Gut hastalığı, tarihte kralların hastalığı ya da zengin hastalığı olarak bilinen, padişahların ölümüne yol açmış şiddetli bir romatizma hastalığıdır. Gut hastalığı, vücutta ürik asit adı verilen bir maddenin fazla miktarda birikmesi sonucu oluşur. Ürik asit, vücutta proteinlerin parçalanmasıyla ortaya çıkan bir atık üründür. Normalde böbrekler tarafından idrarla atılan ürik asit, bazı durumlarda kanda yüksek seviyelere ulaşabilir. Bu durum, ürik asidin eklemlerde ve yumuşak dokularda kristalleşmesine ve iltihaplanmaya neden olur. Gut hastalığı, genellikle ayak başparmağı ve diz eklemlerini tutar. Gut hastalığı, ani ve şiddetli ağrı, şişlik, kızarıklık ve ısı artışı gibi belirtilerle kendini gösterir. Gut hastalığı, erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülür. Gut hastalığı, yaşam kalitesini düşüren ve ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir hastalıktır. Gut hastalığı, uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınabilir.
Gut hastalığı, genellikle uyarı vermeden meydana gelen ani ve tekrarlayan ataklarla karakterizedir. Gut hastalığının en yaygın belirtisi, yoğun eklem ağrısıdır. Gut hastalığı, en çok ayak başparmağının eklemini etkiler, ancak herhangi bir eklemde de görülebilir. Diğer sık etkilenen eklemler ayak bilekleri, dizler, dirsekler, el bilekleri ve parmaklardır. Gut hastalığının diğer belirtileri şunlardır:
Gut hastalığı atakları, genellikle geceleri veya sabah erken saatlerde başlar. Gut hastalığı atakları, birkaç saat ila birkaç gün sürebilir. Gut hastalığı atakları, ilk dönemde yılda bir veya birkaç kez görülebilir. Ancak zamanla atakların sıklığı ve şiddeti artabilir. Gut hastalığı atakları, farklı eklemlerde veya aynı eklemlerde tekrarlayabilir. Gut hastalığı atakları, tedavi edilmediği takdirde, eklemlerde kalıcı hasara ve şekil bozukluğuna neden olabilir.
Gut hastalığının temel nedeni, vücuttaki ürik asit seviyesinin yükselmesidir. Ürik asit, vücutta proteinlerin parçalanmasıyla ortaya çıkan bir atık üründür. Normalde böbrekler tarafından idrarla atılan ürik asit, bazı durumlarda kanda yüksek seviyelere ulaşabilir. Bu durum, ürik asidin eklemlerde ve yumuşak dokularda kristalleşmesine ve iltihaplanmaya neden olur. Vücuttaki ürik asit seviyesinin yükselmesinin nedenleri şunlardır:
Genetik faktörler: Gut hastalığı, ailede görülen bir hastalık olabilir. Bazı kişiler, ürik asit üretimini veya atımını etkileyen genetik bir yatkınlığa sahip olabilirler.
Beslenme alışkanlıkları: Ürik asit, vücutta proteinlerin parçalanmasıyla ortaya çıkar. Bazı gıdalar, ürik asit seviyesini yükselten purin adı verilen bir madde içerir. Purin bakımından zengin gıdalar arasında kırmızı et, sakatat, kabuklu deniz ürünleri, baklagiller, mantar, ıspanak, kuşkonmaz, karnabahar, maya, bira ve şarap sayılabilir. Bu gıdaların aşırı tüketimi, gut hastalığı riskini artırabilir.
Obezite: Fazla kilolu veya obez olmak, ürik asit seviyesini yükseltebilir. Obezite, vücutta daha fazla purin üretimine ve böbreklerin ürik asidi atmasını zorlaştırabilir. Ayrıca obezite, eklemlere daha fazla yük bindirerek, gut hastalığının belirtilerini şiddetlendirebilir.
Böbrek hastalıkları: Böbrekler, ürik asidi idrarla vücuttan atar. Böbrek fonksiyonlarında bozulma, ürik asidin atılımını azaltabilir ve kanda birikmesine neden olabilir. Böbrek yetmezliği, böbrek taşları, böbrek iltihabı gibi böbrek hastalıkları, gut hastalığı riskini artırabilir.
Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar, ürik asit seviyesini etkileyebilir. Özellikle idrar söktürücü ilaçlar, aspirin, tansiyon ilaçları, kanser ilaçları, bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaçlar, ürik asidin atılımını azaltabilir ve gut hastalığına neden olabilir. Bu ilaçları kullanan kişiler, doktorlarına danışarak, alternatif ilaçlar veya doz ayarlaması isteyebilirler.
