Kurdeşen Nedir? Kurdeşen Neden Olur ve Nasıl Tedavi Edilir?

Kurdeşen, tıbbi adıyla ürtiker, vücudun çeşitli nedenlerle tetiklenmesi sonucunda ortaya çıkan bir cilt reaksiyonudur. Kurdeşen, vücudun herhangi bir bölgesinde aniden belirebilir ve genellikle birkaç saat ya da gün içinde kaybolur. Ancak bazı durumlarda kurdeşen 6 haftadan daha uzun sürebilir ve kronik bir hal alabilir. Kurdeşen, hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülebilir ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.

Kurdeşen Neden Olur?

Kurdeşen, vücutta histamin adı verilen bir maddenin salınmasıyla oluşur. Histamin, ciltteki kan damarlarının genişlemesine ve sıvı sızmasına neden olur. Bu da ciltte kızarıklık, şişlik ve kaşıntıya yol açar. Histamin salınımı, vücudun alerjik ya da iltihabi bir reaksiyon göstermesiyle tetiklenebilir. Kurdeşenin nedenleri arasında şunlar sayılabilir:

• Alerjen maddeler: Bazı gıdalar (fındık, yumurta, balık, çilek vb.), ilaçlar (antibiyotikler, ağrı kesiciler, tansiyon ilaçları vb.), böcek sokmaları, polen, hayvan tüyü, lateks gibi maddeler vücutta alerjik bir reaksiyon başlatabilir.
• Enfeksiyonlar: Virüs, bakteri veya parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlar, bağışıklık sisteminin tepki vermesine ve kurdeşene yol açmasına neden olabilir. Özellikle üst solunum yolu enfeksiyonları, çocuklarda sık görülen bir kurdeşen nedenidir.
• Fiziksel etkenler: Soğuk, sıcak, güneş ışığı, ter, basınç, efor gibi fiziksel faktörler, ciltte hassasiyete ve kurdeşene neden olabilir. Bu tip kurdeşen, genellikle temas edilen bölgede sınırlı kalır ve kısa sürede geçer.
• Stres: Stres, vücutta histamin salınımını artırarak kurdeşene neden olabilir. Ayrıca stres, var olan kurdeşeni şiddetlendirebilir.
• Hormonal değişiklikler: Hamilelik, adet dönemi, menopoz gibi hormonal değişikliklerin yaşandığı dönemlerde kurdeşen görülme riski artabilir.
• Diğer hastalıklar: Tiroid hastalıkları, romatizmal hastalıklar, otoimmün hastalıklar, kanser gibi bazı hastalıklar, kurdeşenin altında yatan neden olabilir.

Kurdeşen Belirtileri Nelerdir?

Kurdeşen, ciltte şu belirtilerle ortaya çıkar:

• Ciltte pembe ya da kırmızı renkli, etrafı kızarık, ortası soluk, kaşıntılı ve kabarık döküntüler
• Döküntülerin boyutu birkaç milimetre ile birkaç santimetre arasında değişebilir ve birleşerek daha büyük alanlar oluşturabilir
• Döküntülerin üzerine parmakla bastırıldığında beyazlaşma görülebilir
• Döküntüler vücudun herhangi bir bölgesinde görülebilir ve yer değiştirebilir
• Döküntüler genellikle birkaç saat içinde kaybolur ve iz bırakmaz

Bazı durumlarda döküntülere dudaklarda, ağız içinde, yüzde, elde, ayakta ve genital bölgede şişlik eşlik edebilir. Bu duruma anjioödem denir ve solunum yollarında şişlik oluşursa hayati tehlike oluşturabilir.

Kurdeşen Tanısı Nasıl Konulur?

Kurdeşen tanısı, hastanın şikayetleri ve cilt muayenesi ile konulabilir. Doktor, hastanın kurdeşen öyküsünü, tetikleyici faktörleri, ilaç kullanımını, enfeksiyon belirtilerini, alerji testlerini ve diğer hastalıkları sorgulayabilir. Ayrıca kan testi, idrar testi, cilt biyopsisi gibi bazı tetkikler de isteyebilir. Kurdeşenin nedeni çoğu zaman bulunamayabilir, ancak altta yatan bir hastalık varsa tanı konulması tedavi açısından önemlidir.

Kurdeşen Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kurdeşen tedavisinde amaç, kaşıntıyı ve döküntüleri azaltmak, olası komplikasyonları önlemek ve yaşam kalitesini artırmaktır. Kurdeşen tedavisinde şu yöntemler kullanılabilir:

• Antihistaminik ilaçlar: Histamin salınımını engelleyerek kurdeşenin belirtilerini hafifleten ilaçlardır. Ağızdan alınan tabletler, şuruplar veya damlalar şeklinde kullanılabilir. Bazı antihistaminik ilaçlar uyku yapabilir, bu nedenle dikkat gerektiren işlerde kullanılmamalıdır.
• Kortizon ilaçları: Şiddetli kurdeşen vakalarında, antihistaminik ilaçlara ek olarak kortizon ilaçları da verilebilir. Kortizon ilaçları, iltihabı ve alerjik reaksiyonu baskılayarak kurdeşeni iyileştirir. Ancak uzun süreli kullanımda ciddi yan etkilere neden olabilir, bu nedenle doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
• Diğer ilaçlar: Bazı durumlarda, antihistaminik ve kortizon ilaçlarına yanıt vermeyen kurdeşen hastalarına, bağışıklık sistemini etkileyen veya histamin salınımını engelleyen diğer ilaçlar da verilebilir. Bu ilaçlar, doktorun önerisi ve gözetimi altında kullanılmalıdır.

