Türkiye'nin 100 yıllık Cumhuriyet tarihi boyunca tarım sektörü büyük bir dönüşüm geçirdi. Tarımın teknolojik gelişmelerden tohumculuğa kadar olan evrimini ve aynı zamanda, Türkiye'nin tarım sektörünün büyümesini destekleyen teşvikler ve stratejilere dair detaylar haberimizde...
Cumhuriyet'in ilk yıllarında Türkiye, üretim düşüşü, iş gücü kaybı ve kıtlık gibi sorunlarla mücadele etti. Ancak, 1923'te tarım ürünleri ithalatı yüzde 27 iken alınan önlemlerle bu oran 1928'de yüzde 18'e düşürüldü. Ayrıca, 1923-1938 döneminde 3,7 milyon dekar arazi dağıtıldı.
Arazi toplulaştırılması çalışmaları 1961'den itibaren başladı ve 2022'de 759 bin 365 dekarlık alan üretime kazandırıldı. 2023 için de 500 bin dekarlık alanın toplulaştırılması hedefleniyor. Böylece 1961'den bu yana toplam 7 milyon dekarlık alan toplulaştırılmış oldu.
Teknolojik Gelişmeler, Yapay Zeka ve Tarım
Tarım sektöründe verimliliği artırma çalışmaları, kara sabandan yapay zekaya doğru bir evrimi işaret ediyor. Teknolojik gelişmeler, tarım alanlarının bilinçli kullanılmasını, etkin sulama yöntemlerini ve girdi kullanımını optimize etmeyi mümkün kıldı. Ayrıca, veriye dayalı, yapay zeka destekli karar verme araçları kullanılarak ürün verimliliği artırıldı.
Özellikle 2002-2022 döneminde Türkiye, tarım sektörünü desteklemek için 70 milyar dolarlık teşvik ve hibelerle toplam 1 trilyon dolarlık ekonomik üretim değeri oluşturdu. Bu sayede Türkiye, dünyanın en büyük 10 tarım ekonomisinden biri haline geldi. Tarım sektörünün GSYH içindeki payı 2022'de yüzde 6,5'e ulaştı.
Türkiye, tohumculuk sektöründe de büyük adımlar attı. Tohum üretimi 2002-2022 döneminde 145 bin tondan 1,36 milyon tona yükseldi. Buğday ve patates tohumu üretiminde büyük artış görüldü. Ayrıca, tohumculuk sektörü uluslararası sistemlere entegre edildi ve uluslararası normlarda tohum üretim sistemine sahip bir seviyeye ulaşıldı.
Sınırlı ve kontrollü girdi kullanımına dayalı organik tarım, Türkiye'de önem kazandı. Ülke, organik tarım alanında dünyada 22'nci sırada bulunuyor. Aynı zamanda Avrupa'ya en çok organik ürün ihracatı yapan 5'inci ülke konumunda.
Sera OTB'ler, tarım ürünlerinin işlenmesi, katma değerinin artırılması, pazarlanması ve istihdama katkı sağlamak için önemli hale geldi. 10 Sera OTB hizmete sunuldu ve önümüzdeki 5 yıl içinde 100 farklı bölgede daha açılması hedefleniyor.
Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı DSİ, "Su Vatandır" anlayışıyla 10 bin 136 tesis hizmete alarak 479 milyar liralık yatırım gerçekleştirdi. Baraj ve gölet sayısı arttı, depolanan su miktarı yükseldi. Basınçlı borulu sulama sistemleri de genişletildi.
Hayvancılık sektöründe büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayıları arttı. Türkiye, su ürünleri yetiştiricilik üretiminde Avrupa'da birinci sırada yer aldı.
Tüm bu gelişmelerin de etkisiyle tarla ürünlerinde yüzde 14,6, meyvelerde yüzde 7,7 artış gerçekleşti. Geçen yıl 8,5 milyon ton mısır ve 2,75 milyon ton kütlü pamuk ve 2,55 milyon ton ayçiçeği üretimiyle söz konusu ürünlerde, Cumhuriyet tarihinin rekoru kırıldı.
Arıcılık sektörü de geliştirildi ve bal üretimi arttı. Türkiye, birçok coğrafi işarete sahip bal üreticisi konumunda. Bu dönüşüm ve büyüme, Türkiye'nin tarım sektörünü küresel arenada daha da güçlendirmesi için umut vaat ediyor. Gelecekteki potansiyel, Türk tarımının sürdürülebilir büyümesini desteklemek için büyük fırsatlar sunuyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı, sözleşmeli üretimi geliştirmek amacıyla "sözleşmeli üretim yönetim sistemi"ni kurdu. Aynı zamanda, Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) tarafından elektrik ürün senetleri (ELÜS) aracılığıyla tarım dijitalleştirildi. TÜRİB, 180 lisanslı depo ve 9,5 milyon ton saklama kapasitesi ile 45 il, 134 ilçe ve 253 lokasyonda hizmet veriyor. ELÜS Piyasası'nda 4 yılda 37 milyon ton ürün, 160 milyar liralık hacme ulaştı. Bu adımlarla Türk tarımının geleceği daha güçlü bir temele oturuyor.
Ata tohumlarının muhafaza edildiği 2 tohum gen bankasında yaklaşık 120 bin tohum örneği bulunuyor. Bu örneklere, küresel iklim değişikliğine uygun yeni bitki çeşitlerinin geliştirilmesi için sıkça başvuruluyor. 2023 itibarıyla bahçe bitkilerinde 1027, tarla bitkilerinde 953 yerli ve milli tohumluk çeşidi geliştirildi.
Türkiye, su ürünleri yetiştiriciliği üretiminde Avrupa ülkeleri arasında lider konumda. 2022'de su ürünleri yetiştiriciliği 515 bin ton, toplam su ürünleri üretimi ise 850 bin tona ulaşarak Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdı.
Arıcılık sektöründe üretilen bal miktarı 1991'de 55 bin tondan 2022'de 118,3 bin tona kadar yükseldi. Bu artışın bir sonucu olarak "Bal Haritası" oluşturuldu. Türkiye, birçok coğrafi işarete sahip bal üreticisi konumunda ve bu alanda büyümeye devam ediyor.
Türkiye'nin tarım sektöründeki bu büyük dönüşümü ve gelecekteki büyüme potansiyelini göz önünde bulundurarak, tarımın ülke ekonomisi için stratejik bir sektör olarak daha da güçleneceği öngörülüyor. Gelecekte, sürdürülebilir ve teknoloji odaklı tarım uygulamalarının daha fazla geliştirilmesi, ülkenin tarım ekonomisini daha da büyütecektir.(AA)
Türkiye, tarım sektörü, Cumhuriyet tarihi, teknolojik gelişmeler, tohumculuk, yapay zeka, tarımsal üretim, toprak toplulaştırması, organik tarım, sera organize tarım bölgeleri, su yönetimi, hayvancılık, su ürünleri yetiştiriciliği, bal üretimi, geleceğe yönelik büyüme potansiyeli