Diğer hastalıklar: Gut hastalığı, bazı hastalıkların bir komplikasyonu olarak da ortaya çıkabilir. Diyabet, hipertansiyon, kalp hastalıkları, metabolik sendrom, psoriazis, lösemi, lenfoma gibi hastalıklar, ürik asit seviyesini yükseltebilir ve gut hastalığına neden olabilir.
Gut hastalığının tedavisinin amacı, ürik asit seviyesini düşürmek, atakları önlemek ve eklemlerde hasarı engellemektir. Gut hastalığının tedavisi, ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri olarak iki ana başlıkta incelenebilir :
İlaç tedavisi: Gut hastalığı ataklarının tedavisinde, ağrıyı ve iltihabı azaltan ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar arasında non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİD), kortikosteroidler ve kolşisin sayılabilir. Gut hastalığı ataklarının önlenmesinde ise, ürik asit seviyesini düşüren ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar arasında allopurinol, febuksostat, probenesid ve peglotikaz sayılabilir. Gut hastalığı ilaçlarının dozu, kişiye göre ayarlanır ve düzenli olarak kullanılması gerekir. Gut hastalığı ilaçlarının yan etkileri ve etkileşimleri olabileceği için, doktorun önerdiği şekilde kullanılması önemlidir.
Yaşam tarzı değişiklikleri: Gut hastalığının tedavisinde, ilaç tedavisine ek olarak, yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir. Gut hastalığının belirtilerini azaltmak ve atakları önlemek için şu tavsiyelere uyulabilir :Sağlıklı bir kiloya ulaşmak ve korumak: Fazla kilolar, ürik asit seviyesini yükseltir ve eklemlere baskı yapar. Bu nedenle, sağlıklı bir kiloya ulaşmak ve korumak, gut hastalığının tedavisinde faydalıdır. Kilo vermek için, dengeli ve düşük kalorili bir beslenme planı uygulanmalı ve düzenli egzersiz yapılmalıdır. Ancak, hızlı kilo vermek veya aç kalmak, ürik asit seviyesini artırabilir. Bu nedenle, kilo vermek için, doktorun veya diyetisyenin önerilerine uyulmalıdır.
Purin bakımından zengin gıdalardan kaçınmak: Purin, ürik asit seviyesini yükselten bir madde olduğu için, purin bakımından zengin gıdalardan kaçınmak, gut hastalığının tedavisinde önemlidir. Purin bakımından zengin gıdalar arasında kırmızı et, sakatat, kabuklu deniz ürünleri, baklagiller, mantar, ıspanak, kuşkonmaz, karnabahar, maya, bira ve şarap sayılabilir. Bu gıdaların tüketimi azaltılmalı veya tamamen bırakılmalıdır. Bunun yerine, purin bakımından düşük gıdalar tercih edilmelidir. Purin bakımından düşük gıdalar arasında süt, peynir, yoğurt, yumurta, ekmek, pirinç, makarna, patates, havuç, salatalık, domates, elma, muz, portakal, karpuz, çilek sayılabilir. Bu gıdaların tüketimi artırılmalıdır.
Bol su içmek: Bol su içmek, ürik asidin böbreklerden atılmasını kolaylaştırır ve gut hastalığının tedavisinde faydalıdır. Günde en az 2-3 litre su içilmelidir. Su dışında, bitki çayları, meyve suları, ayran gibi sıvılar da tüketilebilir. Ancak, alkol, kafein, şekerli içecekler gibi sıvılardan kaçınılmalıdır. Alkol, ürik asit seviyesini yükseltir, böbrek fonksiyonlarını bozar ve gut hastalığı ataklarını tetikler. Kafein, ürik asit seviyesini artırabilir ve böbrek taşlarına neden olabilir. Şekerli içecekler, kilo artışına ve diyabete yol açabilir ve gut hastalığı riskini artırabilir.
Eklem sağlığını korumak: Gut hastalığı, eklemlerde hasara ve şekil bozukluğuna neden olabilir. Bu nedenle, eklem sağlığını korumak, gut hastalığının tedavisinde önemlidir. Eklem sağlığını korumak için şu tavsiyelere uyulabilir:
Gut hastalığına ne iyi gelir sorusunun cevabı, gut hastalığının tedavisinde kullanılan ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleridir. Bunların dışında, gut hastalığına iyi gelen bazı bitkisel ve doğal yöntemler de vardır. Ancak, bu yöntemlerin, doktorun önerdiği tedaviye ek olarak ve doktorun bilgisi dahilinde kullanılması gerekir. Gut hastalığına iyi gelen bazı bitkisel ve doğal yöntemler şunlardır:
Kiraz: Kiraz, anti-inflamatuar ve antioksidan özelliklere sahip bir meyvedir. Kiraz, ürik asit seviyesini düşürür ve gut hastalığı ataklarını önler. Günde 15-20 adet kiraz yemek veya kiraz suyu içmek, gut hastalığına iyi gelir.
