İki baraj arasında altın madeni!

Türkiye`nin birçok yerinde madencilik faaliyeti olan Bahar Madencilik, Balıkesir`in İvrindi ve Balya ilçeleri arasında altın madeni için ÇED Başvurusunda bulunarak ÇED sürecini başlattı. Projenin, Gönen Barajı`na 7, 1 km, inşa halindeki Manyas Barajı`na 9, 5 km., Saklıgöl Göleti`ne ise 11, 2 km. mesafede olması dikkat çekerken, Proje alanının tamamı ormanlık alan olduğu ÇED Başvuru dosyasında yer aldı. 

 

ÇED başvurusu 1323 hektarlık ruhsat alanının sadece Balıkesir`in Balya ve İvrindi ilçeleri Çamucu ve Hüseyinobası Mahallesi sınırlarındaki 24, 9 hektarlık bölümü için yapılırken, ruhsat alanı hem Çanakkale hem de Balıkesir ilçelerini kapsıyor. ÇED alanı içerisinde belirlenen ocak alanından yıllık 40.000 ton cevher ve pasa üretimi gerçekleştirilmesi planlanıyor. ÇED alanı içerisinde belirlenen ocak alanı için 3 boyutlu model çalışmaları yapıldığı, bu çalışmaların sonucunda ise alandaki toplam rezervin 1 milyon 952 bin 27, 3 ton olduğu, bu rezervin karşılığı olan proje ömrünün ise 48.8 yıl olduğu hesaplanıyor. Ancak, ÇED dosyasında proje ömrü olarak 10 yıl olan olarak belirlendi. 

 

2020 yılında Kanadalı TECK Madencilik`ten alınan 1323 hektarlık ruhsat alanının, sadece 24, 9 hektarlık alanına ilişkin proje hazırlanması dikkat çekiyor. Hem ruhsat alanının büyüklüğü hem de rezerv miktarı, bu projenin 10 yıldan çok daha uzun olacağı ve kapasite artışına gidileceğini gösteriyor. Projenin 24, 9 hektarlık alanda yapılıyor olmasının sebebinin, ÇED süreçlerini işletmeden, "ÇED gerekli değildir" kararını çıkararak, daha kısa sürede işletme izni alabilmek olduğu öğrenildi. 

 

Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Başkanı Süheyla Doğan, bu durumu "uzun ÇED sürecinden kaçış" olarak tanımlıyor. Doğan, "Bu kadar büyük bir ruhsat alanı içinde şirket, ÇED alanını, ÇED Yönetmeliği`nin en büyük açıklarından birisi olan ve artık kesinlikle değiştirilmesi gereken EK-1 listesinin 25-a maddesi dışında tutarak, Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler yerine, EK-2` de yer alan Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi" ne dahil etmek amacıyla projeyi 24, 9 hektar olarak belirlemiştir. Çünkü 25 hektar altında olduğu takdirde uzun ÇED süreçlerinden kaçarak bir an önce işletme izni alıp alana yerleşecektir" dedi.

 

Ruhsat alanı aynı zamanda bir deprem bölgesi... Havran-Balıkesir Fayı projenin çok yakında olduğunu dile getiren Doğan, 26 Şubat 2023 tarihinde Havran`da 3.7 büyüklüğünde deprem meydana geldiğini söyledi. Projeye onay verilmemesi gerektiğini Doğan, "Fay hattına çok yakın olan bu projeler için yüksek deprem riskinin varlığı ÇED dosyalarının oldukça detaylı bir şekilde hazırlanmasını zorunlu kılmalıdır. Ülkemiz son haftalarda Maraş ve Hatay`da yaşadığımız depremden bu denli zarar görmüşken bu tür riskli projelere onay verilemez" dedi. 

