22 Kasım’da Yaşanan Önemli Olaylar ve Tarihi Gelişmeler
22 Kasım tarihi, Osmanlı’dan Avrupa siyasetine, sanattan spora kadar birçok önemli olayın yaşandığı özel bir gündür.
Sultan I. Ahmed’in Ölümü (1617)
22 Kasım 1617’de, Osmanlı İmparatorluğu’nun önemli
padişahlarından Sultan I. Ahmed 26 yaşında vefat etti. Taht
veraset sistemini değiştiren I. Ahmed, Osmanlı’da kardeş katlini
kaldırarak hanedanın en yaşlı ve olgun üyesinin tahta çıkması
kuralını getirdi. Bu değişiklik, Osmanlı veraset sistemi için
büyük bir yenilik olmuştur.
İngiltere'nin Irak'ta Yenilgisi (1914)
Birinci Dünya Savaşı sırasında, İngiltere Osmanlı topraklarından
olan Irak’ı kontrol altına almak ve kuzeye ilerlemek için
Basra’ya çıkarma yaptı. Ancak Osmanlı kuvvetleri karşısında
Bağdat yakınlarında yapılan Ktesifon Savaşı’nda İngilizler ağır
bir yenilgi aldı ve bu olay Osmanlı’nın savaş gücünü göstermesi
açısından önem taşımaktadır.
Lübnan’ın Bağımsızlığının Tanınması (1943)
1943 yılında Lübnan, Fransa’dan bağımsızlığını ilan etmişti.
Ancak bu bağımsızlık ancak 22 Kasım 1943’te Fransa tarafından
tanındı. Bu tarih Lübnan’ın ulusal bağımsızlık günü olarak
anılmaktadır.
Türkiye’de İlk Kalp Nakli (1968)
22 Kasım 1968’de Türkiye’de ilk kalp nakli operasyonu
gerçekleşti. Cerrah Dr. Kemal Beyazıt ve ekibi tarafından yapılan
bu nakil, Türkiye sağlık tarihinde bir ilk olarak kaydedildi.
Hasta, ameliyat sonrasında sadece 18 saat yaşayabilse de bu tıp
alanında bir dönüm noktası olarak kabul edildi.
Angela Merkel Almanya’nın İlk Kadın Şansölyesi Oldu (2005)
22 Kasım 2005 tarihinde Angela Merkel, Almanya'nın ilk kadın
şansölyesi olarak göreve başladı. Bu tarih, Almanya siyasi
tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir ve
kadınların siyasetteki temsilinin simgesi olmuştur.
Tamamı Bilgisayar Destekli İlk Animasyon Filmi Gösterime Girdi
(1995)
1995 yılında tamamı bilgisayar desteğiyle üretilmiş ilk uzun
metraj animasyon filmi "Oyuncak Hikayesi" gösterime girdi. Bu
film, animasyon dünyasında devrim niteliğindeydi ve animasyon
teknolojisinin gelişmesinde önemli bir adım olarak kabul edilir.
Tarihte Bugün Yaşanan Olaylar (22 Kasım)
- 1497 Portekizli denizci Vasco de Gama Ümit Burnu'na vardı.
- 1617 I. Mustafa padişah oldu. Babadan oğula geçen taht, bu
kez kardeşe geçmiştir. Akıl sağlığı bozuk olan I. Mustafa, 3 ay
sonra tahttan indirilmiş, 1622'de yeniden tahta çıkmış, 1623'te
tekrar indirilmiştir.
- 1909 Tıp Fakültesi'ne bağlı Diş Hekimliği bölümü kuruldu.
- 1922 Mısır'da Howard Carter, yardımcısı Lord Carnarvon'la
birlikte firavun Tutankhamun'un mezarını açtılar.
- 1925 Şapka devrimine karşı gösteriler sürüyor. Kayseri'de
gösteriler yapıldı.
- 1928 Ravel'in Boléro'su ilk kez Paris'te sahnelendi.
- 1936 Halit Ziya Uşaklıgil'in son anıları "Saray ve Ötesi",
Cumhuriyet gazetesinde yayımlanmaya başlandı.
- 1943 Lübnan, Fransa'dan bağımsızlığını kazandı.
- 1948 İkinci İktisat Kongresi olan 1948 Türkiye İktisat
Kongresi toplandı. Kongrede, devletçilik politikası eleştirildi,
özel girişimciliğin teşviki istendi.
- 1952 Vatan gazetesi başyazarı Ahmet Emin Yalman silahlı
saldırıya uğradı.
- 1958 Juilliard Dörtlüsü, besteci Adnan Saygun'un 1. Yaylı
Çalgılar Dörtlüsü'nü Washington'da seslendirdi.
