Vegan beslenme, hayvanlardan elde edilen hiçbir gıdayı tüketmeyen, sadece bitkisel kaynaklı besinlerle beslenen bir yaşam tarzıdır. Vegan beslenme, son yıllarda giderek popülerleşen ve sağlık, etik, çevre gibi pek çok nedenle tercih edilen bir beslenme şeklidir. Peki vegan beslenme nedir? Vegan beslenme nasıl yapılır? Vegan beslenmenin faydaları ve zararları nelerdir? Bu makalede vegan beslenme hakkında merak edilen tüm soruları yanıtlıyoruz.
Vegan beslenme, hayvansal kaynaklı hiçbir gıdayı tüketmeyen, sadece bitkisel kaynaklı besinlerle beslenen bir yaşam tarzıdır. Vegan beslenme, sadece bir diyet değil, aynı zamanda bir felsefedir. Veganlar, hayvanların yiyecek, giyecek veya başka bir amaç için kullanılmasına karşı çıkarlar. Veganlar, et, yumurta, süt, bal, peynir, yoğurt, tereyağı, balık, tavuk, kırmızı et, sakatat, kemik, jelatin gibi hayvanlardan elde edilen tüm gıdaları reddederler. Ayrıca hayvanlardan elde edilen kürk, deri, yün gibi giyim malzemelerini de kullanmazlar.
Vegan beslenme, 1944 yılında İngiltere’de kurulan Vegan Derneği tarafından tanımlanmıştır. Vegan kelimesi, vejetaryen kelimesinin başındaki ve sonundaki harflerden oluşturulmuştur. Vegan beslenme, vejetaryen beslenmenin daha katı bir türüdür. Vejetaryenler, et ve balık gibi hayvan etlerini tüketmezler, ancak yumurta, süt, peynir gibi hayvan ürünlerini tüketebilirler. Veganlar ise hayvan ürünlerini de tüketmezler.
Vegan beslenme, tek tip değildir. Pek çok çeşidi vardır. Bazı veganlar, sadece çiğ meyve, sebze, kuruyemiş, tohum gibi gıdaları tüketirler. Bazı veganlar, yüksek karbonhidratlı, düşük yağlı bir beslenme tercih ederler. Bazı veganlar ise tam gıda vegan diyeti adı verilen, işlenmemiş veya minimal işlenmiş bitkisel gıdaları tüketirler.
Vegan beslenme yapmak isteyenler, öncelikle hayvansal kaynaklı gıdaları tamamen beslenmelerinden çıkarmalıdırlar. Bu, bir anda veya kademeli olarak yapılabilir. Bazı kişiler, hayvansal gıdaları azaltarak vegan beslenmeye geçiş yapmayı tercih ederler. Bazı kişiler ise hayvansal gıdaları bir günde bırakarak vegan beslenmeye başlarlar. Bu, kişisel bir tercihtir.
Vegan beslenme yaparken, bitkisel kaynaklı gıdaların çeşitliliğine ve kalitesine dikkat etmek gerekir. Vegan beslenme, sadece sebze ve meyve yemek değildir. Vegan beslenmede, baklagiller, tahıllar, kuruyemiş, tohumlar, soya ürünleri, bitkisel yağlar, bitkisel sütler, bitkisel peynirler, bitkisel yoğurtlar, bitkisel etler, bitkisel tatlılar gibi pek çok gıda yer alır. Bu gıdalar, vegan beslenmenin vazgeçilmezleridir.
Vegan beslenme yaparken, protein, kalsiyum, demir, çinko, iyot, omega-3, B12 vitamini gibi bazı besin öğelerine özellikle dikkat etmek gerekir. Bu besin öğeleri, hayvansal kaynaklı gıdalarda daha fazla bulunur. Vegan beslenmede, bu besin öğelerini yeterli miktarda almak için bitkisel kaynaklı gıdaları doğru şekilde seçmek ve kombinlemek gerekir. Ayrıca bazı durumlarda takviye kullanmak da gerekebilir. Vegan beslenme yaparken, bir diyetisyene danışmak ve düzenli olarak kan testi yaptırmak faydalı olacaktır.
Vegan beslenme, pek çok fayda sağlayan bir beslenme şeklidir. Vegan beslenmenin faydaları şunlardır:
