Doğmaz "Etik değerler olmalı"

Gayrimenkul sektörünün güncel durumunu ve sektörün içinde bulunduğu sorunlarını Gazetemiz Çanakkale OLAY`a anlatan ve Çanakkale`ye özgü değerlendirmelerde bulunan Piri Reis Gayrimenkul Müdürü Alper Doğmaz, gayrimenkulün aynı zamanda bir yatırım aracı olduğunu ifade etti. Gayrimenkulün kriz ve pandemi kıskacındaki son durumunu anlatan Doğmaz, "Gayrimenkul sektörüne bakış açımız şöyle olmalı; gayrimenkul bir ihtiyaçtan doğuyor, ev, iş yeri ihtiyacınız var ama aynı zamanda da bir yatırım aracıdır. Yani yatırım amacı olunca ekonominin bir enstrümanı gibi değerlendirmek lazım, yani borsa gibi, banka faizi gibi... Bunlar ile eş güdüm içinde çalışan sistemden bahsediyoruz. Buna bir de doların etkisi var. Ev alıp satıyorsunuz, orada ki kullanılan demir gibi temel malzemelerin dolarla ilişkisinin fiyatının artmasına neden oluyor. Gayrimenkul, hem yatırım amacı hem de bir ihtiyaç yani şu an da fiyatlar yükseldi mi yükselmedi mi, bir takım krizler yaşadık. Pandemi şunu sağladı, sadece bu yelpazedeki bir alternatife yönelmemizi sağladı. Artık insanlar balkonsuz bir ev de oturmak istemiyorlar. Balkonsuz ev satamıyorsunuz insanlara, çünkü pandemiyi yaşıyoruz hala bitmiş de değil... Balkonlu, müstakil ev, yatay bir mimariye yönelim başladı bence, ama pahallı mıdır pahallı değil midir? Şunu söyleyeyim, bir denge var ekonomide, faizler yüksekse, insanlar ev alacaksa orta gelir veya alt gelir grubuna ait insanlar ne yapacaklar kredi ile alacaklar. Şu an da bir buçuklara vuran bir oranla bunu sağlamaları bugün aldıkları ev, neredeyse üç dört katına mal oluyor. Geleceğin fiyatı ile bugün ev ediniyorsun ve köle gibi çalışmak zorunda kalıyorsun. Bu denge mantıksız bir denge ve birçok insan kriz yaşıyor. Dolayısıyla şuanda demir fiyatları ve temel inşaat malzemeleri fiyatlarının artışından dolayı, müteahhit firmaları eski karlılık oranlarını geride bıraktılar, karlılık oranları yüzde otuzlara kadar indi. Bu şartlar da yaşamaya veya çalışmaya, üretmeye çalışmamız lazım. Bu girişimci için zor. Neden zor, çünkü paranın bir maliyeti var. Faizde tutup para kazanacağınız kısmından vazgeçerek, bir yatırım yapıyorsunuz. Ve ne zaman satacağınız belli değil. Bu parayı bir inşaat firması olarak yatırıma dönüştürmeyip doğrudan faizde tutsanız belki de sonuçta kazanacağınız para aynı rakamlara denk geliyor. Dolayısı ile bizim Çanakkale`de de ne var? Deprem bölgesi olmasından dolayı toprak maliyetleri yüksek. Ülke geneline baktığımız zaman yüzde yirmi veya yüzde otuz daha pahallı durumda almış oluyorsunuz" dedi. 

Doğmaz, "Çanakkale`de aslında son on yılık tabloya baktığınız zaman aynı dönemlerde, yani öğrencilerin geldiği dönemlerde veya şehir dışından memur atamalarının olduğu dönemlerde kiralar artar ve aslında Çanakkale, çok önemli büyük bir coğrafya ama merkez nüfusu çok az bir coğrafya. Yani yüz otuz bin nüfuslu bir il düşünün ve insanlar küçük ilçeler de yaşıyorlar ve ilçede çalışan memurlar da şehir merkezinde oturmaya yöneliyorlar. Dolayısı ile aslında ilçelerdeki memurların da yüzde kırkının şehir de oturduğu bir lokasyon Çanakkale merkez, buna bağlı olarak da kira bulma arz ve talebe bağlı olan fiyat yüksekliği var. Bir dönem önce üretim çoktu, özellikle TEKZEN ve Esenler bölgesinde yeni yapılan ev fazlaydı. İnşaat fazlalığı olduğu için pandemi ile beraber şehir dışından gelen yatırımcılar bunları aldı. Kendisi ikinci el yaptı ya da kiraya verme durumunu değerlendirdi. Dolayısı ile Çanakkale`deki kiralık evlerin azalmasının nedenini ben böyle görüyorum. Şu an olan evlerde, tercih edilen lokasyonlar da hep merkez lokasyonlardır" ifadelerini kullandı. 