- 1963 Amerika Birleşik Devletleri başkanı John F. Kennedy
Dallas'ta öldürüldü. Aynı gün, yardımcısı Lyndon B. Johnson
başkan oldu.
- 1968 Türkiye'de ilk kalp nakli yapıldı. Doktor Kemal Beyazıt
ve ekibinin gerçekleştirdiği ameliyat sonrası hasta 18 saat
yaşayabildi.
- 1975 Monarşi İspanya'ya geri döndü; Juan Carlos İspanya kralı
oldu.
- 1979 Uluslararası Para Fonu, IMF, Türk Lirası'nın yeniden
devalüe edilmesini istedi.
- 1982 Yazar Tezer Özlü Almanya'da "Malbug Ödülü"nü kazandı.
- 1984 Avrupa Konseyi'nde Türkiye'nin dönem başkanlığı
tartışıldı. Sonuca varılamayınca, Dışişleri Bakanı Vahit
Halefoğlu toplantıyı terk etti.
- 1986 Mike Tyson 20 yaşında dünyanın en genç ağır sıklet
şampiyonu oldu.
- 1994 Devlet Opera ve Balesi'nin bütçesinde kesinti yapıldı.
Kesintiyi yapan Doğru Yol Partisi, Anavatan Partisi, Milliyetçi
Hareket Partisi ve Refah Partisi milletvekilleri, "Opera ve bale
ne iş yapar, bunları kaç kişi seyrediyor" dediler.
- 1995 Tamamı bilgisayar desteği ile oluşturulmuş ilk uzun
metrajlı konulu film olan Oyuncak Hikayesi gösterime verildi.
- 2005 Angela Merkel, Almanya'nın ilk kadın şansölyesi oldu.
Tarihte Bugün Doğanlar
- 1819 George Eliot, İngiliz yazar (ö. 1880)
- 1869 André Gide, Fransız yazar (ö. 1951)
- 1881 Enver Paşa, Osmanlı Komutanı (ö. 1922)
- 1890 Charles de Gaulle, Eski Fransa Cumhurbaşkanı, General
(ö. 1970)
- 1906 Sait Faik Abasıyanık, Türk yazar (ö. 1954)
- 1940 Terry Gilliam, ABD'li film yönetmeni
- 1967 Boris Becker, Alman tenisçi
- 1976 Torsten Frings, Alman futbolcu
- 1976 Ville Valo, Finlandiyalı solist ve gitarist
- 1976 Torsten Frings, Alman futbolcu
- 1977 Kerem Gönlüm, Türk basketbolcu
- 1978 Francis Obikwelu, Nijeryalı atlet
- 1984 Scarlett Johansson, ABD'li sinema oyuncusu
- 1617 I. Ahmet, Osmanlı Padişahı (d. 1590)
- 1916 Jack London, ABD'li yazar (intihar) (d. 1876)
- 1948 Ömer Fahreddin Paşa (Türkkan), Medine Müdafii Gazi
- 1963 John F. Kennedy, ABD'nin 35. ci başkanı (d. 1917)
- 1963 Aldous Huxley, İngiliz yazar (d. 1894)
- 1972 Horia Hulubei, Rumen fizikçi (d. 1896)
- 1976 Sevgi Soysal, Türk Yazar (d. 1936)
- 1980 Mae West, ABD'li sinema oyuncusu, yazar (d. 1893)
- 1993 Anthony Burgess, İngiliz romancı ve eleştirmen (d. 1917)
- 1994 Asuman Korad, Tiyatro oyuncusu (d. 1934)
- 2000 Emil Zátopek, Çek atlet (d. 1922)
Tarihte Bugün Ölenler
- 1617 I. Ahmet, Osmanlı Padişahı (d. 1590)
- 1916 Jack London, ABD'li yazar (intihar) (d. 1876)
- 1948 Ömer Fahreddin Paşa (Türkkan), Medine Müdafii Gazi
- 1963 John F. Kennedy, ABD'nin 35. ci başkanı (d. 1917)
- 1963 Aldous Huxley, İngiliz yazar (d. 1894)
- 1972 Horia Hulubei, Rumen fizikçi (d. 1896)
- 1976 Sevgi Soysal, Türk Yazar (d. 1936)
- 1980 Mae West, ABD'li sinema oyuncusu, yazar (d. 1893)
- 1993 Anthony Burgess, İngiliz romancı ve eleştirmen (d. 1917)
- 1994 Asuman Korad, Tiyatro oyuncusu (d. 1934)
- 2000 Emil Zátopek, Çek atlet (d. 1922)
(YUSUF SONKURT)