Tazminat hesaplama, İşten çıkış tazminatı nasıl hesaplanır?

Tazminat hesaplama, işten ayrılan veya ayrılmak isteyen çalışanların en çok merak ettiği konulardan biridir. Tazminat hesaplama, çalışanın işe başlama ve ayrılma tarihleri, brüt maaşı, kıdem süresi, ihbar süresi, vergi matrahı gibi birçok değişkene göre yapılır. Tazminat hesaplama, kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı olmak üzere iki ana başlık altında incelenebilir. Bu yazımızda tazminat hesaplama ile ilgili sıkça sorulan soruların cevaplarını bulabilirsiniz.

İşten Çıkış Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İşten çıkış tazminatı, işverenin iş sözleşmesini haklı bir sebep olmaksızın feshetmesi veya işçinin haklı bir sebep ile iş sözleşmesini feshetmesi durumunda işçiye ödenen tazminattır. İşten çıkış tazminatı, kıdem tazminatı ve ihbar tazminatından oluşur.

• Kıdem tazminatı, işçinin aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışması halinde işten ayrılırken alabileceği tazminattır. Kıdem tazminatının hesaplanmasında, işçinin son brüt maaşı, kıdem süresi ve kıdem tazminatı tavanı dikkate alınır. Kıdem tazminatının hesaplanması için aşağıdaki formül kullanılır:
  Kıdem Tazminatı = (Son Brüt Maaş + Ek Ücretler + Yıllık İkramiye / 12) x Kıdem Süresi x Kıdem Tazminatı Tavan Oranı
• İhbar tazminatı, işverenin veya işçinin iş sözleşmesini feshetmesi durumunda karşı tarafa bildirim süresine uyulmaması halinde ödenen tazminattır. İhbar tazminatının hesaplanmasında, işçinin son brüt maaşı, ihbar süresi ve vergi kesintileri dikkate alınır. İhbar tazminatının hesaplanması için aşağıdaki formül kullanılır:
  İhbar Tazminatı = (Son Brüt Maaş + Ek Ücretler + Yıllık İkramiye / 12) x İhbar Süresi - (Gelir Vergisi Kesintisi + Damga Vergisi Kesintisi)

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatının hesaplanması için öncelikle son brüt maaşın belirlenmesi gerekir. Son brüt maaş, işçinin maaşına ek olarak aldığı yol, yemek, ikramiye gibi ek ücretleri de içerir. Son brüt maaşın belirlenmesinden sonra kıdem süresinin hesaplanması gerekir. Kıdem süresi, işçinin aynı işverene bağlı olarak çalıştığı yıl sayısıdır. Kıdem süresinin hesaplanmasında ay: 30 gün, yıl: 360 gün olarak kabul edilir.

Kıdem süresinin belirlenmesinden sonra kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılacak kıdem tazminatı tavan oranının belirlenmesi gerekir. Kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılacak maksimum bir tutar vardır. Bu tutar her yıl devlet tarafından belirlenir. 2023 yılında uygulanan kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılacak kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılacak maksimum tutar 23.489,83 TL’dir.

Kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılacak son brüt maaş, kıdem süresi ve kıdem tazminatı tavan oranı belirlendikten sonra kıdem tazminatının hesaplanması için aşağıdaki formül kullanılır:

Kıdem Tazminatı = (Son Brüt Maaş + Ek Ücretler + Yıllık İkramiye / 12) x Kıdem Süresi x Kıdem Tazminatı Tavan Oranı

Örneğin, 2023 yılında işten ayrılan bir işçinin son brüt maaşı 10.000 TL, ek ücretleri 2.000 TL, yıllık ikramiyesi 12.000 TL ve kıdem süresi 5 yıl ise kıdem tazminatını hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır:

Kıdem Tazminatı = (10.000 + 2.000 + 12.000 / 12) x 5 x 23.489,83 / 10.000 Kıdem Tazminatı = 14.500 x 5 x 2,348983 Kıdem Tazminatı = 170.258,95 TL

Tazminat Maaşın Ne Kadarı?

• Tazminat maaşın ne kadarı sorusu, işçilerin en çok merak ettiği sorulardan biridir. Tazminat maaşın ne kadarına bağlı olarak değişir. Tazminat maaşın ne kadarına bağlı olarak değişirken, kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılacak kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılacak maksimum tutar da dikkate alınmalıdır.
• Tazminat maaşın ne kadarına bağlı olarak değişirken, kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılacak kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılacak maksimum tutar da dikkate alınmalıdır. Kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılacak maksimum tutar, işçinin son brüt maaşından daha yüksek ise son brüt maaşı yerine bu tutar kullanılır.
• Örneğin, 2023 yılında işten ayrılan bir işçinin son brüt maaşı 10.000 TL ise kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılacak maksimum tutar olan 23.489,83 TL’den daha düşüktür. Bu durumda kıdem tazminatının hesaplanmasında son brüt maaş olarak 10.000 TL kullanılır.
• Ancak eğer işçinin son brüt maaşı 25.000 TL ise kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılacak maksimum tutar olan 23.489,83 TL’den daha yüksektir. Bu durumda kıdem tazminatının hesaplanmasında son brüt maaş olarak 23.489,83 TL kullanılır.

Tazminat Nasıl Alınır?

Tazminat almak için öncelikle iş sözleşmesinin feshedilmesi gerekir. İş sözleşmesinin feshedilmesi işveren tarafından veya işçi tarafından yapılabilir.

• İşveren tarafından feshedilmesi durumunda işverenin haklı bir sebep olmaksızın feshetmesi gerekir. Haklı bir sebep olmaksızın feshetme, işverenin işçiye kusur atfetmeden veya işçinin kusuru olmaksızın iş sözleşmesini sona erdirmesi anlamına gelir. Bu durumda işveren, işçiye kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ödemek zorundadır. İşveren, işçiye tazminatını ödemek için 30 gün içinde başvurmalıdır. İşveren, tazminatını ödemek için başvurmadığı takdirde işçi, iş mahkemesine başvurarak tazminatını talep edebilir.
• İşçi tarafından feshedilmesi durumunda ise işçinin haklı bir sebep ile feshetmesi gerekir. Haklı bir sebep ile feshetme, işverenin işçiye karşı yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya işyerinde ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlarda bulunması anlamına gelir. Bu durumda işçi, işverene bildirim süresine uyarak veya uygun bir tazminat ödeyerek iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi, iş sözleşmesini feshettiğinde kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı talep edebilir. İşçi, tazminatını almak için 30 gün içinde başvurmalıdır. İşçi, tazminatını almak için başvurmadığı takdirde işveren, tazminatını ödemeyebilir.

Tazminat almak için başvuru yaparken aşağıdaki belgelerin hazır bulundurulması gerekir:

1. Nüfus cüzdanı fotokopisi
2. SGK hizmet dökümü
3. Son maaş bordrosu
4. İşe giriş ve çıkış bildirgeleri
5. İhbarname veya fesih bildirimi
6. Varsa ek ücretlere ilişkin belgeler
7. Varsa haklı fesih sebeplerine ilişkin belgeler
8. Tazminat almak için başvuru yapıldıktan sonra tazminatın ödenmesi için 10 gün içinde bir cevap verilmesi gerekir. Cevap verilmediği veya olumsuz bir cevap verildiği takdirde işçi veya işveren, iş mahkemesine başvurarak tazminatını talep edebilir. (Haber Merkezi)