Vertigo Neden Olur? Vertigo Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

Vertigo, baş dönmesi olarak tanımlanabilir. Ancak, baş dönmesi, vertigo ile karıştırılmamalıdır. Baş dönmesi, denge kaybı, sersemlik veya bayılma hissi olarak tanımlanabilir. Vertigo ise, çevrenin döndüğü veya hareket ettiği yanılsamasıdır. Vertigo, bir hastalık değil, bir belirtidir. Vertigo, pek çok farklı nedenle ortaya çıkabilir. Vertigo, tedavi edilmediği takdirde yaşam kalitesini düşürebilir. Vertigo, nasıl tanılanır, neden olur ve nasıl tedavi edilir? İşte vertigo hakkında merak edilenler...

Vertigo Nasıl Tanılanır?

Vertigo, doktor tarafından yapılan fizik muayene ve bazı testler ile tanılanabilir. Doktor, hastanın şikayetlerini, tıbbi öyküsünü ve ilaç kullanımını soracaktır. Daha sonra, hastanın kulaklarını, gözlerini, sinir sistemini ve denge sistemini kontrol edecektir. Doktor, ayrıca, hastanın başını ve gövdesini farklı pozisyonlara getirerek, vertigo belirtilerini tetikleyip tetiklemediğini gözlemleyecektir. Bu testlere, Dix-Hallpike testi, Epley manevrası, Semont manevrası, Brandt-Daroff egzersizleri gibi isimler verilir. Doktor, gerekirse, hastaya kan testi, işitme testi, görme testi, baş-boyun MR, beyin MR, beyin tomografisi, elektroensefalografi (EEG), videonistagmografi (VNG) gibi ilave testler de yapabilir.

Vertigo Neden Olur?

Vertigo, pek çok farklı nedenle ortaya çıkabilir. Vertigo, genellikle, iç kulakta bulunan denge organının bozulması sonucu oluşur. İç kulakta bulunan denge organı, başın hareketlerini algılayan ve vücudun pozisyonunu ayarlayan bir sistemdir. Bu sistem, iç kulak kanallarında bulunan sıvı ve tüylerden oluşur. Bu sıvı ve tüyler, başın hareketlerine göre değişir ve beyne sinyal gönderir. Böylece, beyin, vücudun pozisyonunu ve dengeyi sağlar. Ancak, bu sistemde bir bozukluk olursa, beyin, yanlış sinyaller alır ve vertigo oluşur. İç kulakta bulunan denge organının bozulmasına neden olan bazı durumlar şunlardır:

Benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV):

Bu durum, iç kulak kanallarında bulunan kalsiyum karbonat kristallerinin yer değiştirmesi sonucu oluşur. Bu kristaller, başın hareketlerine göre sıvı akışını etkiler ve beyne yanlış sinyaller gönderir. BPPV, en sık görülen vertigo nedenidir. BPPV, genellikle, başın ani hareketleri, travma, yaşlanma, enfeksiyon, migren gibi durumlar sonucu ortaya çıkar. BPPV, kısa süreli ve tekrarlayan vertigo ataklarına neden olur. BPPV, genellikle, başın belirli pozisyonlara getirilmesi ile tedavi edilebilir.

Meniere hastalığı

Bu durum, iç kulakta bulunan sıvının miktarının veya basıncının artması sonucu oluşur. Meniere hastalığı, nedeni tam olarak bilinmeyen bir hastalıktır. Meniere hastalığı, uzun süreli ve şiddetli vertigo ataklarına neden olur. Meniere hastalığı, ayrıca, işitme kaybı, kulak çınlaması, kulak dolgunluğu gibi belirtilere de yol açar. Meniere hastalığı, ilaçlar, diyet, cerrahi, vestibüler rehabilitasyon gibi yöntemlerle tedavi edilebilir.

Vestibüler nörit

Bu durum, iç kulakta bulunan denge sinirinin enfeksiyon veya iltihaplanma sonucu bozulmasıdır. Vestibüler nörit, genellikle, üst solunum yolu enfeksiyonları, viral enfeksiyonlar, bağışıklık sistemi hastalıkları gibi durumlar sonucu ortaya çıkar. Vestibüler nörit, ani başlayan ve günlerce süren vertigo ataklarına neden olur. Vestibüler nörit, ayrıca, bulantı, kusma, baş ağrısı gibi belirtilere de yol açar. Vestibüler nörit, ilaçlar, vestibüler rehabilitasyon, denge egzersizleri gibi yöntemlerle tedavi edilebilir.

Labirentit

Bu durum, iç kulakta bulunan denge ve işitme organlarının enfeksiyon veya iltihaplanma sonucu bozulmasıdır. Labirentit, genellikle, bakteriyel veya viral enfeksiyonlar, alerji, travma, otoimmün hastalıklar gibi durumlar sonucu ortaya çıkar. Labirentit, ani başlayan ve haftalarca süren vertigo ataklarına neden olur. Labirentit, ayrıca, işitme kaybı, kulak çınlaması, kulak akıntısı, ateş, kulak ağrısı gibi belirtilere de yol açar. Labirentit, ilaçlar, vestibüler rehabilitasyon, denge egzersizleri gibi yöntemlerle tedavi edilebilir.

Vertigo, iç kulak dışında, beyin, boyun, göz, kalp, damar, kan şekeri, tansiyon, psikolojik, ilaç gibi pek çok farklı nedenle de ortaya çıkabilir. Bu nedenler, vertigoya eşlik eden diğer belirtilere göre tanılanabilir ve tedavi edilebilir.

Vertigo Nasıl Tedavi Edilir?

Vertigo, nedenine göre farklı şekillerde tedavi edilebilir. Vertigo, genellikle, ilaçlar, denge egzersizleri, vestibüler rehabilitasyon, diyet, yaşam tarzı değişiklikleri, cerrahi gibi yöntemlerle tedavi edilebilir. Vertigo tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar şunlardır:

• Antivertigo ilaçlar: Bu ilaçlar, vertigo ile birlikte gelen baş dönmesi, bulantı, kusma, denge bozukluğu gibi belirtileri azaltmak için kullanılır. Örnek olarak, betahistin, flunarizin, proklorperazin, diazepam gibi ilaçlar verilebilir.
• Steroid ilaçlar: Bu ilaçlar, iç kulakta veya beyinde iltihaplanma veya ödem olması durumunda kullanılır. Örnek olarak, prednizon, deksametazon gibi ilaçlar verilebilir.
• Antibiyotik ilaçlar: Bu ilaçlar, bakteriyel enfeksiyonlara bağlı olarak gelişen vertigo durumlarında kullanılır. Örnek olarak, amoksisilin, siprofloksasin, eritromisin gibi ilaçlar verilebilir.
• Antiviral ilaçlar: Bu ilaçlar, viral enfeksiyonlara bağlı olarak gelişen vertigo durumlarında kullanılır. Örnek olarak, asiklovir, valasiklovir, famsiklovir gibi ilaçlar verilebilir.

Egzersizler

Vertigo tedavisinde kullanılan bazı denge egzersizleri, vestibüler rehabilitasyon ve diyet yöntemleri şunlardır:

• Denge egzersizleri: Bu egzersizler, iç kulakta bulunan denge sisteminin işlevini iyileştirmek ve beyin ile uyumunu sağlamak için yapılır. Örnek olarak, Brandt-Daroff egzersizleri, Cawthorne-Cooksey egzersizleri, vestibüler otonomik egzersizleri gibi egzersizler verilebilir.
  
• Vestibüler rehabilitasyon: Bu yöntem, denge sisteminin bozulması sonucu oluşan vertigo belirtilerini azaltmak ve hastanın günlük yaşam aktivitelerini iyileştirmek için uygulanır. Bu yöntem, denge egzersizleri, göz hareketleri, baş hareketleri, vücut hareketleri, yürüme, koşma gibi aktiviteleri içerir.
  
