Dabaklık: Bor’un Tarihi ve Kültürel Mirası

Dabaklık, hayvan postlarının tabaklanmasıyla elde edilen bir el sanatıdır. Bor ilçesinde dabaklık 15. yüzyıla kadar uzanan eski bir tarihe sahiptir. Bor’da üretilen kırmızı sahtiyan, Osmanlı sarayına gönderilerek pabuç ve çizme yapımında kullanılmıştır. Dabaklık, Bor’un tarihi ve kültürel mirasıdır.

1197

Dabaklık, hayvan postlarının tabaklanmasıyla elde edilen bir el sanatıdır. Tabaklama işlemi, derinin organik bir nesneden inorganik bir nesneye çevrilmesi anlamına gelir. Tabakhane, debbağ haneden gelen bir kelimedir. Debbağ, eski dilde deri işleyen kişiye verilen isimdir. Günümüzde ise bu kelime tabakhane olarak kullanılmaktadır. Dabaklık, Türkiye’de özellikle Niğde’nin Bor ilçesinde yaygın olarak yapılmaktadır. Bor ilçesinde dabaklık 15. yüzyıla kadar uzanan eski bir tarihe sahiptir. Bor’da üretilen kırmızı sahtiyan, Osmanlı sarayına gönderilerek pabuç ve çizme yapımında kullanılmıştır. Dabaklık, Bor’un tarihi ve kültürel mirasıdır.

Dabaklığın Tarihçesi

Dabaklık, Bor ilçesinde 15. yüzyıldan beri yapılan bir el sanatıdır. Bor, tarihi İpek Yolu üzerinde yer alan bir ilçedir. Bu nedenle Bor, ticaret ve kültür açısından önemli bir merkez olmuştur. Bor’da dabaklık yapmak için gerekli olan hayvan postları, çevre illerden ve yabancı ülkelerden getirilmiştir. Bor’da dabaklık yapmak için kullanılan hayvan postları arasında koyun, keçi, sığır, deve, at, eşek, tilki, kurt, ayı, tavşan, kedi, köpek, yılan, balık, kuş ve hatta insan postları bulunmaktadır. Bor’da dabaklık yapmak için kullanılan en önemli hayvan postu ise kırmızı sahtiyan olarak adlandırılan koyun postudur. Kırmızı sahtiyan, Bor’da özel bir yöntemle tabaklanarak elde edilen, parlak ve dayanıklı bir deridir. Kırmızı sahtiyan, Osmanlı döneminde çok değerli bir malzeme olarak kabul edilmiştir. Bor’dan İstanbul’a saraya gönderilen kırmızı sahtiyan, saray halkının, şehzadelerin pabuçlarında ve yeniçeri ağalarının çizmelerinde kullanılmıştır. Kırmızı sahtiyan, Bor’un simgesi haline gelmiştir.

Dabaklığın Özellikleri

Dabaklık, hayvan postlarının tabaklanmasıyla elde edilen bir el sanatıdır. Tabaklama işlemi, derinin organik bir nesneden inorganik bir nesneye çevrilmesi anlamına gelir. Tabaklama işlemi, derinin çürümesini, kokmasını ve böceklenmesini önler. Tabaklama işlemi, deriyi yumuşatır, esneklik kazandırır, renklendirir ve süsler. Tabaklama işlemi, deriyi kullanıma uygun hale getirir. Tabaklama işlemi, derinin suya, ateşe, güneşe, kire, küfe ve bakterilere karşı dayanıklı olmasını sağlar. Tabaklama işlemi, derinin ömrünü uzatır. Tabaklama işlemi, deriyi değerli bir malzeme haline getirir.

Tabaklama işlemi, çeşitli aşamalardan oluşur. Bu aşamalar şöyle sıralanabilir:

  • Derinin temizlenmesi: Deri, hayvanın vücudundan ayrıldıktan sonra, kan, kıl, yağ, et ve diğer kirlerden arındırılır. Deri, bıçak, makas, törpü, fırça ve su ile temizlenir.
  • Derinin tuzlanması: Deri, temizlendikten sonra, çürümesini önlemek için tuzlanır. Deri, tuzla ovulur veya tuzlu suya batırılır.
  • Deri, tuzlanarak kurutulur.
  • Derinin ıslatılması: Deri, tabaklanmaya hazırlanmak için ıslatılır. Deri, suya veya kireçli suya batırılır. Deri, ıslatılarak yumuşatılır ve şişirilir.
  • Derinin kireçlenmesi: Deri, kireçli suya batırılarak kireçlenir. Deri, kireçlenerek kıllarından, yağlarından ve zarlarından ayrılır.
  • Deri, kireçlenerek şişirilir ve beyazlaşır.
  • Derinin mayalanması: Deri, kireçten arındırıldıktan sonra, mayalanır. Deri, maya ile karıştırılan suya batırılır. Deri, mayalanarak yumuşatılır, esneklik kazandırır ve tabaklanmaya hazırlanır.
  • Derinin tabaklanması: Deri, mayalandıktan sonra, tabaklanır. Deri, tabaklama maddeleri ile karıştırılan suya batırılır. Tabaklama maddeleri, bitkisel, hayvansal veya mineral kökenli olabilir.
(HABER MERKEZİ)
Paylaş