Kentin, kentlinin konseyi ne iş yapar?

Çanakkale Kent Konseyi Başkanı Saim Yavuz, kent konseylerini ve çalışma biçimleri ile kente dair önemli konulara ilişkin görüşlerini Çanakkaleliler ile paylaştı. Yavuz, OLAY’a yaptığı açıklamaları ile hem konsey faaliyetlerini, hem de 10 yıllık süreçte yaşanan sıkıntıları anlattı. Kimdir bu kent konseyi? Ne iş yapar? Kimden emir alır? Ya da alır mı? Kentin önümüzdeki süreçte en çok konuşulacak belki de tartışılacak konularının başında gelen Fevzipaşa Mahallesi. Ne olacak? Başka bir yere taşınıp bir kültür yok mu olacak? Yoksa yerinde kalıp, yerinde bir iyileştirme ile hayatlar devam mı edecek?

Saim Yavuz: Belediye kanunu, “Kent konseyinin faaliyetlerinin etkili ve verimli yürütülmesi konusunda yardım ve destek sağlar.” der. Bu kanuna dayanılarak ülkemizde belediyelik olan bütün yerleşimlerde kurulmak zorunda olan Kent konseyleri için İçişleri Bakanlığı’nın hazırlamış olduğu “Kent Konseyleri Yönetmeliği” Ekim 2006 yılında Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girer ve bütün kent konseyleri bu yönetmeliğe uygun olarak çalışır. Çanakkale Kent Konseyi de Belediye’nin desteğiyle 2004 yılında kurulmuştur ve o tarihten bu yana çalışmalarını sürdürmektedir.

OLAY: Kent Konseyi’nin faaliyet alanı nedir? Ne iş yapar?

Saim Yavuz: “Kent konseyi ne yapar, ne işle uğraşır” sorusunu yanıtlamak hem çok kolay hem de çok zordur. Kolaydır çünkü kanunda der ki: “Kent konseyi kent yaşamında, kent vizyonunun ve hemşerilik bilincinin geliştirilmesi, kentin hak ve hukukunun korunması, sürdürülebilir kalkınma, çevreye duyarlılık, sosyal yardımlaşma ve dayanışma, saydamlık, hesap sorma ve hesap verme, katılım ve yerinden yönetim ilkelerini hayata geçirmeye çalışır.” der. Anlaşılacağı gibi, kent konseyi kent yaşamıyla ilgili olan her şeyle ilgilenecektir. Bu görevi ya da sorumluluğu “kentin hak ve hukukunu korur” cümlesi tek başına vermektedir kent konseyine… Zordur, kent konseyinin ne yaptığıyla ilgili soruyu yanıtlamak; çünkü “kent konseyi bir şey yapmaz”! Çünkü, Kent Konseyi kentli yurttaşları tarifte de belirtildiği gibi “kentin hak ve hukukunun korunması” için hiç bir ayrım gözetmeden, olabildiğince, kent yaşamını ilgilendiren kararlara katabilmek için uğraşır. Bu uğraşının sonucunda ortaya bir kentli görüşü/kent konseyi görüşü çıkartır. Ve bu görüşü, yasada, “belediye meclisinin ilk toplantısında gündeme alınarak değerlendirilir” esasına dayanarak belediyeye iletir. İşte bunun için diyorum “kent konseyi bir şey yapmaz”, yapacak olan belediyedir. Biz, daha sade bir ifadeyle “yapan” değil, “yaptıran” bir rol üstleniriz. Bu rolün esası da şuna dayanır: Birincisi, kent için karar alan ve uygulayan başta belediye olmak üzere, her kurum oluşturulacak karar için mutlaka kent konseyiyle işbirliği yapacaktır. İkincisi, birincisiyle de çok bağlı olmak üzere yurttaşların, yani kentte yaşayan, örgütlü örgütsüz herkesin kent konseyi yoluyla kent için alınacak ya da verilecek kararlara katılması esasıdır. Bu ne demektir; söyleyecek sözü alan, “Bana ne kardeşim” demeyenler için kent yönetiminde belediye, valilik ve halk üçlemesinin üçüncü ayağı olan halkın kullanacağı bir mekanizmadır kent konseyi. Bu aynı zamanda belediye ve valilik için de unutulmaması ve kent için düşünülen her karar yolunda, o kurumların da dikkate alması gereken bir yapıdır.

