Bugün, TBMM’de görüşülecek olan ‘Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifinde’ kömürlü termik santrallerinin ‘baca gazı arıtma, rehabilitasyon, kül depolama kapasitelerinin artırılması’ gibi çevre yatırımlarının yapılmasının 2021 yılına kadar ertelenmesine izin verileceği belirtildi. Söz konusu teklifin 45. Maddesi ile aslında ömrünü tamamlamış olan kömürlü termik santrallerin çevre yatırımlarını yapmaları konusunda 2013’de getirilen zorunluluk 3’üncü kez ertelenmek isteniyor. Ekoloji Birliği tarafından konuyla ilgili açıklama yapıldı. 2015 yılında yapılan yeni bir yasal düzenleme ile aralarında Çan 18 Mart Termik Santrali’nin de yer aldığı söz konusu 10 santrale 2019’a kadar süre verildiği, söz konusu santrallerin partikül madde ölçümlerinde, elde edilen değerlerin Dünya Sağlık Örgütü’nün sınır değerlerini kat kat aştığının saptandığı belirtildi. Çevre yatırımı ertelenmek istenen santralların bulunduğu şehirlerde yaşanmakta olan ciddi hava kirliliğinin her geçen gün erken ölümlere ve olumsuz sağlık etkisine neden olduğu ifade edildi. Açıklamada, Ekoloji Birliği Bileşenleri olarak, 45’inci maddenin tekliften çıkartılması ve yeni projelerin durdurulması talep edildi.
“Santrallere 2 yıl daha havayı özgürce kirletme izni veriliyor”
Ekoloji Birliği tarafından teklifle ilgili açıklamada; “Türkiye’de çok uzun zaman önce faaliyete başlayan ve ciddi çevre sorunları yaratan on adet termik santralin ‘baca gazı arıtma, rehabilitasyon, kül depolama kapasitelerinin artırılması’ gibi çevre yatırımlarının yapılmasının 2021 yılına kadar ertelenmesine izin veriyor. Diğer bir deyişle, ömrünü tamamlamış olan bu santrallere 2 yıl daha havayı özgürce kirletme izni veriliyor. 2013 yılında Elektrik Piyasası Kanunun Geçici 8. Maddesi ile özelleştirme kapsamına alınan ‘Çanakkale, Kahramanmaraş, Karabük, Kütahya, Manisa, Sivas ve Zonguldak’ta bulunan 10 santrale, baca gazı arıtma tesisi başta olmak üzere çevre yatırımlarını 2019 yılına kadar erteleme ve Bakanlar Kurulu’na da bu izni 2021 yılına kadar uzatma izni verilmişti. Ancak söz konusu geçici madde hakkında Cumhuriyet Halk Partisi tarafından, Anayasa Mahkemesi nezdinde iptal davası açılmış ve madde iptal edilmişti. Anayasa Mahkemesi kararı uygulanmamış, 2015 yılında yapılan yeni bir yasal düzenleme ile söz konusu 10 santrale 2019’a kadar süre verilmişti. Çevre yatırımlarını tamamlamayan söz konusu santrallar geçen sürede havamızı kirletmeye devam etti. Partikül madde ölçümlerinde, elde edilen değerlerin Dünya Sağlık Örgütü’nün sınır değerlerini kat kat aştığı saptandı” denildi.
“Santrallerde bakım hataları sıklıkla gündeme gelmekte”
Madde kabul edilirse, ertelenmekte olan yatırımların 2021 yılında da tamamlanacağının kesin olmayacağı belirtilen açıklamada; “Toplam kurulu gücü, 4680 MW olan 10 santralin halihazırda devam ettiği olumsuz çevresel etkiler, en başta hava kirliliği ve sağlık etkisi katlanarak 2021 yılına kadar da devam edecek. Sürekli ertelenmekte olan bu yatırımların 2021 yılında da tamamlanacağı meçhul. Şu an kükürt giderimi tesisi olan santraller (Çayırhan (Ankara), Yatağan (Muğla), Yeniköy (Muğla), Kemerköy (Muğla), Orhaneli (Bursa), Afşin Elbistan B (Kahramanmaraş) ise 2019 Haziran itibariyle geçerli olacak sınır değerleri karşılamamaktadır. Ayrıca birçok santralde toz tutmak için elektrostatik filtre yatırımları yapılmış olmakla beraber tasarım hataları, yakılan kömürün özelliklerinin değişkenliği veya bakım eksikliği/işletme hataları gibi nedenlerden ötürü filtrelerden istenen verimin alınamadığı sıklıkla gündeme gelmektedir” denildi.
“Santrallerin bulunduğu illerde erken ölüm oranları artış gösteriyor”
Termik santrallerin bulunduğu illerde hava kirliliğinin erken ölümlere sebep olduğu ifade edilen açıklamada; “Çevre yatırımı ertelenmek istenen santralların bulunduğu Çanakkale, Kahramanmaraş, Karabük, Kütahya, Manisa, Sivas, Şırnak ve Zonguldak’ta ve diğer santralların bulunduğu şehirlerde yaşanmakta olan ciddi hava kirliliği her geçen gün erken ölümlere ve olumsuz sağlık etkisine neden olmaktadır. Ekoloji Birliği Bileşenleri olarak, 45’inci maddenin tekliften çıkartılmasını, her gün etkisini ciddi anlamda yaşadığımız küresel ısınmaya ve iklim krizine yol açtığı bilinen tüm mevcut termik santralların bir an önce kapatılmasını, yeni projelerin de iptal edilmesini istiyoruz” denildi.
Açıklamada, baca gazı kükürt giderim tesisi olmayan santraller şu şekilde listelendi;
1- Çanakkale / Çan 18 Mart Termik Santrali
2- Şırnak / Silopi Termik Santrali
3- Kahramanmaraş / Afşin Elbistan A Termik Santrali
4- Karabük / Kardemir Termik Santrali
5- Kütahya / Tunçbilek Termik Santrali
6- Kütahya / Seyitömer Termik Santrali
7- Manisa / Soma A Termik Santrali
8- Manisa / Soma B Termik Santrali
9- Sivas / Kangal Termik Santrali (1 ve 2. üniteler)
10- Zonguldak / Çatalağzı Termik Santrali
(Eren Aşnaz)