• Diyet: Vertigo tedavisinde, bazı besinlerin tüketimini azaltmak veya artırmak faydalı olabilir. Örnek olarak, tuz, kafein, alkol, çikolata, peynir, turunçgiller, aspartam gibi besinlerin tüketimini azaltmak; su, potasyum, magnezyum, B vitamini, C vitamini, D vitamini, omega-3 yağ asitleri gibi besinlerin tüketimini artırmak önerilir.

Vertigo tedavisinde kullanılan bazı cerrahi yöntemler şunlardır:

• Endolimfatik şant: Bu yöntem, Meniere hastalığına bağlı olarak gelişen vertigo durumlarında kullanılır. Bu yöntemde, iç kulaktaki sıvı basıncını azaltmak için bir tüp yerleştirilir.
• Vestibüler sinir kesme: Bu yöntem, Meniere hastalığına bağlı olarak gelişen vertigo durumlarında kullanılır. Bu yöntemde, iç kulaktaki denge siniri kesilir.
  Labyrintektomi: Bu yöntem, Meniere hastalığına bağlı olarak gelişen vertigo durumlarında kullanılır.
• Bu yöntemde, iç kulaktaki denge ve işitme organları çıkarılır.
• Akustik nörinom ameliyatı: Bu yöntem, akustik nörinoma bağlı olarak gelişen vertigo durumlarında kullanılır. Bu yöntemde, iç kulaktaki sinir tümörü çıkarılır.

Vertigo Nasıl Önlenir?

Vertigo, tamamen önlenemeyen bir durum olabilir. Ancak, vertigo riskini azaltmak ve belirtilerini hafifletmek için bazı önlemler alınabilir. Bu önlemler şunlardır:

• Sağlıklı beslenme: Tuz, kafein, alkol, çikolata, peynir, turunçgiller, aspartam gibi besinlerin tüketimini azaltmak; su, potasyum, magnezyum, B vitamini, C vitamini, D vitamini, omega-3 yağ asitleri gibi besinlerin tüketimini artırmak vertigo riskini azaltabilir.
• Düzenli egzersiz: Denge egzersizleri, göz hareketleri, baş hareketleri, vücut hareketleri, yürüme, koşma gibi aktiviteler yapmak vertigo belirtilerini hafifletebilir.
• Stresten uzak durma: Stres, vertigo belirtilerini tetikleyebilir. Bu nedenle, stresi azaltmak için meditasyon, yoga, nefes egzersizleri, hobiler, sosyal aktiviteler gibi yöntemler kullanılabilir.
  Sigara ve uyuşturucu kullanmama: Sigara ve uyuşturucu kullanımı, iç kulakta ve beyinde kan akışını bozabilir. Bu da vertigo riskini artırabilir. Bu nedenle, sigara ve uyuşturucu kullanımından kaçınılmalıdır.
• İlaçlara dikkat etme: Bazı ilaçlar, vertigo belirtilerine neden olabilir. Örnek olarak, antibiyotikler, antidepresanlar, antikonvülzanlar, diüretikler, kan basıncı ilaçları, ağrı kesiciler, uyku ilaçları gibi ilaçlar verilebilir. Bu ilaçları kullanmadan önce doktora danışılmalı ve yan etkileri hakkında bilgi alınmalıdır.
• Kulak bakımı yapma: Kulak enfeksiyonları, vertigo nedenlerinden biridir. Bu nedenle, kulak temizliğine dikkat edilmeli, kulak çubuğu, pamuk, kürdan gibi cisimlerle kulak karıştırılmamalı, kulak ağrısı, akıntısı, kanaması gibi durumlarda doktora başvurulmalıdır.
• Baş hareketlerine dikkat etme: Başın ani ve hızlı hareketleri, vertigo ataklarını tetikleyebilir. Bu nedenle, baş hareketlerine dikkat edilmeli, yavaş ve kontrollü hareket etmeli, başı çok yukarı veya aşağı eğmemeli, yatarken veya kalkarken yavaş olunmalıdır.