Çanakkale Boğazı’nın en dar noktasında yer alan Namazgah Tabyası, Osmanlı döneminden günümüze ulaşan en önemli askeri yapılardan biridir. 18 Mart 1915’te yaşanan büyük deniz savaşında, güçlü kıyı toplarıyla düşman donanmasına karşı büyük bir savunma gerçekleştirmiştir. Bugün müze olarak ziyarete açık olan tabya, savaşın izlerini taşıyan eserleri, topçu bataryaları ve tarihi atmosferiyle ziyaretçilerine unutulmaz bir tarih yolculuğu sunmaktadır.
Namazgâh isminin tabyanın genel formunun İslam mimarisindeki “Namazgâh” yapılarına benzemesinden ya da askerlerin savaş zamanında burada toplu olarak namaz kılmalarından dolayı verildiği anlatılmaktadır. Muharebeler sırasında farklı işlevlerde kullanılan çeşitli boyutlarda 26 bonet bulunmaktadır.
Merkezi konumda olan bonet günümüzde müze alanı olarak teşhir ve tanzim edilmiştir. Namazgâh Tabyasına girişte sizi yapının 1/100 ölçekli maketi karşılamaktadır. Masa vitrinlerdeki teşhirlerde restorasyon sırasında yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkartılan parçaların yanı sıra tarihsel arşivlerden bulunan fotoğraflar ve çizimleriyle birlikte birçok savaş objesi görülebilir. Yine fotoğraflar ile zengileştirilen bilgi panolarında Namazgâh Tabyasında 18 Mart 1915 tarihinde ve sonrasında yaşananlar ele alınmıştır.
Sinevizyon bölümünde Çanakkale Muharebelerinde batırılan İngiliz ve Fransız donanmasına ait gemilere yapılan dalışların konu edildiği “Derinlerden Yansımalar” belgeseli izlenebilir. Ziyaretçiler tarafından başlatılabilen canlandırma sayesinde 18 Mart günü Çanakkale Boğazında yaşanan şiddetli çarpışmalar esnasında Namazgâh, Hamidiye ve Mecidiye Tabyaları arasındaki haberleşme sürecinden kısa bir kesit deneyimlenebilmektedir. Odanın çıkışında sizleri İtilaf donanmasının kaybettiği büyük zırhlıların batık maketleri karşılamaktadır.
Namazgâh Tabyası Müzesini gezerken karşılaşacağınız yıkılmış ve camla kapatılmış alan bir savaş gemisinden atılan yüzlerce kiloluk merminin tahrip ettiği bölümdür. Burada oldukça sağlam ve korunaklı bir yapının kilometrelerce öteden atılan mühimmat tarafından ne ölçüde tahrip edilebileceği rahatlıkla görülebilir.
Namazgah Tabyası, 18. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun savunma stratejileri kapsamında inşa edilmiştir. Çanakkale Boğazı'nın en stratejik noktalarından birinde yer alması, tabyayı döneminin en önemli askeri yapılarından biri haline getirmiştir. İsmini, Çanakkale Savaşı sırasında askerlerin burada cuma namazlarını kılmasıyla aldığı rivayet edilir. Tabyanın inşası, dönemin önde gelen mühendislerinden Baron de Tott'un önerileriyle başlamıştır.
Namazgah Tabyası, dönemin askeri mimarisinin tipik özelliklerini taşır. Taş ve tuğla kullanılarak inşa edilen tabya, sağlam ve dayanıklı bir yapıya sahiptir. Tabyanın en dikkat çekici özelliklerinden biri, 16 adet kıyı topunun yerleştirildiği topçu bataryalarıdır. Bu toplar, Çanakkale Boğazı'nı kontrol altında tutmak ve savunmak için kullanılmıştır. Tabyanın mimarisi, hem askeri ihtiyaçları karşılayacak şekilde tasarlanmış hem de estetik bir görünüme sahiptir.
Namazgah Tabyası, Çanakkale Savaşı sırasında önemli bir rol oynamıştır. Tabyada görevli askerler, kıyı toplarıyla düşman gemilerine karşı kahramanca mücadele etmiştir. 18 Mart 1915 tarihinde, tabyaya isabet eden bir mermi sonucu hasar meydana gelmiştir. Ancak, tabyanın savunmadaki önemi ve askerlerin azmi sayesinde, Çanakkale Boğazı'nın geçilmesi engellenmiştir.
Namazgah Tabyası, günümüzde müze olarak hizmet vermektedir. Müzede, Çanakkale Savaşı'na ait çeşitli eserler sergilenmektedir. Döneme ait belgeler, şarapneller, silahlar, fotoğraflar ve askerlerin günlük hayatını simgeleyen balmumu heykelleri, müzenin etkileyici bölümlerini oluşturmaktadır. Müze, ziyaretçilere savaşın atmosferini yaşatmakta ve tarihe ışık tutmaktadır.
Namazgah Tabyası, Çanakkale'ye düzenlenen tarih ve kültür gezilerinin vazgeçilmez duraklarından biridir. Tabyayı ziyaret ederek, hem tarihi bir yolculuğa çıkabilir hem de Çanakkale Savaşı'nın önemini daha iyi anlayabilirsiniz. Tabyanın etkileyici mimarisi ve boğaza hakim manzarası, ziyaretçileri büyülemektedir. Müzeyi gezerek, savaşın izlerini taşıyan eserleri yakından görebilir ve tarihe dokunabilirsiniz.
Giriş Ücreti: Tam bilet 40 TL, öğrenci bileti 20 TL'dir. 18 yaş altı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve gençler, 8 yaş altı yabancı çocuklar ve 65 yaş üstü ziyaretçiler için giriş ücretsizdir. Müzekart sahipleri de müzeyi ücretsiz olarak ziyaret edebilirler.
Ziyaret Saatleri: Pazartesi günleri kapalı olan müze, diğer günler 09.00-18.00 saatleri arasında açıktır.
Namazgah Tabyası, Çanakkale'nin tarihi ve kültürel mirasının önemli bir parçasıdır. Tabyayı ziyaret ederek, hem tarihimize sahip çıkabilir hem de unutulmaz bir deneyim yaşayabilirsiniz.
(ERHAN TAYLAN)
