Çek(i) düzen verin!
Çek yasasında yapılması planlanan yeni değişiklikler iş dünyasının farklı kesimlerinde farklı tepkilere yol açtı. Yeni yasaya geçiş sürecinin zamana yayılması gerektiğini ifade eden iş dünyası, özellikle bankaların çek defteri vermesine düzenleme getirilmesini istedi.
Çek Yasasında yapılması düşünülen değişiklikler, tartışmaları da beraberinde getirdi. Bankaların kredi kartı dağıtır gibi çek defteri dağıttığını ifade eden iş dünyası, buna bir son verilmesi gerektiğini, düzenlemenin uygulama takviminin de zamana yayılması gerektiğini bildirdi.
Çanakkale Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Kaya Üzen; “Bu yeni çek yasası, borçluyu değil alacaklıyı zor durumda bırakan bir yasa, alacaklının işini zorlaştıran bir yasa. Dolayısıyla o yasanın bu şekilde çıkmasının olumsuz olacağına inanıyorum. Mağdur olan alacaklı oluyor. Çünkü biz iş dünyası olarak çek yasasındaki hapsin kaldırılmamasını istiyoruz. Bu bizim alacaklarımızı bir şekilde daha da riske atmış oluyor. Çünkü borçlu için en azından hapis cezası bir yerde caydırıcı oluyor. İnsanların sözünü yerine getirmesi için daha zorlayıcı bir faktör oluyor. Burada yasanın çıkması ile ilgili anlatılanlar aslında borçluyu mağdur ediyor gibi gözükse de, bence alacaklıyı mağdur duruma sokmuş durumda. Kesinlikle burada çekini ödemeyene banka çek vermeyecek diyorlar. O zaten olması gereken bir şey. Çekine sahip çıkmayan ya da zamanında ödemeyen tüccara bankaların çek vermemesi kadar doğal hiçbir şey olamaz. Ama bunun yanında mevcut kesilmiş çekinde tahsili olmadığı zaman caydırıcı olarak hapis cezasının kalması gerektiğine inanıyorum” dedi.
İşadamı Hayrettin Çetinkaya, “Çekte hapis cezasının kaldırılmasını doğru bulmuyorum. Bu yasanın yürürlüğe girmesi şu aşamada doğru değil. Bundan önce insanlar kanunlara güvenerek mal alışverişi yaptılar. Böyle bir yasa çıkacaksa zamana yayılması gerekiyor. Şu aşamada bu yasaya bağlı olarak çek mağdurları oluşur. Çünkü insanlar, bundan önceki kanunlara güvenerek, mal sattı, karşılığında da çek aldı. Neye göre aldı? Bu çek yasasına göre aldı. Şimdi bu tür bir değişiklik yapmanın mantığı yok. Olumsuzluğa yol açar. Hukuk devleti içersinde çözüm bulunur ama bence mağdurda çok olur. Bankaların çek defteri vermesi konusunda da kendine çeki düzen vermesi gerekir” diye konuştu.
Serbest Muhasebeci Hayrettin Pişkin; “Bir bakıma olumlu bir gelişme olarak bakılabilir; ekonomik işleyişin daha sağlıklı işlemesi açısından. Fakat Türkiye’de mevcut şirketlerin yapısı göz önüne alındığında bu kanunun bugünden yarına gerçekleşme ihtimali çok zayıf. Türkiye’deki şirketlerin yapısı yeni uygulamaya uyum sağlamaktan çok uzak. Yasa koyucuların bunu göz önüne almadığını düşünüyorum. Biraz daha bekletilmeli, bir uyum süreci sağlanmasını daha uygun buluyorum” şeklinde konuştu.
İşadamı İsmet Balkan; “Ticaretin kolaylaştırılması gerekiyor. Hapis cezasının kaldırılması olumlu ama diğer taraftan da ticaretin akışının sağlanması gerekiyor. Bunun akışının sağlanamaması ticareti darboğaza düşürecektir. Ama şu anda küçük esnaf ve şirketler oldukça zor durumda. Para akışında bir sıkıntı var. Bunun yaptırımı olması gerekiyor. Hizmet verenin bir şekilde çek gibi diğer araçları kullanabilmesi gerekiyor, ticaretine devam edebilmek için. Burada suçluyu koruyan bir tavır içine girilmemesi gerekiyor. Alışverişlerin daha güvenli olması gerekiyor. İnsanlar ticaret yapmaktan korkmaması gerekiyor. Çek yasasının iş yapmayı, ticaret yapmayı zorlaştırıcı bir görüntüsü var” dedi.
KÖY-KOOP Çanakkale Birlik Başkanı Mehmet Özkurnaz; “Çek yasasında mağdur olunmaması için hem alıcı hem de satıcı mağduriyetinin söz konusu olmaması gerekir. Başka türlü sistemin çalışması mümkün değildir. Ticarette asıl olan çeki elinde bulunduran kişinin tarihinde parasını almasıdır. Çekin karşılığı çıkmıyorsa bankalar kesin tedbirler getirmelidir. Bankalar piyasaya kredi kartı dağıtır gibi çek dağıtmamalıdır. Çekin birisi ödenmediği takdirde, o çeki kesen ilgili ticaret erbabı kişi veya şahıs ona bankadan ciddi yaptırımlar getirilmelidir. Mal varlığı kendi veya aile üzerine varsa onlar aynı gün bloke edilmelidir. Satışları dondurulmalıdır. Aksi taktirde bir çok çekle ticaret yapan kişiler parasını alamadığı için vergi dairesine olan borcu ya da başkasına olan borçları o kişilerin batmasına neden olur. Çek demek para demek anlayışının hakim olduğu toplumda bunun önemine uygun yasa çıkarılmalıdır” ifadelerini kullandı.
