Psihalive Tarifi: Çerkez Mutfağının Enfes Lezzeti

Psihalive, Çerkez mutfağının en lezzetli ve pratik yemeklerinden biridir. Patatesli iç harcı ve hamur katları ile hazırlanan bu mantı, yoğurt ve tereyağı ile servis edilir. Bu yazımızda psihalive nasıl yapılır, nelere dikkat etmek gerekir, psihalive ile ilgili merak edilen soruları yanıtlayacağız.

Psihalive Nedir?

Psihalive (veya haluj), Çerkezlerin geleneksel yemeklerinden biridir. Patates, soğan, toz biber, tuz ve karabiberden oluşan bir iç harç ile hamur katlarından oluşur. Hamur katları, mantı şeklinde kapatılır ve kaynar suda haşlanır. Üzerine eritilmiş tereyağı ve toz biber gezdirilir. Bazı yörelerde yoğurt ile de servis edilir.

Psihalive, Çerkez mutfağının en nadide yemeklerinden biridir. Her ne kadar karbonhidratın içine karbonhidrat koyup yeme fikri üzerine düşünüldüğünde cazip gelmese de patatesli börek veya kete gibi üzerinde çok düşünülmeden, lezzete odaklanarak yenildiğinde aklınızı başınızdan alacak bir lezzete sahiptir.

Psihalive Nasıl Yapılır?

1. Psihalive yapmak için öncelikle patatesleri haşlayıp soyun ve ezin. Sıvı yağı kızdırıp yemeklik doğradığınız soğanı yumuşayana kadar kavurun. Toz biberi ekleyip karıştırın. Ezilmiş patatesleri, tuz ve karabiberi ekleyip karıştırın ve ateşten alın.
2. Hamuru için su, yumurta ve tuzu bir kapta karıştırın. Unu azar azar ekleyerek çok sert kıvamlı bir hamur yoğurun. Üzerini örtüp 15 dakika kadar dinlendirin.
3. Hamurun yaklaşık üçte birlik kısmını koparıp unladığınız tezgaha alın ve aşırı ince olmayacak şekilde açın. Açtığınız hamuru 10 cm çapında bir kurabiye kalıbıyla kesin. Parçalardan birini alıp ortasına bir tatlı kaşığı patatesli harcı boylu boyunca koyup kenarlarını ortada buluşturun. Ardından bir sağdan bir soldan ortaya doğru katlayıp kapatın. Açtığınız diğer parçaları aynı şekilde doldurup katlayın.
4. Büyük bir tencereye su koyup kaynatın. Tuz ekleyin. Mantıları tek tek içine atın. Birden atmayın şekli bozulur ve birbirine yapışır. Kontrollü olarak pişirin. Pişen mantıları uygun tabağa alın.
5. Üzerine eritip içine toz biber attığınız tereyağı gezdirin. İsteğe göre yoğurt ile servis edin.

Psihalive İle İlgili Merak Edilenler

• Psihalive hamuru mantı hamurundan daha farklı değil. Ekmek ya da poğaça hamuruna göre oldukça sert bir hamur. Yoğurması biraz kol gücü gerektiriyor bu nedenle. Ama yoğurup kıvam buldukça kolaylaşıyor. Özellikle dinlendirdikten sonra hamur kendini saldığı için açılması oldukça kolay oluyor. Eğer daha önce mantı açmadıysanız hamurun ilk etaptaki sertliği sizi tedirgin etmesin bu nedenle.
• Psihalive çok yaz yemeği bana göre. Böyle yoğurda bandıra bandıra yemeli. Mantı da yoğurtlu olsa da yazın et yemeğe isteğim az olduğu için yoğurduna rağmen kışa daha çok yakıştırıyorum mantıyı. Ravioli ve ekşimikli kulaksa tam bir bahar yemeği benim için2. Buna mantıklı bir sebep sunabilir miyim bilmiyorum ama öyle işte. Psihalive yazın paylaşılmasının sebebi de bu işte. Herhangi bir sebepten azade, kişisel yemek mevsimime uygun olması.
• Psihalive, Çerkez mantısı olarak da bilinir. Ancak Çerkezlerin başka mantı çeşitleri de vardır. Mesela, etli mantı, peynirli mantı, kabaklı mantı gibi. Psihalive ise patatesli mantının adıdır. Çerkezlerin geleneksel yemeklerinden biri olmasına rağmen, patatesin Anadolu’ya gelişi 19. yüzyılın sonlarına denk gelir. Bu nedenle psihalive, Çerkez mutfağının yeni ürünlerinden biridir diyebiliriz.(Erhan Taylan)