kat daha fazla benzemesini sağlıyor.
Eğer ailenizin “Ne zaman evleneceksin?” türü sorularından bunaldıysanız, onlara bonobo maymunlarının yaptığı gibi size dişi bulmaları gerektiğini söyleyin.
Çoğu sosyal hayvan, çocuk yetiştirme görevlerini, grubun diğer üyeleriyle ortak şekilde yürütür ama Almanya’nın Leipzig şehrinde bulunan Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nde gerçekleştirilen yeni bir araştırma; bir türün bu durumu doruk noktalara taşıdığını gösterdi: Bu tür ise bonobo maymunları.
Anne bonobolar, araştırma ekibinin raporlarına göre, doğacak torunlarının kendi eşleri gibi olmasını sağlamak için erkek evlatlarının ilişkileri üzerinde oldukça aktif bir rol üstleniyorlar.
Annelerinden yardım alan erkek bonobo maymularının çocukları, diğerlerine nazaran, dedelerine 3 kat daha fazla benzeme şansı elde ediyorlar.
‘Senin numaranı hoş bir kıza verdim’
Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nde primatolog olan Martin Surbec, “Bu olay, erkeklerde çok önemli bir uygunluk özelliği olan doğurganlık konusunda anne mevcudiyetinin etkisini gösterdiğimiz ilk hadise“ diyor.
“Annelerin, elde edecekleri torun sayısı üzerinde bu kadar ciddi ve doğrudan etki oluşturduklarını gördüğümüzde epey şaşırdık.”
Surbeck ve ekibi, Fildişi Sahili (Tanzanya) ve Uganda’daki vahşi şempanze gruplarının yanısıra, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki vahşi bonobo popülasyonlarıyla da çalışma yaptı. Ekip, hem şempanze hem de bonobo annelerin, erkek erkeğe yapılan kavgalarda oğullarını savunabileceklerini; ancak bonobo annelerinin, oğullarına aşk serüvenlerinde de yardım ettiğinin görüldüğünü söylüyor.
Bonobo annelerinin bu amaçla yapabileceklerinden bazıları, oğullarının çiftleşme girişimlerini diğer erkeklerden korumayı ve diğer erkeklerin çiftleşme girişimlerine müdahale etmeyi kapsıyor. Bonobo anneleri ayrıca; grup içerisinde kendi rütbelerini yükselterek (bonobolarda anaerkil topluluklar vardır), oğullarının topluluk içerisindeki sosyal gruplarda popüler noktalara erişmesini sağlıyor ve yüksek statü kazanmalarına yardımcı oluyorlar. Bu durum, onların eşleşme ihtimalini artırıyor. Nadiren de olsa, şempanze anneleri de bu tarz etkileşimlere girebiliyorlar. Ancak erkek şempanzeler, sosyal olarak kadınlara göre baskın bir konumdalar ve bu yüzden gösterdikleri çabalar da, bonobo dişilerinin çabalarına göre çok daha düşük etkide oluyor.
Bonobo anneler; aynı yardımları kızlarına, ne sosyal ne de aşk hayatları için yapmıyor gibi görünüyor.
Surbeck, “Bonoboların sosyal sistemlerinde, kızlar yerel topluluktan ayrılıyor ve oğullar kalıyor” diyor.
“Toplulukta kalan az sayıdaki dişi evladın; ki bunlara dair pek örneğimiz yok; annelerinden fazla yardım almadıklarını görüyoruz.”
Gelecekte ekip, bonobo annelerinin neden böyle davranışlarda bulunduğunu anlamak istiyor. Ekibin şimdiye kadar ürettiği teoriye göre; oğullarına baba olmaları için yardım eden bonobo anneler, böyle yaparak kendi kendilerinin devam etmesini dolaylı yoldan destekliyorlar. Surbeck, şempanze ve bonobo dişilerinin üreme sonrasındaki yaşamları hakkında veri toplamak amacıyla uzun vadeli ve işbirliğine dayalı bir çaba gerektiğini söylüyor.
Surbeck, “Bu bonobo dişileri, kendilerinin daha fazla çocuk yapmasını gerektirmeyen ve onların üreme başarılarını arttıracak bir yol bulmuşlar” diyor.
Ekip, benzer bir mekanizmanın insanlarda da (‘büyükanne hipotezi‘) işliyor olabileceğini belirtiyor ve bu duruma kanıt olarak da, insan dişisinin üreme sonrası yaşam uzunluğunun yanı sıra, erken yaşlarda artık çocuk sahibi olamamasını (menopoz) gösteriyor.
Bu Makale, Current Biology bülteninde, “Annelerin Hayatta Olduğu Bonobo Gruplarında Erkeklerin Babalık Oranı Daha Yüksek Fakat Şempanzelerde Değil” başlığıyla yayınlandı.
kaynak:
1) mustafa gökmen (popsci.com.tr)
2) Zme Science
