Zatürre, akciğerlerdeki hava keseciklerinin iltihaplanması sonucu oluşan ciddi bir solunum yolu enfeksiyonudur. Virüs, bakteri veya mantarların neden olduğu zatürre, her yıl milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine yol açmaktadır. Özellikle 5 yaş altı çocuklar, 65 yaş üstü yetişkinler ve kronik hastalığı olanlar zatürre için riskli gruplardır. Zatürre, erken tanı ve tedavi ile önlenebilir ve iyileştirilebilir bir hastalıktır.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), zatürre ile mücadeleye dikkat çekmek, hastalıktan korunma ve tedavi yöntemlerini yaygınlaştırmak amacıyla 12 Kasım’ı Dünya Zatürre Günü olarak ilan etmiştir. Bu gün, zatürre hakkında farkındalık yaratmak, hastalığın önemini vurgulamak ve zatürre ile ilgili bilimsel çalışmaları desteklemek için çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.
Zatürre belirtileri, hastalığın neden olduğu mikroorganizmaya, hastanın yaşı, sağlık durumu ve bağışıklık sistemine göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak zatürre belirtileri şunlardır:
Zatürre belirtileri görüldüğünde vakit kaybetmeden bir doktora başvurmak gerekir. Zatürre tanısı, hastanın şikayetleri, fizik muayenesi, akciğer röntgeni ve kan, balgam gibi laboratuvar testleri ile konulabilir.
Zatürre tedavisi, hastalığın neden olduğu mikroorganizmaya, hastanın yaşı, sağlık durumu ve hastalığın şiddetine göre belirlenir. Zatürre tedavisinde genellikle; antibiyotikler, bol sıvı alımı, istirahat, ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler kullanılır. Hastaneye yatması gereken hastalarda daha farklı tedaviler gerekebilir. Çok ağır zatürre durumlarında yoğun bakımda yatış, solunum desteği uygulanma zorunluluğu doğabilir.
Zatürre tedavisinde, doktorun önerdiği ilaçları düzenli ve tam olarak kullanmak, kontrolleri aksatmamak, iyileşme sürecini takip etmek çok önemlidir. Zatürre tedavisinde erken tanı ve tedavi, hastalığın seyrini ve sonucunu olumlu yönde etkiler.
Zatürreden korunmanın en etkili yolu, zatürre aşısı olmaktır. Zatürre aşısı, zatürrenin en sık nedeni olan pnömokok bakterisine karşı koruma sağlar. Ayrıca, zatürreye zemin hazırlayan grip, kızamık, suçiçeği gibi viral enfeksiyonlara karşı da aşılanmak gerekir. Zatürre aşısı, özellikle 2 yaş altı çocuklar, 65 yaş üstü yetişkinler ve kronik hastalığı olanlar için önerilmektedir. Zatürre aşısı, doktorun tavsiyesine göre belirli aralıklarla tekrarlanabilir.
Zatürreden korunmak için ayrıca şu önlemler alınabilir:
Zatürre, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Ancak, ihmal edildiğinde ciddi komplikasyonlara ve ölüme neden olabilir. Bu nedenle, zatürre belirtilerine karşı dikkatli olmak, doktora başvurmak ve aşı olmak hayati önem taşımaktadır. Zatürre günü, zatürre hakkında farkındalık yaratmak ve hastalığa karşı mücadele etmek için bir fırsattır. Zatürre gününü fırsat bilerek, zatürre aşınızı yaptırmayı unutmayın.
(Şerife Turhanlı)
