Brüt takas nedir? Borsada brüt takas uygulamasının yatırımcılara etkisi

Borsada brüt takas nedir, hangi hisse senetleri brüt takasa alınır, brüt takas yatırımcılara nasıl etki eder gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik. Brüt takas, SPK tarafından belirli kriterlere göre seçilen bazı hisse senetlerinin takas işlemlerine yönelik olarak yapılan farklı bir uygulamadır. Brüt takas uygulaması, yatırımcıları korumaya yönelik bir tedbirdir. Brüt takasa alınan hisse senetlerinin alım/satım işlemlerinde bazı kısıtlar bulunmaktadır. İşte brüt takas hakkında bilmeniz gerekenler…

Brüt takas nedir?

Brüt takas, SPK tarafından belirli kriterlere göre seçilen bazı hisse senetlerinin takas işlemlerine yönelik olarak yapılan farklı bir uygulamayı ifade eder. SPK’nın, Borsa İstanbul, Takasbank ve Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. ile işbirliğiyle yürüttüğü, yatırımcıları korumaya yönelik çalışmaları kapsamında başlattığı brüt takas uygulaması, bir çeşit tedbir niteliğindedir.

Brüt takas kavramı ve brüt takasın nasıl uygulandığı bir çok yatırımcı tarafından net olarak bilinmemektedir. Netleştirme işleminin kaldırılması olarak da adlandırılan brüt takas işlemi esas olarak, İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. (Takasbank) tarafından gerçekleştirilen, aracı kurumların, gün içindeki her iki seansta yaptığı alım satımların takas süreci ile ilgilidir.

SPK, piyasanın oluşmasını etkilemeyen bazı hisse senetlerini brüt takas uygulamasına dahil ederek bu hisselerde oluşabilecek spekülatif fiyat ve miktar hareketlerini önlemek amacıyla takas ve alım/satım işlemlerine bazı kısıtlar getirmektedir. Hisse senetleri sadece SPK tarafından brüt takas kapsamına alınabilir veya bu kapsamdan çıkarılabilir. Hisselerin brüt takasta tutulma süresi de yine SPK tarafından belirlenir.

Brüt takasta hangi hisse senetleri bulunur?

Brüt takasa alınan hisse senetleri SPK tarafından belirlenir ve Borsa İstanbul’un resmi web sitesinde duyurulur. Brüt takasa alınan hisse senetleri genellikle şu özelliklere sahiptir:

• Piyasa değeri düşük olan
• Fiyat hareketliliği yüksek olan
• Manipülasyon ve spekülasyona açık olan
• Halka açıklık oranı düşük olan
• Yeterli bilgi ve raporlama yapmayan
• Yatırımcı şikayetleri fazla olan

Brüt takasa alınan hisse senetleri sürekli olarak güncellenmektedir. Bu nedenle yatırımcıların bu hisseleri yakından takip etmeleri gerekmektedir.

Brüt takas yatırımcılara nasıl etki eder?

Brüt takasa alınan hisse senetlerinin, takas ve alım/ satım işlemleri brüt takas kapsamında olmayan hisse senetlerine göre bazı farklılıklar gösterir. Bu farklılıklar şöyle sıralanabilir:

• Brüt takasta olan hisse senetleri internet üzerinden alım/satım emir girişine kapatılır. Şahsen veya telefon aracılığıyla emir girişi yapılabilir.
• Brüt takasa alınan hisse sentelerinde aynı gün (günlük) alım satım işlemi yapılamaz. Yani T+0 işlemi geçersizdir. Alınan hisse senetleri ancak ertesi gün satılabilir.
• Brüt takasta olan hisseler yalnızca nakit olarak alınabilir. Kredili satın alma işlemi yapılamaz. Ayrıca açığa satış ve kredili açığa satış işlemleri de yapılamaz.
• Brüt takas uygulamasının yatırımcılara etkisi, hisse senetlerinin likiditesini ve volatilitesini azaltmak, manipülasyon ve spekülasyon riskini önlemek, yatırımcı güvenini artırmak şeklinde özetlenebilir. (Haber Merkezi)