 

"Bahar Madencilik, Fatsa`daki Altıntepe Madenini 2015`den buyana sürekli büyütmeye çalışan ve Fatsa`yı yaşanmaz hale getiren şirket" diyen Doğan, "Proje civarındaki yeraltı ve yerüstü su kaynaklarında yapılan incelemelerde, suların maden tarafından ağır metallerle kirletildiği yurt dışında akredite laboratuarda yapılan testlerle ortaya çıkmıştı. Şirketin ayrıca EBX Madencilik A.Ş. adı altında Sivas Koyulhisar`da Sisorta Altın ve Gümüş Madeni var. Şirketin sahipleri Ramazan Yılmaz, Ejder Yılmaz ve Mustafa Yılmaz. Şirket hakkında çok az şey biliniyor. Şirketin, 2016`daki darbe girişimi sonrası "FETÖ/PDY operasyonları" kapsamında el konularak yönetimi TMSF`ye devredilen ve Bergama, Gümüşhane, Eskişehir`de altın madenciliği yapan Koza Altın İşletmeleri`nin taşeronluğunu yaptığı biliniyor" dedi. 

 

Doğan, son olarak, "Bizler, çevre sivil toplum örgütleri olarak bu süreci yakından biliyoruz. Bu konudaki itirazlarımızı sürekli olarak dile getirmekteyiz. Ancak aynı prosedür hala tekrarlanmaya devam etmektedir. Maden şirketlerinin hemen hepsi ne yazık ki ÇED Yönetmeliği`nin EK-1 ve EK-2 listelerindeki limitlerden yer yararlanarak, uzun ÇED süreçlerinden kaçmak için, bilerek ve isteyerek ÇED alanlarını 25 hektar altında gösterip Proje tanıtım dosyası (PTD) hazırlayarak, bir an önce "ÇED Gerekli Değil" kararları alıp İşletme İzinleri alarak alana yerleşmekte, göstermelik üretim yapıp daha sonra kapasite artışı ve daha sonra da zenginleştirme tesisi ilavesi yapmaktalar. Bizler de metalik madencilikle ilgili olarak Valiliklerce verilen "ÇED Gerekli Değildir" kararları için iptal davaları açmak durumunda kalmakta ve çoğunlukla da davaları kazanmaktayız. 20055698 Ruhsat Numaralı Sahada Altın Ocağı projesi için Balıkesir Valiliği tarafından "ÇED Gerekli Değildir" kararı verilmesi durumunda, Havran bölgesindeki diğer projeler için açtığımız ve kazandığımız davalar gibi bu projenin derneğimizce dava konusu edileceğinin bilinmesini isteriz. Bakanlığınızın şirketlerin PTD ile başvurması durumunda, proje ile ilgili tüm sondaj bilgileri ve muhtemel rezerv alanları ve miktarları bilgilerini de talep edip projenin bütününü dikkate alarak, gerçekçi olmayan bu tür projeleri reddetmesi gerekmektedir. Ayrıca şirketlerin bu tür hamlelerinin önüne geçilmesi ve zaman kaybının önlenmesi için metalik madencilik projeleri için ÇED yönetmeliği EK-1 ve EK-2 listelerinde gerekli değişikliği yaparak bu duruma izin verilmemesinin sağlanması zorunludur. Ayrıca, bölgede kümülatif etkinin gözetilmesi zorunludur. Bahar Madencilik A.Ş.`nin halihazırda ÇED süreci nihai olan ancak henüz ÇED Olumlu kararı almamış olan Demirtepe Altın Madeni Projesi, Balıkesir Havran İlçesi Büyükşapçı Köyü`ne çok yakındır. 20055698 Ruhsat Numaralı Sahada Altın Ocağı projesi de aynı bölgeye çok yakındır. Her iki projenin birden aynı bölgede gerçekleşmesi halinde, tarım ve hayvancılık ile kıt kanaat geçinen köylüler için bölge yaşanmaz hale gelecektir. Söz konusu projeler dışında bölgede hem işletme hem de arama aşamasında olan çok sayıda metalik madencilik projesi mevcuttur" dedi.
(Seçkin Sağlam)