Çanakkale Belediyesi’nin düzenlediği ve Emekli Büyükelçi Ercümend Ahmet Enç’in katıldığı konferans, hafta sonu Prof. Dr. Türkan Saylan Sosyal Tesisleri’nde gerçekleştirildi. “Montrö Boğazlar Sözleşmesi Türkiye’ye Ne Kazandırmıştır? Ne Kaybettirmiştir?” başlıklı konferansa Çanakkale Belediye Başkanı Ülgür Gökhan, Belediye Başkan Yardımcıları, Belediye Meclis üyeleri ile çok sayıda vatandaş katıldı. Konferanstaki konuşmasına kendisini tanıtarak başlayan Emekli Büyükelçi Enç, “Emekli olduktan sonra, iki yıldır Çanakkale’de yaşıyorum. Gerçekten, Çanakkale benim için özel bir yer ve benim için burada yaşamak çok büyük önem taşıyor. Çünkü keyif alıyorum, hakikaten burada olmak bir ayrıcalık gibi geliyor. Buradaki tiyatroyu, sergiyi, konferansı izlediğim kadar İstanbul’da yapamıyordum. Şehirde her türlü imkanın olması da beni çok mutlu ediyor, Çanakkale’de olmaktan dolayı çok memnunum ve sizin hemşehriniz olduğum için de gurur duyuyorum” dedi.
Montrö nedir, ne değildir?
“Konferansın adının nereden çıktığını, nereden esinlendiğimizi söyleyeyim” diyen Enç, “Sayın Cumhurbaşkanımız, 23 Aralık 2019’da yaptığı bir konuşmada (her şeyden önce Montrö Antlaşması Türkiye’ye ne kazandırmıştır, ne kaybettirmiştir, bunu hiç düşündünüz mü? Bunların hepsini anlatacağız) dedi. Bu konuşma konferansın isim kaynağı oldu. Gelin hep birlikte Montrö nedir, ne değildir bakalım, sonra da hep birlikte düşünelim… Böylelikle bize anlatılacakları belki daha iyi anlarız. Bir kere düşünelim, kamuoyuna ne anlatılacak acaba bu Montrö konusunda. Benim bu konuda kuşkularım var. Yine sayın Cumhurbaşkanı, 5 Ocak 2020’de televizyon kanalında; (Montrö’yü hiç kafaya takmayın, Montrö sadece boğazı bağlar, Kanal İstanbul Montrö kapsamında değildir” dedi. Daha sonra bir gazeteci soru sordu, dedi ki, ‘Savaş gemileri boğazdan geçmeye devam edecek mi?”, Sayın Cumhurbaşkanının buna verdiği cevap, ‘ona da zamanla çözüm buluruz, gerekirse savaş gemileri de geçebilir’ şeklinde oldu. Bence bu son söylediklerine daha yakından bakmak gerekiyor. Peşinen söyleyeyim, İstanbul’da inşa edilmesi planlanan su yolunun yapay bir geçit olması dolayısıyla Montrö’den farklı bir statü taşıyacağı kabul edilebilir, bunda kuşku yok. Ancak Montrö sadece İstanbul Boğazını değil, içinde bulunduğumuz şehri, yani Çanakkale Boğazı’nı da ve Marmara Denizi’ni de bağlar. Oraları da kapsar daha doğrusu. Bu da her halükarda sorun yaratır. Bu nedenle bu söylenenleri bu gözle de bir kere daha gözden geçirmek lazım” ifadelerini kullandı.
“Montrö milletler arasında ulaşımda da çok önemlidir”
Enç, “Türk Boğazları veya Boğazlar Bölgesi, İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazından oluşan, uluslararası deniz trafiğine açık bir suyoludur… Bu yol, hepimizin bildiği gibi Karadeniz’i Ege Denizi ve Akdeniz’e, Süveyş Kanalı ve Cebelitarık yoluyla da okyanuslara bağlar. Bu açıdan çok önemli geçitlerdir bunlar. Tamamen milli boğaz özelliğine sahiptir, bu ulaşım aslında bizim milli egemenlik alanımızı oluşturan bir yerdir. Ama milletler arası ulaşımda, yine Montrö kapsamında kullanılır. Montrö bu açından da çok önemlidir” dedi. Montrö öncesi ikili ve çok uluslu antlaşmalarla düzenlenen boğaz geçişi ve güvenliği konularına da değinen Büyükelçi Enç, bu anlaşmaların gizli maddelerinin de iyi anlaşılması gerektiğinin altını çizdi. Enç’in konuşması katılanlarca ilgi ile izlenirken, sonrasında sorulan sorularla da Montrö Boğazlar Sözleşmesi konusunda merak edilen konularda cevaplar arandı. Konferans sonunda Çanakkale Belediye Başkanı Ülgür Gökhan, Enç’e teşekkür ederek, Çanakkale Seramiği armağanı takdim etti.
(Seçkin Sağlam)
