Basur, halk arasında mayasıl olarak da bilinen, makat
bölgesindeki toplardamarların genişlemesi ve sarkmasıyla oluşan
bir hastalıktır. Basur, hemoroid olarak da adlandırılır ve
yalnızca insanlara özgüdür. Basur, yaşam kalitesini olumsuz
etkileyen, ağrı, kanama, kaşıntı ve akıntı gibi şikayetlere neden
olabilir. Basur, iç ve dış hemoroid olmak üzere iki türe ayrılır
ve dört evrede incelenir. Basurun nedenleri arasında kabızlık,
obezite, gebelik, uzun süreli oturma veya ayakta durma, ağır
kaldırma, anal seks gibi faktörler sayılabilir. Basur, tedavi
edilmediği takdirde daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Basurun tedavisi, hastalığın evresine ve şiddetine göre değişir.
Basur tedavisinde ilaçlar, kremler, fitiller, bant ligasyonu,
skleroterapi, lazer, kızılötesi ışık, kriyoterapi, stapler
hemoroidektomi gibi yöntemler kullanılabilir. Basur, doğru
beslenme, bol su içme, lifli gıdalar tüketme, egzersiz yapma,
tuvalet alışkanlığını düzenleme gibi önlemlerle önlenebilir.
Hemoroid Nedir? Basurun Belirtileri Nelerdir?
Basurun belirtileri, hemoroidin türüne ve evresine göre farklılık
gösterir. Basur belirtileri şunlardır:
- Makattan kan gelmesi: Basurun en sık görülen belirtisidir.
Kanama genellikle dışkılama sırasında veya sonrasında olur. Kan,
tuvalet kağıdında, klozette veya dışkıda görülebilir. Kan rengi
kırmızı veya koyu kahverengi olabilir. Kanama miktarı az veya çok
olabilir. Kanama, basurun yanı sıra başka hastalıkların da
belirtisi olabileceğinden, mutlaka doktora başvurulmalıdır.
- Makatta ağrı, yanma veya batma hissi: Basurun bir diğer
belirtisidir. Ağrı, genellikle dış hemoroidlerde görülür. Dış
hemoroidler, makatın dışında bulunan damar yumaklarıdır. Bu damar
yumakları, iltihaplanma, şişme, kızarıklık veya pıhtılaşma gibi
durumlarda ağrıya neden olabilir. Ağrı, oturma, yürüme, öksürme,
hapşırma gibi hareketlerle artabilir.
- Makatta kaşıntı: Basurun bir başka belirtisidir. Kaşıntı, hem
iç hem de dış hemoroidlerde görülebilir. Kaşıntının nedeni, makat
bölgesindeki nem, akıntı, tahriş veya enfeksiyondur. Kaşıntı,
kişinin hijyenini bozabilir, uyku kalitesini düşürebilir ve
psikolojik olarak rahatsızlık verebilir.
- Makatta akıntı veya ıslaklık hissi: Basurun bir diğer
belirtisidir. Akıntı, genellikle iç hemoroidlerde görülür. İç
hemoroidler, makatın içinde bulunan damar yumaklarıdır. Bu damar
yumakları, dışkılama sırasında veya sonrasında makatın dışına
çıkabilir. Bu durum, makat bölgesinde akıntı, ıslaklık, kötü koku
veya enfeksiyona neden olabilir.
Basurun Nedenleri Nelerdir?
Basurun temel nedeni, makat bölgesindeki damarlara aşırı basınç
uygulanmasıdır. Bu basınç, damarların genişlemesine ve sarkmasına
neden olur. Basınç, çeşitli faktörlerle artabilir. Basurun
nedenleri şunlardır:
-
Kabızlık: Basurun en yaygın
nedenidir. Kabızlık, dışkının sertleşmesi ve bağırsak
hareketlerinin azalmasıdır. Kabızlık, dışkılama sırasında
ıkınmaya ve makat bölgesindeki damarlara baskı yapmaya neden
olur. Kabızlık, beslenme alışkanlığı, yetersiz su tüketimi,
hareketsizlik, stres, ilaç kullanımı, bağırsak hastalıkları
gibi sebeplerle oluşabilir.
-
Obezite: Basurun bir diğer nedenidir.
Obezite, vücut kitle indeksinin 30 veya üzerinde olmasıdır.
Obezite, vücutta fazla yağ dokusu birikmesine ve karın içi
basıncının artmasına neden olur. Bu durum, makat bölgesindeki
damarlara baskı yapar ve basur riskini arttırır.
-
Gebelik: Basurun bir diğer nedenidir.
Gebelik, rahmin büyümesi ve fetüsün gelişmesiyle karın içi
basıncının artmasına neden olur. Bu durum, makat bölgesindeki
damarlara baskı yapar ve basur riskini arttırır. Ayrıca,
gebelikte hormon seviyelerindeki değişimler, damarların
gevşemesine ve genişlemesine neden olabilir. Gebelikte basur,
genellikle doğum sonrası kendiliğinden iyileşir.
-
Uzun süreli oturma veya ayakta durma:
Basurun bir diğer nedenidir. Uzun süreli oturma veya ayakta
durma, makat bölgesindeki damarlara baskı yapar ve kan akışını
bozar. Bu durum, basur riskini arttırır. Uzun süreli oturma
veya ayakta durma, meslek, yaşam tarzı, alışkanlık gibi
sebeplerle oluşabilir.
-
Ağır kaldırma: Basurun bir diğer
nedenidir. Ağır kaldırma, karın içi basıncını arttırır ve makat
bölgesindeki damarlara baskı yapar. Bu durum, basur riskini
arttırır. Ağır kaldırma, spor, iş, günlük aktivite gibi
sebeplerle oluşabilir.