Şişlik ve nefes darlığı gibi ciddi belirtiler varsa, hastaneye başvurulmalı ve acil müdahale yapılmalıdır.

Kurdeşen Nasıl Önlenir?

Kurdeşenin önlenmesi için, tetikleyici faktörlerden kaçınmak gerekir. Bu amaçla, şu önlemler alınabilir:

• Alerji yapan gıdalardan, ilaçlardan, kozmetik ürünlerden, hayvan tüyünden, polenden uzak durmak
• Soğuk, sıcak, güneş ışığı, basınç gibi fiziksel etkenlere maruz kalmamak
• Stresi azaltmak için meditasyon, yoga, egzersiz gibi yöntemler kullanmak

Kurdeşen İçin Evde Uygulanabilecek Doğal Yöntemler Nelerdir?

Kurdeşen tedavisinde doktorun önerdiği ilaçların yanı sıra, evde uygulanabilecek bazı doğal yöntemler de belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir. Ancak bu yöntemlerin herkes için uygun olmayabileceği ve alerjik reaksiyona neden olabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle, evde uygulanacak herhangi bir doğal yöntemden önce doktora danışmak gerekir. İşte kurdeşen için evde uygulanabilecek bazı doğal yöntemler:

• Soğuk kompres: Soğuk kompres, ciltteki kaşıntıyı, kızarıklığı ve şişliği azaltmaya yardımcı olabilir. Bunun için, bir bez parçasını soğuk suya batırıp sıkarak kurdeşenli bölgeye 10-15 dakika boyunca uygulamak yeterlidir. Bu işlem günde birkaç kez tekrarlanabilir.
• Yulaf ezmesi: Yulaf ezmesi, ciltteki iltihabı ve kaşıntıyı yatıştıran doğal bir maddedir. Bunun için, bir miktar yulaf ezmesini suyla karıştırarak macun kıvamına getirmek ve kurdeşenli bölgeye sürmek gerekir. 15-20 dakika beklettikten sonra ılık suyla durulamak yeterlidir. Bu işlem günde iki kez yapılabilir.
• Aloe vera: Aloe vera, ciltteki yanma, kaşıntı ve kızarıklığı azaltan, cildi nemlendiren ve iyileştiren bir bitkidir. Bunun için, aloe vera yaprağının içindeki jeli alarak kurdeşenli bölgeye sürmek gerekir. 15-20 dakika beklettikten sonra ılık suyla durulamak yeterlidir. Bu işlem günde iki kez yapılabilir.
• Zerdeçal: Zerdeçal, anti-inflamatuar, antiseptik ve antihistaminik özellikleri sayesinde kurdeşenin belirtilerini hafifleten bir baharattır. Bunun için, bir çay kaşığı zerdeçalı bir bardak sıcak suya karıştırarak içmek gerekir. Bu işlem günde iki kez yapılabilir. Ayrıca, zerdeçalı yemeklere de eklemek faydalı olabilir.
• Elma sirkesi: Elma sirkesi, ciltteki enfeksiyonu önleyen, kaşıntıyı ve kızarıklığı azaltan, cildin pH dengesini sağlayan bir maddedir. Bunun için, yarım bardak elma sirkesini yarım bardak suyla karıştırarak bir bez parçasına emdirmek ve kurdeşenli bölgeye uygulamak gerekir. 15-20 dakika beklettikten sonra ılık suyla durulamak yeterlidir. Bu işlem günde iki kez yapılabilir. Ayrıca, bir çay kaşığı elma sirkesini bir bardak suya karıştırarak içmek de faydalı olabilir.

Kurdeşen Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kurdeşen bulaşıcı mıdır?

Hayır, kurdeşen bulaşıcı bir hastalık değildir. Kurdeşen, vücudun kendi içinde gelişen bir reaksiyondur ve başka bir kişiye geçmez.

Kurdeşen kaç günde geçer?

Kurdeşenin süresi, nedenine ve şiddetine göre değişir. Genellikle, kurdeşen birkaç saat ya da gün içinde kendiliğinden geçer. Ancak bazı durumlarda, kurdeşen 6 haftadan daha uzun sürebilir ve kronik bir hal alabilir. Bu durumda, doktora başvurmak ve altta yatan nedeni araştırmak gerekir.

Kurdeşen iz bırakır mı?

Hayır, kurdeşen iz bırakmaz. Kurdeşen, ciltte geçici bir döküntüdür ve tedavi edildiğinde ya da kendiliğinden geçtiğinde ciltte herhangi bir iz kalmaz.

Kurdeşen nasıl anlaşılır?

Kurdeşen, ciltte pembe ya da kırmızı renkli, etrafı kızarık, ortası soluk, kaşıntılı ve kabarık döküntülerle kendini gösterir. Döküntüler vücudun herhangi bir bölgesinde görülebilir ve yer değiştirebilir. Döküntülerin üzerine parmakla bastırıldığında beyazlaşma görülebilir. Bazı durumlarda döküntülere dudaklarda, ağız içinde, yüzde, elde, ayakta ve genital bölgede şişlik eşlik edebilir.

Kurdeşen için hangi doktora gidilir?

Kurdeşen için dermatoloji (cilt hastalıkları) bölümüne başvurmak gerekir. Doktor, kurdeşenin nedenini, şiddetini ve süresini değerlendirerek uygun tedaviyi belirleyecektir. Ayrıca, kurdeşenin altında yatan başka bir hastalık olup olmadığını araştırmak için gerekli tetkikleri isteyebilir.