20 Martta Parçalı Güneş Tutulması Gerçekleşecek
Prof Dr Osman Demircan
20 Mart Cuma sabahı hava kapalı olmazsa Güneş normal doğacak, ama saat onbire doğru tutulmaya başlayacak ve bu parçalı tutulma onüçe kadar sürecek. Güneş’e doğrudan bakmayın; isli cam veya siyah röntgen filmiyle bakarsanız tutulma sırasında bir kısmının eksik olduğunu göreceksiniz: İşte o eksik kısım Ay’ın örttüğü kısımdır.
Ay ve Güneş tutulmaları uzayda tamamen geometrik bir olay: Ay araya girerde Güneşi göremez isek Güneş tutulması, Güneş, Dünyanın arkasında kalırda ışıkları Ay`a ulaşamaz ise o zaman da Ay tutulması gerçekleşir. Yörünge hareketleri gereği yılda 2 Güneş, 2 de Ay tutulması gerçekleşebilir. Doğası gereği Ay tutulması gece, Güneş tutulması da gündüz gerçekleşir. Tutulmalar her yerden gözlenemeyebilir. Tutulmaların en iyi oluştuğu yerlere özel turlar düzenlenir, hatta hava kapalı ise uçakla bulutların üstüne çıkılarak tutulmalar gözlenebilir.
Daha milattan önceki yıllarda Mezopotamyada, Mısırda ve İyon Medeniyetinde Ay ve Güneş tutulmalarında gölge sınırlarından öncelikle Dünya, Ay ve Güneş’in küre biçimli olduklarını kanıtlamışlar ve tutulma geometrisinden Ay ve Güneş’in göreli uzaklık ve boyutlarını doğru tahmin etmişlerdir. Bununla da yetinmemişler Ay ve Güneş tutulmalarını önceden tahmin edebilecek bilgi düzeyine ulaşmışlardır. Bu nedenle tutulmalar insanlık tarihinde önemli yer tutar. Ay ve Dünya’nın yörünge hareketleri nedeniyle her yıl birkaç tutulma gerçekleşir. 2015 yılında da 4 tutulma gerçekleşecektir; ikisi Ay, ikisi de Güneş tutulması.
2015 yılının ilk Güneş tutulması 20 Mart günü gerçekleşecek. Sağ alttaki fotografa göre Türkiyeden 10:50-13:00 saatleri arasında parçalı Güneş tutulması gözlenebilecek. 2015 yılının 2. Güneş tutulması 6 ay sonra 13 Eylül tarihinde gerçekleşecek, ancak bu tutulma sadece Antarktika bölgesinden 7:42-12:06 saatleri arasında gözlenebilecek. 2015 yılının ilk Ay tutulması ise 04 Nisan günü 12:00-18:00 saatleri arasında gerçekleşecek. Bu tutulma da Türkiyeden gözlenemeyecek; ancak Güney Pasifik ve Avustralyadan gözlenebilecek. Yılın son Ay tutulması ise 27-28 Eylül gecesi 3:10-8:24 saatleri arasında gerçekleşecek: Bu tutulma Türkiyenin her yerinden gözlenebilecek. İyi gözlemler diliyorum.