Basurun Tedavisi Nasıl Yapılır?
Basurun tedavisi, hastalığın türüne, evresine ve şiddetine göre
değişir. Basur tedavisinde şu yöntemler kullanılabilir:
-
İlaçlar: Basurun ilk evrelerinde ilaç
tedavisi uygulanabilir. İlaçlar, ağızdan alınan tabletler,
makata uygulanan kremler, fitiller veya spreyler şeklinde
olabilir. İlaçlar, basurun belirtilerini azaltmaya,
iltihaplanmayı gidermeye, kanamayı durdurmaya, damarları
büzüştürmeye veya kayganlaştırmaya yardımcı olabilir.
-
Bant ligasyonu: Basurun ikinci ve
üçüncü evrelerinde uygulanabilen bir tedavi yöntemidir. Bant
ligasyonu, makatın içine sokulan bir aletle, iç hemoroidin
tabanına lastik bir bant yerleştirilmesidir. Bant, hemoroidin
kan akışını keser ve hemoroidin kuruyup düşmesini sağlar. Bant
ligasyonu, genellikle ağrısız bir işlemdir ve lokal anestezi
altında yapılır. Bant ligasyonu, basurun nedenini ortadan
kaldırmaz, sadece hemoroidi yok eder.
-
Skleroterapi: Basurun ikinci ve
üçüncü evrelerinde uygulanabilen bir tedavi yöntemidir.
Skleroterapi, makatın içine sokulan bir iğneyle, iç hemoroidin
içine sklerozan adı verilen bir madde enjekte edilmesidir.
Sklerozan, hemoroidin damarlarını tahrip eder ve hemoroidin
küçülmesini sağlar. Skleroterapi, genellikle ağrısız bir
işlemdir ve lokal anestezi altında yapılır. Skleroterapi,
basurun nedenini ortadan kaldırmaz, sadece hemoroidi küçültür.
-
Lazer, kızılötesi ışık veya
kriyoterapi: Basurun ikinci ve üçüncü evrelerinde
uygulanabilen tedavi yöntemleridir. Bu yöntemler, makatın içine
sokulan bir aletle, iç hemoroidin ısı, ışık veya soğuk ile
yakılmasıdır. Bu işlemler, hemoroidin kan akışını keser ve
hemoroidin kuruyup düşmesini sağlar. Bu işlemler, genellikle
ağrısız veya az ağrılıdır ve lokal anestezi altında yapılır. Bu
işlemler, basurun nedenini ortadan kaldırmaz, sadece hemoroidi
yok eder.
-
Stapler hemoroidektomi: Basurun
dördüncü evresinde uygulanabilen bir cerrahi tedavi yöntemidir.
Stapler hemoroidektomi, makatın içine sokulan bir aletle, iç
hemoroidin tabanından kesilip çıkarılmasıdır. Bu işlem,
hemoroidi tamamen ortadan kaldırır ve makatın normal şeklini
geri kazandırır. Stapler hemoroidektomi, genellikle ağrılı bir
işlemdir ve genel anestezi altında yapılır. Stapler
hemoroidektomi, basurun nedenini ortadan kaldırmaz, sadece
hemoroidi çıkarır.
Basuru engellemek için ne yapılabilir?
Basurun tedavisi hakkında daha fazla bilgi almak için doktorunuza
danışınız. Basur, ciddi bir sağlık sorunu olabilir ve ihmal
edilmemelidir. Basur, erken teşhis ve tedavi ile
iyileştirilebilir. Basur, yaşam tarzı değişiklikleri ile
önlenebilir. Basurun oluşmasını engellemek için şunları
yapabilirsiniz:
- Doğru beslenin: Lifli gıdalar tüketin, sebze, meyve, tam
tahıl, kurubaklagil gibi. Lif, bağırsak hareketlerini düzenler ve
kabızlığı önler. Lifli gıdaların yanında bol su için. Su,
dışkının yumuşamasına ve kolayca atılmasına yardımcı olur.
Baharatlı, yağlı, tuzlu, şekerli, işlenmiş gıdalardan kaçının. Bu
gıdalar, bağırsakları tahriş eder ve basur riskini arttırır.
- Egzersiz yapın: Fiziksel aktivite, kan dolaşımını arttırır ve
karın içi basıncını azaltır. Egzersiz, obeziteyi önler ve
bağırsak hareketlerini düzenler. Günde en az 30 dakika egzersiz
yapın. Yürüyüş, bisiklet, yüzme, yoga gibi egzersizler tercih
edin. Uzun süreli oturma veya ayakta durmaktan kaçının. Ara sıra
kalkın, hareket edin, esneyin.
- Tuvalet alışkanlığınızı düzenleyin: Tuvalet ihtiyacınızı
ertelemeyin. Dışkılama sırasında ıkınmayın, zorlamayın, uzun süre
beklemeyin. Dışkılama sonrasında makat bölgenizi temiz tutun.
Islak mendil, pamuk veya su kullanın. Kuru tuvalet kağıdı
kullanmayın. Makat bölgenizi kurulayın. Alkol, kafein, sigara
gibi maddelerden uzak durun. Bu maddeler, bağırsakları uyarır ve
basur riskini arttırır.
Basur, yaygın bir hastalıktır ve herkesi etkileyebilir. Basur,
utanılacak veya gizlenecek bir durum değildir. Basur, tedavi
edilebilir ve önlenebilir bir durumdur. Basur, sağlığınızı ve
yaşam kalitenizi etkileyebilir. Basur, ciddiye alınması ve
doktora başvurulması gereken bir durumdur. Basur, yaşam tarzı
değişiklikleri ile önlenebilir.
(Haber Merkezi)