Sedef Hastalığı Nedir? Sedef Hastalığı Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Sedef hastalığı, ciltte kızarıklık, pullanma ve kaşıntıya neden olan kronik bir deri hastalığıdır. Dünyada yaklaşık %1-3 oranında görülen sedef hastalığı, bulaşıcı değildir ancak genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerle tetiklenebilir. Sedef hastalığı, vücudun kendi dokularına karşı geliştirdiği bir otoimmün reaksiyon sonucu ortaya çıkar. Bu makalede, sedef hastalığının belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi vereceğiz.

Sedef Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Sedef hastalığının en sık görülen belirtisi, ciltte gümüş renginde pullanmalarla kaplı kırmızı plaklar oluşmasıdır. Bu plaklar genellikle diz, dirsek, saçlı deri ve kuyruk sokumu gibi bölgelerde görülür. Ancak avuç içi, ayak tabanı, koltuk altı, kasık, meme altı, yüz ve tırnak gibi diğer bölgeleri de etkileyebilir. Sedef hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve zaman içinde şiddetlenebilir veya hafifleyebilir. Bazı belirtiler şunlardır:

• Ciltte kızarıklık, kabuklanma ve pullanma
• Ciltte yanma, batma veya kaşıntı hissi
• Ciltte çatlaklar veya kanama
• Tırnaklarda kalınlaşma, renk değişimi veya dökülme
• Eklem ağrısı veya şişliği

Sedef türleri

Sedef hastalığının farklı türleri vardır ve her birinin kendine özgü belirtileri olabilir. Sedef hastalığının türleri şunlardır:

• Plak tipi sedef (psoriasis vulgaris): En sık görülen türdür (%80). Ciltte oval veya yuvarlak şekilli plaklar oluşur.
• Guttat tipi sedef (guttate psoriasis): Çocuklarda ve ergenlerde daha sık görülür (%10). Ciltte yağmur damlasına benzer küçük kızarıklıklar oluşur.
• İnvers tipi sedef (inverse psoriasis): Kıvrım yerlerine yerleşir (%5). Ciltte kızarıklık ve ıslaklık oluşur.
• Püstüler tipi sedef (pustular psoriasis): Nadir görülür (%5). Ciltte irinli kabarcıklar oluşur.
• Eritrodermik tipi sedef (erythrodermic psoriasis): En nadir ve en ciddi türdür (%1). Vücudun büyük bir bölümünü kaplayan kızarıklık ve soyulma oluşur.

Sedef Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

Sedef hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak genetik yatkınlık ve bağışıklık sistemi ile ilgili faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Sedef hastalığında bağışıklık sisteminin T lenfosit adı verilen hücreleri aktive olarak ciltte birikmeye başlarlar. Bu hücreler ciltte hücre çoğalmasını arttırarak plakların oluşumuna neden olurlar.

Sedef hastalığının ortaya çıkmasında veya alevlenmesinde bazı çevresel faktörler de tetikleyici olabilir. Bu faktörler şunlardır:

• Enfeksiyonlar (özellikle boğaz enfeksiyonu)
• Stres
• Soğuk ve kuru hava
• Deri yaralanmaları
• Bazı ilaçlar (lityum, beta blokerler, antimalaryal ilaçlar, steroidler)
• Alkol ve sigara kullanımı

Sedef Hastalığının Tedavisi Nasıl Yapılır?

Sedef hastalığı tamamen iyileştirilemeyen bir hastalıktır. Ancak tedavi ile belirtiler kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi arttırılabilir. Sedef hastalığının tedavisinde amaç, ciltteki plakları azaltmak, kaşıntıyı gidermek, enfeksiyon riskini önlemek ve olası komplikasyonları engellemektir. Sedef hastalığının tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:

• Topikal tedavi: Cilde sürülen kremler, merhemler, losyonlar, şampuanlar veya solüsyonlardır. Genellikle hafif veya orta şiddetteki vakalarda kullanılır. Steroid, D vitamini türevleri, salisilik asit, katran, kalsinörin inhibitörleri gibi etken maddeler içerirler.
• Sistemik tedavi: Ağızdan alınan veya enjeksiyon yoluyla verilen ilaçlardır. Genellikle orta veya şiddetli vakalarda veya topikal tedaviye yanıt vermeyen vakalarda kullanılır. Metotreksat, siklosporin, asetretin, apremilast gibi etken maddeler içerirler.
• Biyolojik tedavi: Enjeksiyon yoluyla verilen ilaçlardır. Genellikle sistemik tedaviye yanıt vermeyen veya kullanamayan vakalarda kullanılır. Bağışıklık sisteminin belli hedeflerine yönelik olarak geliştirilmiş ilaçlardır. Etanercept, infliksimab, adalimumab, ustekinumab, sekükinumab gibi etken maddeler içerirler.
• Fototerapi: Cilde ultraviyole ışın uygulanmasıdır. Genellikle orta veya şiddetli vakalarda veya topikal tedaviye yanıt vermeyen vakalarda kullanılır. UVA veya UVB ışınları kullanılabilir. Bazı durumlarda UVA ışınına duyarlılaştırıcı bir ilaç olan psoralen de verilebilir (PUVA tedavisi).
• Sedef hastalığının tedavisi kişiye özeldir ve hastanın şikayetleri, hastalığın türü ve yaygınlığı, yaşam tarzı ve diğer sağlık sorunları gibi faktörlere göre belirlenir. Tedavi sürecinde doktorun önerilerine uyulması ve düzenli takip yapılması önemlidir.