Sıtma hastalığı varlığını sürdürüyor

Sağlık Bakanlığı'nın yürüttüğü çalışmalarla Türkiye'de yerli sıtma bulaşı sona erdi. Ancak hâlen yurtdışı kaynaklı vakalar tespit edilebiliyor. Dünyada her yıl yüzbinlerce can alan hastalığın ülkemizde de tekrar yayılma riski devam ediyor. Sıtmanın endemik olduğu ülkelere gidenler, paraziti oradan alarak hastalığa yakalanabiliyor. Her yıl ortalama 200-250 yurtdışı kaynaklı sıtma vaka bildirimi oluyor. Bu nedenle Bakanlık "Sıtma Eliminasyon Programı" faaliyetlerini sürdürüyor. 25 Nisan Dünya Sıtma Günü'nde yayınlanan "Sıtma Vaka Yönetim Rehberi" ile sıtma tedavisi ve vaka yönetiminde klinisyenler başta olmak üzere tüm sağlık çalışanlarına katkı sağlaması hedeflenmektedir.

Ancak ülkemizde sıtma etkenini nakleden Anofel türü sivrisineklerin bulunması, düzensiz göçmenler, ülkemizin sıtmanın yayılabileceği subtropikal bölgede yer alması ve iklim değişikliği nedeniyle ortalama hava sıcaklıklarında gözlenen artışlar, sıtmanın endemik olduğu ülkelere seyahat edenlerin ve bu bölgelerden gelenlerin sayısının artması nedeniyle sıtma bulaşının yeniden başlama riski halen devam ettiğinden Sıtma Eliminasyon Programı çerçevesinde Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığının çalışmaları kesintisiz olarak devam etmektedir.

Sıtma nasıl bulaşır?
Hastalık insanlara esas olarak parazit taşıyan anofel cinsi dişi sivrisineklerin sokmasıyla bulaşıyor. Bunun dışında kan yoluyla, enjektör veya iğnelerin ortak kullanımıyla, doğumda anneden bebeğe geçebiliyor. Hastalık genellikle 1 ay içinde belirti veriyor.

Sıtmadan korunma yolları
Türkiye'de sıtma tedavi ilaçları İl Sağlık Müdürlüklerinden temin edilebiliyor. Hastalığa karşı hâlihazırda onay verilmiş bir aşı bulunmuyor. Bu nedenle sivrisinek sokmalarına karşı kişisel korunma, hastalığın önlenmesinde ilk savunma hattı niteliğinde. Diğer bir yöntem ise hastalığa karşı koruyucu ilaç kullanımı olarak duyuruldu. Sıtmadan koruyucu ilaçlar Bakanlığımız Seyahat Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz olarak veriliyor.

Seyahat öncesi; en az 15 gün önce Seyahat Sağlığı Merkezlerine başvurularak gidilecek ülkedeki sıtma riski hakkında bilgi alınabilir ve koruyucu ilaç temin edilebilir.

Seyahat Esnasında;
- Sıtma riskli ülke/bölge ziyaretlerinde sivrisinek sokmalarından korunmak için:
- Uzun kollu gömlek ve pantolon gibi vücutta açık yer kalmayacak şekilde mümkün olduğunca kapalı kıyafetlerin giyilmesi tercih edilmeli.

- Konaklamak ve dinlenmek amacıyla kliması olan kapalı yerlerde veya kapı ve pencerelerinde sineklik olan yerlerde kalınmalı. Eğer gece dışarıda kalınacaksa cibinlik altında uyunması önerilmekte.

- Gebe ve emziren kadınlar, güvenliği kanıtlanmış, Sağlık Bakanlığı ruhsatlı ve onaylı sivrisinek kovucular kullanılmalı.

- Bebeklerin ve çocukların korunması amacıyla bebek arabalarında sivrisineklerden korunmayı sağlayıcı tedbirler alınmalı.

- Sıtmadan koruyucu ilaç hekim tarafından önerilen dozda ve sürede kullanılmalı.

Seyahat dönüşü; baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, abdominal rahatsızlık, kas ve eklem ağrısı şikayetleri olması durumunda koruyucu ilaç kullanılmış olsa dahi en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulması son derece önemlidir.

Esra Güller