 

"Gayrimenkul sektörü ile ilgili 2018 yılında bir yasal düzenleme yapıldı" diyen Doğmaz, "Taşınmaz ticareti yetki belgesi ile ilgili bir çalışma yaptı hükümet ve bu çalışmanın sonunda da sektöre düzenleme yapılması hedeflenmişti. Kontrol edilebilir yani kiralama yaptıysa gayrimenkul şirketi bu kira kontratını saklayacaktı, denetlenebilir vaziyete gelecekti, ticaret bakanlığının kontrolünde olacaktı, bununla hizmet kalitesi artacaktı. Önce fiziki ortamın düzenlenmesi ile ilgili bir düzenlenme getirdiler. Gayrimenkul şirketleri iki bölümden oluşacak, arşiv kısmı olacak, mesleki yeterlilik belgesi zorunlu hale getirilecek. 2018 yılında Çanakkale`de açılan Ticaret ve Sanayi Odası`nın öncülüğünde açılan ilk sınava katıldık. Müfredatı olmayan sınava kırk kişiden sadece on kişi kadar sertifikasını aldı. Bu sektöre nitelikli insan yetiştirilecekti ve bilgisiz insanlar müşteri memnuniyeti olmayan gayrimenkul danışmanlar müşteri ile muhatap olmayacaktı ama bu beş altı defa esnetildi, süre uzatıldı. Pandemiden dolayı online sınavlara döndük ve sınav sisteminin de dejenere olduğu bir duruma geldik. 600 emlakçı var Çanakkale`de, bu dönem de tekrar bu yasal boşluktan dolayı arttı. Yani bu işi yapacak insanın en az lise mezunu olması öngörülüyordu. Tekrar eğitimi geri aldı herkes yapabilir pozisyona geldi. Tekrar aynı klasmana aldı ve şu anda bir staj zorunluluğu getirdiler. Sistem de boşluklar var, olmasa etik değerler devreye girse, yani yasaların öngördüğü oranda komisyon alınmalı. Yasa ne demiş mesela yüzde iki al demiş bunun dışında ayakçı diye tahmin ettiğimiz küçük işletmeler de bu oranlar çok kullanılmıyor, fatura kesilmiyor. Bir meslekte etik değer olması gerekiyor, etik değerler yok yani siz insanları aldatıyorsunuz, kandırıyorsunuz bir gayrimenkul danışmanı ile çalışmaya karar veriyor, daha sonra siz aradan gelip onun malını satıp komisyon almaya çalışıyorsunuz, bu da sistemde bir kargaşa yaratıyor. Mal sahiplerinin de taşınmaz mal yetkili belgeli daha önce yasal düzenleme ile düzenlenmiş sözleşmeli bir şekilde yapmaları, hem kendi menfaatlerine olur, hem de sistemde aldatmayı önlerler. Eskiden ayakçı diye tabir ettiğimiz emlaklar da ev iki yüze satılıp ellisi komisyon alınabiliyordu ama biz şunu öngörüyoruz yasa ne diyor yüzde iki artı KDV alacaksın faturanı da keseceksin ve bu adama danışmanlık yapacaksın. Aldığı mülkün bütün detaylarını anlatacaksın iyi yanlarını, zayıf yanlarını, iskânı var mı yok mu mantolaması var mı bütün detayları aktarmanız lazım bu değerler maalesef eski tip sistemler tarafından dejenere ediliyor bir takım bilgiler eksik veriliyor. İlan vere ile ilgili de yasal düzenleme yapılması lazım yani yetkili firmaların vermesi lazım bu konu da denetime ihtiyaç var ve odaların bu konu da devreye girip etik değerler ile ilgili bir meslek grubu ile ilgili çalışma yapanları yönlendirmesi lazım diye düşünüyorum" şeklinde konuştu. 

Açıklamalarını Piri Reis Gayrimenkul`ün ücretsiz ekspertiz hizmetini anlatarak tamamlayan Doğmaz, "Olay Gazetesi aracılığıyla; Çanakkale`de yaşayan veya Çanakkale`ye sonradan gelen tercih edip seven, bütün insanlarımıza şunu söylemek istiyorum; Biz Piri Reis Gayrimenkul Limeted şirketi olarak Troya Caddesindeyiz. Gayrimenkul alımlarında ya da satışlarında ücretsiz ekspertiz hizmetleri veriyoruz. Bize ulaşmaları halinde tüm vatandaşlarımızın bu ilde satacakları gayrimenkulü ücretsiz ekspertiz üye ve değerlendirme yapıyoruz. Arsalarının, iş yerlerinin bunun bizim aracılığımız da satıp satmaları koşulu yok. Değerlendirmeyi alırlar başka bir gayrimenkul şirketini de tercih edebilirler. Piyasa rayicini en iyi şekilde metrekare olarak, SPK değerlemesini de alarak iki değerlemeyi birleştirerek, gayrimenkullerini piyasa rayicinde aldanmayacak, alım satımlarda kullanmak üzere satışa hazır hale getirecek, ön ekspertiz raporlarını hazırlayıp veriyoruz, bunu da sizin aracılığınız ile duyurmak istedim" şeklinde konuştu...
(Seçkin Sağlam)