Kamuoyu – “KİMİN OYU”?..
DEĞERLİ okurlarım, seçmenimizin önüne
88 gün sonra şeffaf! Seçim sandıkları konulacak. Bu günlerde hummalı bir biçimde kamuoyu şirketleri çalışmalarını sürdürüyor. Gün geçmiyor ki, havada uçuşan anketlerle karşılaşmayalım!
Peki, anketler masum mu?.. Yoksa medya bu yol ve yöntemle siyasi propaganda mı yapıyor? Bu durumu sorgulamaya çalışalım.
***
“Kamu” ve “Oy” sözcüklerinin birleşiminden oluşan “kamuoyu” kavramı iletişim ve siyaset bilim açısından çok önemli bir kavramdır. Kamuoyunun oluşmasında kuşkusuz ki; Baskı Grupları, Siyasi Partiler ve Kitle İletişim Araçları kamuoyunun oluşmasında işlev görürler.
12 Haziran seçimlerinden önce; halkın kime, hangi partiye “oy” vereceğini araştırmaktır amaçlanan. Kuşkusuz, siyasal partiler bu anketlerden yararlanarak seçmenlerin eğilimlerini öğrenmeye çalışacaklardır.
Bilindiği gibi kamuoyu araştırmaları “anketçiler” aracılığı ile yürütülür. Burada uyulması gereken “evrensel” kural; anketçilerin, anket uyguladıkları kişileri ya da partileri kendi eğilim ve görüşleriyle yönlendirmeye çalışmamalarıdır. Kamuoyu yoklamalarına halkın “güven duymasını” sağlamak vazgeçilmez temel kural olmalıdır.
“Ismarlama anket (!)” yapmak, “evrensel” kuralı çiğnemek anlamına gelir. Kamuoyu araştırmaları, araştırmayı yapanlar kadar, yaptıranlar açısından da önem taşımaktadır.
***
Son yıllarda çok popüler olan ve Türkiye’de de ilgi gören kamuoyu anketleri salt sonuçları açısından değil, yapanlar ve yapılış yöntemleri açısından da oldukça tartışmalıdır.
- Neden böyledir?
Çünkü, sonuçlardaki sapmaların ihmal edilebilecek düzeyde olmadığı çok kez görülmüştür. Sanırım bunun nedeni; araştırma yöntemi ve yorumlarından ya da anketi yapanın yönlendirme amaçlı tavrından kaynaklanmaktadır.
Örneğin: “Bardağın yarısı dolu / bardağın yarısı boş”
Bu örnekte olduğu gibi, kamuoyu araştırmalarının belki de “püf noktası” yorumudur. Aslında araştırmaların sonuçları değil, “yorumları” vardır.
***
Genellikle seçimlerden önce medyada yayınlanan anket sonuçlarının; seçmen üzerinde, “siyasal parti” ya da “aday” seçiminde etkili olduğu ileri sürülür.
- Acaba, gerçekten etkili midir? Ve anket sonuçlarını değerlendirmek kolay mıdır?
Kuşkusuz, yapılan anketlerin; gerek “seçmenler” ve gerekse “adaylar” ve de “partiler” üzerinde çeşitli etkilerinin olabileceği açıktır. Ancak, seçmenlerin “oy verme davranışlarını” ne kadar etkilediği sürekli tartışma konusudur.
Bu nedenle, “kamuoyu”nun gerçekten var olup olmadığı, özellikle siyaset ve toplumbilimcilerin çok ciddi biçimde kafasını kurcalamıştır.
***
Nitekim, ünlü Fransız Sosyolog Pierre Bourdieu:
- Kamuoyu YOKTUR! Genel geçer bir biçimde “yapay tavır alma”, hatta “asalak sonuç” vardır! Demiş.
Sizce de öyle değil mi?..