Ananas: Ananas, bromelain adı verilen bir enzim içerir. Bromelain, iltihabı azaltır ve ağrıyı hafifletir. Ananas, aynı zamanda C vitamini bakımından zengindir. C vitamini, ürik asit seviyesini düşürür ve gut hastalığı riskini azaltır. Günde bir dilim ananas yemek veya ananas suyu içmek, gut hastalığına iyi gelir.
Zerdeçal: Zerdeçal, kurkumin adı verilen bir madde içerir. Kurkumin, güçlü bir anti-inflamatuar ve antioksidan maddedir. Zerdeçal, ürik asit seviyesini düşürür, iltihabı azaltır ve ağrıyı hafifletir. Zerdeçal, yemeklere baharat olarak eklenebilir veya süt, bal veya limon ile karıştırılarak içilebilir.
Elma sirkesi: Elma sirkesi, alkali bir etkiye sahiptir. Elma sirkesi, ürik asit seviyesini düşürür, iltihabı azaltır ve ağrıyı hafifletir. Elma sirkesi, bir bardak suya bir yemek kaşığı eklenerek günde iki kez içilebilir.
Limon suyu: Limon suyu, C vitamini bakımından zengindir. C vitamini, ürik asit seviyesini düşürür ve gut hastalığı riskini azaltır. Limon suyu, alkali bir etkiye sahiptir. Limon suyu, iltihabı azaltır ve ağrıyı hafifletir. Limon suyu, bir bardak suya yarım limon sıkılarak günde iki kez içilebilir.
Karbonat: Karbonat, alkali bir maddedir. Karbonat, ürik asit seviyesini düşürür, iltihabı azaltır ve ağrıyı hafifletir. Karbonat, bir bardak suya bir çay kaşığı eklenerek günde iki kez içilebilir.
Isırgan otu: Isırgan otu, idrar söktürücü, anti-inflamatuar ve antioksidan özelliklere sahip bir bitkidir. Isırgan otu, ürik asidin böbreklerden atılmasını kolaylaştırır, iltihabı azaltır ve ağrıyı hafifletir. Isırgan otu, kurutulmuş veya taze olarak demlenerek günde iki bardak içilebilir.
Gut hastalığı, uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle önlenmesi mümkün olan bir hastalıktır. Gut hastalığını önlemek için şu tavsiyelere uyulabilir :
Gut hastalığı hakkında sık sorulan sorular ve cevapları şunlardır :
Gut hastalığı bulaşıcı mıdır? Hayır, gut hastalığı bulaşıcı bir hastalık değildir. Gut hastalığı, vücuttaki ürik asit seviyesinin yükselmesiyle ortaya çıkar. Gut hastalığı, genetik, beslenme, ilaç, obezite, böbrek hastalığı gibi faktörlere bağlı olarak gelişir.
Gut hastalığı ölümcül müdür? Hayır, gut hastalığı ölümcül bir hastalık değildir. Ancak, gut hastalığı tedavi edilmediği takdirde, eklemlerde kalıcı hasara ve böbrek taşlarına yol açabilir. Ayrıca, gut hastalığı, diyabet, hipertansiyon, kalp hastalıkları, metabolik sendrom gibi hastalıklarla ilişkili olabilir. Bu nedenle, gut hastalığı, uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınmalıdır.
Gut hastalığı nasıl teşhis edilir? Gut hastalığı, belirtiler, fizik muayene, kan testi, eklem sıvısı analizi ve röntgen gibi yöntemlerle teşhis edilir. Belirtiler, gut hastalığının tipik özelliklerini taşıyorsa, fizik muayene ile etkilenen eklem incelenir. Kan testi ile ürik asit seviyesi ölçülür. Eklem sıvısı analizi ile ürik asit kristalleri aranır. Röntgen ile eklemlerde hasar veya şekil bozukluğu olup olmadığı görülür.
Gut hastalığı hangi doktora gidilir? Gut hastalığı, romatoloji uzmanlığı alanına giren bir hastalıktır. Gut hastalığı şüphesi olan kişiler, romatoloji doktoruna başvurmalıdır. Romatoloji doktoru, gerekli tetkikleri yaparak, gut hastalığını teşhis eder ve tedavi planını belirler. Gut hastalığı, böbrek hastalıkları, diyabet, hipertansiyon, kalp hastalıkları gibi hastalıklarla ilişkili olabileceği için, bu hastalıkların tedavisi için de ilgili doktorlara yönlendirilebilir.
(HABER MERKEZİ)
