Türkiye'nin ilk kadın astronomu ve dekanı olan Nüzhet Gökdoğan, 14 Ağustos 1910'da İstanbul'da doğdu. Tam adı Hatice Nüzhet Gökdoğan'dır. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk bilim kadınlarından biri olarak tarihe geçti. Google, 113. doğum gününde onu doodle yaparak anmıştır.
Nüzhet Gökdoğan, ilköğrenimini Bezm-i Alem ve Şişli Terakki Liseleri'nde tamamladı. Ortaöğrenimini Erenköy Kız Lisesi Fen Şubesinde sürdürdü. 1928 yılında Devlet Bursu kazanarak Matematik-Fizik lisansı için Fransa'ya gitti. Lyon Üniversitesi'nde Matematik lisansını aldı. 1933-34 ders yılında Paris Üniversitesi'nde Diplome d’Etudes Superieur sertifikasını elde etmek üzere Paris Rasathanesi'nde staj yaptı.
1933 Üniversite Reformu ile birlikte, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde Astronomi Kürsüsü kuruldu ve Nüzhet Gökdoğan, bir yabancı profesör ve iki yabancı yardımcıyla birlikte ilk Türk doçenti olarak atanarak bu kürsüde görev aldı. 1937 yılında doktora tezini hazırlayarak Fen Doktoru unvanını aldı. Bu tez, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nin kayıtlarındaki bir numaralı doktora tezi olarak kaydedildi. Mayıs 1940'ta doçentlik tezini sundu. Ayrıca, 1936-46 yılları arasında ek görevle İstanbul Teknik Üniversitesi Matematik Doçenti olarak da görev yaptı.
1 Aralık 1948'de Fen Fakültesi'nin teklifiyle İstanbul Üniversitesi Senatosu tarafından Profesör unvanı verilen Nüzhet Gökdoğan, daha sonra Fakülte temsilcisi olarak Senatör ve 1954 yılında Dekan olarak seçildi. 1956'ya kadar iki yıl boyunca dekanlık görevini üstlenen Gökdoğan, böylelikle Türkiye'deki üniversitelerde ilk kadın Senatör ve ilk kadın Dekan oldu. 1958 yılında Astronomi Kürsüsü'nü yönetmeye başlayan Gökdoğan, 22 yıl boyunca Kürsü ve Bölüm Başkanlığı görevini sürdürdü. 1978'de ikinci kez Dekan ve Bölüm Başkanı oldu ve 1980'de yaş haddinden emekli olana kadar bu görevi sürdürdü.
Nüzhet Gökdoğan, astronomi alanında pek çok araştırma ve yayın yaptı. Özellikle güneş tutulmaları, gezegenlerin hareketleri, küçük gezegenler, kuyruklu yıldızlar, değişen yıldızlar, ikili yıldızlar, galaksiler ve kozmoloji konularında çalıştı. Türkiye'de ilk kez küçük gezegenlerin konumlarını belirledi ve bunları Uluslararası Gökbilim Birliği'ne bildirdi. Ayrıca Türkiye'de ilk kez değişen yıldızların parlaklık değişimlerini ölçtü ve bunları yayınladı.
Nüzhet Gökdoğan, aynı zamanda Türkiye'de astronomi eğitiminin gelişmesine katkıda bulundu. Astronomi Kürsüsü'nde lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde pek çok öğrenci yetiştirdi. Astronomi ders kitapları yazdı ve çevirdi. Türkiye'de ilk kez astronomi terimleri sözlüğü hazırladı. Türkiye'de ilk kez astronomi dergisi çıkardı.
Nüzhet Gökdoğan, bilimsel çalışmaları ve akademik başarıları nedeniyle pek çok ödül ve üyelik aldı. Bunlardan bazıları şunlardır:
Nüzhet Gökdoğan, 1939 yılında Bayındırlık Bakanlarından siyasetçi Ali Mukbil Gökdoğan ile evlendi. Bu evlilikten bir kız çocuğu olan Gönül Gökdoğan dünyaya geldi. Gönül Gökdoğan, Cumhuriyet tarihinin ilk kadın keman profesörü oldu.
Nüzhet Gökdoğan, 24 Nisan 2003 tarihinde hayatını kaybetti. Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.
(Esra Güller)