Saim Yavuz: Çok zorluklarla karşılaştık. Hâlâ da karşılaşıyoruz ve doğal olarak daha da karşılaşılacaktır. Bu zorlukların temelinde “bilmemek” yatmaktadır. Önce kendimizi söyleyeyim. Yani kent konseyine seçilen ve çalışmalara katılan bütün gönüllüler: Ne olduğunu ve nasıl yapılması gerektiğini anlamakta zorlandık. Yapa deneye ilerledik. Çünkü böylesi bir mekanizmanın eşi benzeri olmamıştı bugüne kadar. Dernek desen dernek değil, oda desen oda değil… Ne bir devlet kurumuna ve ne bir özel sektör yapılanmasına benziyor. Neredeyse “şekilsiz” bir şey… Geleneksel “iş yapma” ve “yönetme” kültürümüzle hiç bağdaşan bir yanı yok. Kent Konseyi Başkanı “şöyle yaparım, böyle yaparım” diyemiyor, dememesi gerekiyor. Oysa filanca kurum ya da kuruluşun başkanı ya da amiri, müdürü “biz bunu yapacağız”, “ben şuraya şunu yapıyorum” diyebilen bir kültüre alışkınız biz. Böyle diyemeyince kent konseyi, o zaman da insanlar “kardeşim bunlar da bir işe yaramıyor” “bir işimizi yaptıramıyoruz” diyorlar.

Saim Yavuz: Kent Konseyi nedir ne işe yarar sorusunun açık ve net cevabı şudur: “Konsey”, danışma meclisidir. Fikir sorulan, fikir veren manasına gelir zaten. Buradan yola çıkacak olursak Kent Konseyi, fikir oluşturulan bir yerdir ve bu oluşturulan fikir öneri mahiyetindedir. Bu öneri mahiyetindeki fikir de belediye meclisine iletilir. Bu önerilen fikir kime aittir? Kent konseyine. Kent konseyi kimdir? Bizzat kentlilerdir. “Benim haberim yok” kent konseyinden diyenler olursa da bu saatten sonra, biraz da dönüp kendilerine baksınlar demek gerekiyor artık. Kimse, yani ne kurumlar ne de halktan birileri “bana ne kent konseyinden ve onun önerilerinden/kararlarından” diyemez, dememelidir. Bu çağda artık pasif, hep birilerinin ağzına bakan, söylenene düşünmeden boyun eğen insanlar yerine; düşünen, sorumluluk alan, bilgili ve aktif yurttaşlar olmak zorunluluğu vardır. Bu aktif yurttaşlığında vecibelerini yerine getireceği yer Kent Konseyleridir. Kimdir kent konseyi sorusunun cevabı da şudur: Yönetmelik belirlemiş, vali, belediye başkanı, valiliğe bağlı on müdürlükten temsilciler, üniversiteden iki temsilci, kentte kurulu olan siyasi partilerden birer temsilci, mahalle muhtarları, derneklerden, odalardan, sendikalardan, vakıflardan, birliklerden birer temsilci. Kent konseyince kurulan meclislerden ve çalışma gruplardan birer temsilci. Ve toplantıya katılan bütün kentliler. İşte bu saydıklarımızın toplamıdır Kent Konseyi. Bunların aldıkları karar, oluşturdukları öneridir Kent Konseyinin kararı. Yoksa benim, ya da yürütme kurulunun söyledikleri ya da söyleyeceği şey değildir. Ben kent konseyi başkanı olarak kent konseyinin aldığı kararı söylerim, iletirim ve takip ederim. Benim şahsi düşüncem ya da kararım değildir söylediğim ya da takip ettiğim şey. En yakın ve somut bir örnek olarak “Yat Limanı’nın yerinin yanlışlığı”, bana ya da bir kaç kişiye ait olan bir karar değil, kent konseyine ait olan bir karardır. Ben onu yönetmelik gereği, ilgili yerlere, kurumlara iletmek ve takip etmekle görevliyim. Yanlış beyanlara doğru yanıtlar vermekle sorumluyum. Bana zaman zaman gazeteciler soruyorlar mesela; “Saim Bey Kent Konseyi olarak Boğaz köprüsüyle ilgili görüşünüz nedir” diye. Benim verdiğim cevap şöyle oluyor: “Ben Kent Konseyi değilim. Kent Konseyi’nin bu konuyla ilgili yaptığı bir çalışma ve aldığı bir karar yoktur.” diyorum. Kent Konseyi`nin kanunla belirlenmiş görevini en başta söyledim. Çanakkale Kent Konseyi’nin o kanunda belirtilenlerin dışında bir şey yapması mümkün değildir. Diğer yandan da o kanunda belirlenmiş görevlerle ilgili de herşeyi yapmakla sorumlu olduğumuz bilinciyle davrandığımızı da söylemek isterim.

Saim Yavuz: Kent konseyinin yaptırımı var mı yok mu sorusunun cevabı basit! Bu soruyu soranlara şunu söylüyorum: “Sen var mısın?”. Sen varsan yaptırım da var, kent konseyi de var. Ayrıca, sen yoksan da kent konseyi ve yaptırım yine de var. Çünkü Çanakkale’de Kent Konseyi var. Çünkü Çanakkale’de bunun önemini bilen, farkına varan ve kenti için bir şeyler yapmaya söylemeye çalışanlar var. Mesele nicelikte değil, mesele niteliktedir. Mesele kentinin yönetimine, kendi çıkarları için değil bütün kent ve kentliler adına, gelecek adına katılabilmektir. Vali validir, ama bu kentte yaşayan bu kentin olumlu olumsuz herşeyinden etkilenen bir sıradan kentli yaşayandır aynı zamanda. Belediye başkanı da öyle, meclis üyeleri de öyle, siyasi liderler de öyle, iş adamları da öyle, memur da öyle işçi de öyle… Yani hepimiz bu kentin halkıyız. Asıl olanda budur. Diğerleri bizim “işimiz”dir. Halk olarak hepimiz, işlerini “iyi” ve “doğru” yapmaları için, aynı zamanda halk olarak yaşantımızın çevremizle birlikte sağlıklı ve sürdürülebilir bir nitelikte devam edebilmesi için, “görevlilere” “sorumlulara” destek olmalıyız. Sorumluluklarını ve görevlerini hatırlatmalıyız. Kent Konseyi işte bunun içindir. Ve yaptırımı hem yasal olarak vardır, hem de demokratik bir uyarı aracı olarak vardır. Kent konseyi kararlarını uygulamayanlar hem yasalar karşısında, hem de halk nezdinde hesap vereceklerini bilmelidirler.

Saim Yavuz: Kent Konseyi hiç kimseden emir almaz. Belediyenin idari mevzuatına tabiyiz yani para harcayacaksak, bir şey yapacaksak bütün bunlar belediye mevzuatının çerçevesi içinde olur. İdari olarak bağlı ama işleyiş olarak özerk bir yapıyız. Belediye Başkanı da bu mekanizmanın içerisinde bir oya sahip. Herkes kadar söz söylemeye hakkı vardır. Ben burada belediye başkanıyım benim dediğimi dinleyeceksiniz diyemez. Vali de aynı şekilde. Ben nasıl konuşuyorsam o da bu kentte yaşayan sıradan bir vatandaş olarak konuşur, fikirlerini beyan eder. Hep beraber tartışır, hep beraber orada karar alınır. Orada yasada söylendiği gibi herkes eşittir. Kısacası Çanakkale Kent Konseyi`nin başından beri belediye ile ilişkisinde sınırlarını bilen, sorumluğunu bilen bir ilişki yürütmekteyiz. Zaman zaman tartışmalarımız oluyor, olacaktır da ama bu kent konseyinin çalışmasını ve anlayışını ilerleten tartışmalardır. Biz bütün partilere, görüşlere, inanışlara, cinsiyetlere, bütün kültürel ve sosyal gruplara aynı mesafedeyiz, aynı yakınlıktayız. Herhangi bir ayrım yapmıyoruz. Bu kentte yaşanan sosyal, ekonomik tüm sorunlar ayrım gözetmeksizin herkesin sorunudur. Dolayısıyla herkes kentin sorunları ya da konularıyla ilgili görüşlerini belirtir, oturumlara, toplantılara ve çalışmalara rahatlıkla katılabilir.

Saim Yavuz: Sıkıntılarımız tabii ki vardı. En başta, katılım ve temsiliyet sorunları vardı. Şöyle şeyler oluyordu. “Ben yirmi bin esnafı temsil ediyorum, daha fazla temsilcim olması lazım kent konseyinde” deniliyordu. Bunları geçtik… Kent Konseyi’ni diğer kurumlar gibi bir “nüfuz” alanı gibi görenler vardı. Onları da geçtik… Kent konseyini “ele geçirmek” için gelenler de oldu, “Bu kent konseyi belediyenin taşeronu” diyenler de oldu. “Bu kent konseyi CHPli” diyenler de ve öyle olmasını isteyenler de oldu… Onları da geçtik. Yersiz yurtsuz, sağda solda toplantılar yaptığımız, günler de oldu… Ne yapacağız, nasıl yapacağız dediğimiz haller de oldu… Bilemediğimiz, şaşaladığımız durumlar da oldu… Oldu, ama biliyorduk ki, bütün bunlarla başa çıkmanın yollarından bir tanesi de “bir şeyler” yapmaktı. Yapabilmekti. Yaptıkça görülecekti. Görüldükçe bilinecekti. Görülüp bilindikçe sorunları ve sıkıntıları biraz daha aşacaktık. Öğrenecektik… Bugün, kent konseyi yürütme kurulunda ve meclislerimizde, ki bunlar seçimle göreve geliyorlar; farklı siyasi düşüncede ve aidiyetlerde, farklı derneklerden ve kurumlardan seçilerek gelmiş ve hep birlikte çalıştığımız arkadaşlarımız var. Bu aidiyetlerimiz baki ve saklı kalmak şartıyla, kentin çıkarlarını korumak hedefinde, eşit haklara sahip yurttaşlar olarak çalışmalarımızı yürütüyoruz.