Hem ruhsat alanının büyüklüğü hem de rezerv miktarı, bu projenin 10 yıldan çok daha uzun olacağı ve kapasite artışına gidileceğini gösteriyor. Projenin 24, 9 hektarlık alanda yapılıyor olmasının sebebinin, ÇED süreçlerini işletmeden, "ÇED gerekli değildir" kararını çıkararak, daha kısa sürede işletme izni alabilmek olduğu öğrenildi.
Bahar Madencilik, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına Balya Çamucu köyünde planladığı Altın Madeni Projesi için 24, 9 hektarlık "Proje Tanıtım Dosyası" ile başvurdu. 2020 yılında Kanadalı TECK Madencilik`ten alınan 1323 hektarlık ruhsat alanının, sadece 24, 9 hektarlık alanına ilişkin proje hazırlanması Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği`nin dikkatini çekti. Dernek, ÇED sürecinden kaçmak için projeyi ÇED Yönetmeliği EK-1 listesinde verilen 25 hektar limitinin altında gösterdiği ve ÇED Başvuru Dosyası hazırlamak yerine tanıtım dosyası hazırladığını ifade ederek, Bakanlığa itiraz etti. İtiraz sonucunda, şirketin maden işletmeciliği için "ÇED Gereklidir" kararı alındı.
ÇED entrikasına dernek dur dedi
Çanakkale ve Balıkesir illerinde çok sayıda altın madeni arama ve işletme ruhsatı bulunan Bahar Madencilik A.Ş., Balıkesir`in Balya ilçesi Çamucu köyünde, 03 Ocak 2023 tarihinde 20055698 ruhsat numaralı sahada bir Altın Madeni Projesi için ÇED süreci başlattı. Şirketin, Teck Madencilik`ten 2020 yılında devir aldığı ruhsatın alanı 1323, 2 hektar olmasına karşın Bahar Madencilik`in 24, 9 hektar göstererek Proje Tanıtım Dosyası sundu. ÇED alanını ÇED Yönetmeliğinin EK-1 listesinde verilen limitin (25 hektar) altında tutan maden şirketinin "ÇED Gerekli Değildir" kararı alıp işletme ve çalışma izinlerini alarak alana girmek istediğini fark eden, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği harekete geçerek Balıkesir Valiliğine, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına iki kez yazılı olarak başvurdu. Tamamen ormanlık alan olan proje alanı Gönen Barajı`na 7, 1 km, inşa halindeki Manyas Barajı`na ise 9, 5 km. mesafede bulunuyor.
ÇED Başvurusu yerine Proje Tanırım Dosyası hazırladılar!
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Başkanı Süheyla Doğan, Madencilik Şirketlerinin uzun ÇED süreçlerinden kaçmak için küçük ÇED alanı gösterip, ÇED Başvuru Dosyası hazırlamak yerine "Proje Tanıtım Dosyası" ile başvurduklarını kaydetti. Şirketin yaptığı başvurularda, "ÇED Gerekli Değildir" kararı alarak alana bir an önce yerleşmek istediklerini aktardı. Başkan Doğan, Valiliklerin ve Bakanlığın da bugüne kadar çoğunlukla bu duruma müsaade ettiklerini belirterek 1322 hektar ruhsat alanı olan bu projenin 24, 5 hektar ÇED alanı olamayacağını belirterek şirketlerin bu oyununa göz yumulmamasını ve Bahar Madenciliğin bu yeni projesi için "ÇED Gerekli Değildir" kararı verilmemesini istemişti.
"ÇED Gereklidir" kararı verildi
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Balya Çamucu köyünde planlanan Altın Madeni Projesi nedeniyle Çamucu köy ziyareti ile yerel halkı ve yaptığı basın açıklaması ile de basını ve kamuoyunu bilgilendirmişti. 05 Nisan 2023 tarihinde Bakanlık, derneğin yazılı itiraz sonrasında "ÇED Gerekli Değildir" diyememiş ve "ÇED Gereklidir" kararı vermiştir.
"Planlanan proje alanı, mera alanı olarak kullanılıyor"
Doğan proje alanının mera olarak kullanılması nedeniyle bölgede yaşayan hayvanların olumsuz yönde etkileneceğini belirterek, "Çamyurt Köyü ve civarında, yoğun bir şekilde yerli ırklarla hayvancılık yapılmakta ve proje alanı, mera olarak kullanılmaktadır. Yerli kara ve Bozırk hayvancılık, Tarım ve Orman Bakanlığı ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi tarafından da desteklenmektedir. Projenin gerçekleşmesi durumunda, meraları ellerinden gidecek olan köylüler hayvancılık yapamayacak, geçimlik kaynaklarından mahrum olacaktır" açıklamasında bulundu.
Proje alanı 1. derece deprem bölgesinde
Doğan projenin yapılması planlanan alanın deprem bölgesi olduğunu vurgulayarak, "Havran-Balıkesir Fayı projenin çok yakınında ve 26 Şubat 2023 tarihinde Havran`da 3.7 büyüklüğünde deprem meydana gelmiştir. Fay hattına çok yakın olan bu projeler için yüksek deprem riskinin varlığı ÇED dosyalarının oldukça detaylı bir şekilde hazırlanmasını zorunlu kılmalıdır. Ülkemiz son haftalarda Maraş ve Hatay`da yaşadığımız depremden bu denli zarar görmüşken Proje Tanıtım Dosyaları ile bu tür riskli projelere onay verilemez" diye belirtti.
ÇED Yönetmeliği maddeleri acilen değiştirilmeli
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Başkanı Doğan, projenin bundan sonraki aşamalarını yakından takip ederek yerel halkla birlikte mücadeleye devam edeceklerini söyledi. Doğan ayrıca, maden şirketlerinin ÇED Yönetmeliği`nin en büyük açıklarından birisi olan EK-1 listesinin 25-a maddesi uyarınca "Çevresel Etkileri Ön İnceleme ve Değerlendirmeye Tabi Projeler" listesine dahil etmek amacıyla proje alanlarını 25 hektar altında göstererek onay aldıklarını belirtti ve bu maddenin acilen değişmesi gerektiğini ekledi.
"Bahar Madencilik`i Fatsa`dan tanıyoruz"
Doğan, maden şirketinin ülkenin çeşitli yerlerinde doğaya ve yaşama zarar verdiğini belirterek, "Bahar Madencilik, Fatsa`daki Altıntepe Madenini 2015`den buyana sürekli büyütmeye çalışan ve Fatsa`yı yaşanmaz hale getiren şirket. Proje civarındaki yeraltı ve yerüstü su kaynaklarında yapılan incelemelerde, suların maden tarafından ağır metallerle kirletildiği yurt dışında akredite laboratuarda yapılan testlerle ortaya çıkmıştı. Şirketin ayrıca EBX Madencilik A.Ş. adı altında Sivas Koyulhisar`da Sisorta Altın ve Gümüş Madeni var. Şirketin sahipleri Ramazan Yılmaz, Ejder Yılmaz ve Mustafa Yılmaz. Şirket hakkında çok az şey biliniyor. Şirketin, 2016`daki darbe girişimi sonrası "FETÖ/PDY operasyonları" kapsamında el konularak yönetimi TMSF`ye devredilen ve Bergama, Gümüşhane, Eskişehir`de altın madenciliği yapan Koza Altın İşletmeleri`nin taşeronluğunu yaptığı biliniyor" açıklamasında bulundu.
(Damla Yeltekin)
