Gece körlüğü, karanlıkta ya da loş ışıkta görme yeteneğinin azalması olarak tanımlanabilir. Gece körlüğü bir hastalık değil, başka bir göz problemine bağlı bir belirtidir. Gece körlüğüne neden olan faktörler arasında yaş, miyop, katarakt, diyabet, A vitamini eksikliği ve glokom sayılabilir. Gece körlüğü tedavisi, altta yatan nedenin teşhis ve tedavisine bağlıdır. Gece körlüğünden korunmak için göz sağlığına dikkat etmek, düzenli göz muayenesi yaptırmak, beslenmeye özen göstermek ve gözleri koruyucu gözlüklerle güneşten korumak gerekir. İşte, gece körlüğü hakkında merak edilenler…
Gece körlüğü, tıp literatüründe niktalopi olarak da bilinen bir çeşit görme bozukluğudur. Gece körlüğünde karanlıkta hiç görmeme gibi bir durum söz konusu değildir. Ancak karanlıkta görmek veya araba kullanmakta daha fazla zorluk ya da aydınlıktan loş ışığa geçerken uyum sağlama süresinde uzama gibi sorunlar mevcuttur. Bazı gece körlüğü türleri tedavi edilebilirken diğer türlerin tedavisi yoktur. Görme bozukluğunun altında yatan nedeni belirlemek için doktora danışmak en doğru davranış şeklidir. Böylece sorunun nedenini öğrendikten sonra görüşünüzü düzeltmek için gerekli adımları atabilirsiniz.
Gece körlüğü, gözün retina tabakasında bulunan ve siyah beyaz görmeyi sağlayan çomak şeklindeki hücrelerdeki sorunlardan kaynaklanabileceği gibi vitamin eksikliğinin ya da başka bir göz kusurunun bir sonucu olarak da ortaya çıkabilir. Gözün retina tabakasında bulunan ve renkli görmeyi sağlayan koni şeklindeki hücreler ise gece körlüğü ile ilgili değildir. Gece körlüğü etkeni olan faktörlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
Yaş: Kişi yaşlandıkça göz bebekleri genişleyip daralma özelliğini bir miktar kaybedebilir. Göz bebeklerinin karanlıkta ya da loş ışıkta yeterince genişlememesi göze giren ışık miktarının azalmasıyla sonuçlanır. Bu da gece körlüğüne neden olur. Ayrıca göz yüzeyini kaplayan kornea isimli şeffaf tabakanın saydamlığı yaşla birlikte azalır. Bu da gözlerin karanlıktaki kontrast hassasiyetini olumsuz yönde etkiler.
Presbiyopi: Presbiyopi yaşla birlikte ortaya çıkan bir göz kusurdur. Bu kusurda gözün ışık değişikliklerine odaklanma ve ayarlama yeteneğinde azalma söz konusudur.
Miyop: Uzağı görme kusuru olan miyopta gece görüşü de bozulabilir.
Katarakt: Göz içinde yer alan lens dokusunun saydamlığını kaybetmesine yol açan yıpranma ve doku birikimlerine katarakt adı verilir. Özellikle ileri yaşla beraber göz lensi saydamlığını kaybeder. Bunun sonucu olarak az ışıklı ortamlarda lensten retinaya düşen görüntü miktarında azalma ortaya çıkar. Katarakt ileri yaşla beraber tek başına olabileceği gibi, çeşitli sağlık sorunları nedeniyle daha erken yaşlardaki hastalıklarda ikincil olarak da gelişebilir.
Diyabet: Şeker hastalığı sonucunda kanda artış gösteren kan şekeri, diğer dokularda olduğu gibi göz dokularında da birikmeye başlar. Bunun sonucu olarak başta göz lensi ve retina olmak üzere dokularda ve görme fonksiyonlarında bozukluklar ortaya çıkar.
A Vitamini Eksikliği: Gece körlüğünün tipik olarak görüldüğü ve tanımlandığı durumlardan biri A vitamini miktarındaki ciddi azalmalardır. Özellikle yağ sindiriminin bozulduğu durumlarda (pankreas yetmezliği, kistik fibrozis, kronik ishale neden olan enfeksiyonlar vb.) yağla beraber emilen A vitamini de vücuda yeterli miktarda alınamaz. Bunun sonucu olarak, görmeden esas olarak sorumlu retina moleküllerinin üretimi bozularak az ışıkta görme kaybı gelişmeye başlar.
Glokom: Göz tansiyonu olarak da bilinen glokom hastalığında, göz içi sıvılarının çeşitli sebepler sonucu artarak göz dokularına baskı uygulamasıyla ağrı ve rahatsızlık hissi gelişir.
Gece körlüğü belirtileri, altta yatan nedenin ciddiyetine ve tipine göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak gece körlüğü belirtileri şunlardır:
Gece körlüğü testi, göz doktoru tarafından yapılan bir muayene ile gerçekleştirilir. Doktor, hastanın gözlerini ve görme keskinliğini değerlendirmek için çeşitli testler uygular. Bu testler arasında şunlar bulunabilir:
Gece körlüğü tedavisi, altta yatan nedenin teşhis ve tedavisine bağlıdır. Gece körlüğüne neden olan faktörlerden bazıları şu şekilde tedavi edilebilir
Yaş: Yaşa bağlı olarak ortaya çıkan gece körlüğü için özel bir tedavi yoktur. Ancak göz sağlığına dikkat etmek, göz kuruluğunu önlemek, göz yorgunluğunu azaltmak ve gözleri koruyucu gözlüklerle güneşten korumak faydalı olabilir. Ayrıca göz doktorunun tavsiye ettiği gözlük veya lensleri kullanmak da görüşü iyileştirebilir.
Presbiyopi: Presbiyopi için gözlük, lens veya lazer tedavisi uygulanabilir. Bu tedaviler, gözün ışığa odaklanma yeteneğini artırarak gece görüşünü de iyileştirir.
Miyop: Miyop için gözlük, lens veya lazer tedavisi uygulanabilir. Bu tedaviler, gözün uzağı net görmesini sağlayarak gece görüşünü de iyileştirir.
Katarakt: Katarakt için cerrahi tedavi uygulanabilir. Bu tedavi, göz içindeki saydam olmayan lensin çıkarılıp yerine yapay bir lensin takılması işlemidir. Bu işlem, göze giren ışık miktarını artırarak gece görüşünü de iyileştirir.
Diyabet: Diyabet için kan şekeri seviyesinin kontrol altında tutulması gerekir. Bu, ilaç, insülin, diyet ve egzersiz gibi yöntemlerle sağlanabilir. Ayrıca diyabetin göz üzerindeki etkilerini izlemek için düzenli göz muayenesi yaptırmak da önemlidir.
A Vitamini Eksikliği: A vitamini eksikliği için A vitamini takviyesi almak gerekir. A vitamini, retinada bulunan ışığa duyarlı moleküllerin üretimini destekler. A vitamini, besinlerden (havuç, ıspanak, yumurta, süt, karaciğer vb.) veya hap, damla, şurup gibi şekillerde alınabilir.
Glokom: Glokom için ilaç, lazer veya cerrahi tedavi uygulanabilir. Bu tedaviler, göz içi basıncını düşürerek göz sinirine ve retinaya zarar vermesini önler. Böylece gece görüşü de korunur.
Gece körlüğünden korunmak için şu önlemler alınabilir:
