Önergesinde bir çok çevre sorununu dile getiren Soydan, son olarak termik santralleri de TBMM’ye taşıyarak soru önergesinin Başbakan Recep Tayyip Erdoğan yazılı olarak cevaplandırılmasını talep etmişti. Ancak, CHP Çanakkale Milletvekili Serdar Soydan’ın önergesine Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın cevap vermesi dikkat çekti.
Başbakan Erdoğan’ın yerine Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın verdiği yazılı cevapta şu ifadeler yer aldı:
“Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından Ülkemizde işletmede olan termik santrallerin yaklaşık % 4,1`inin Çanakkale İlinde bulunduğu bilgisi verilmiştir. Çanakkale İlinde kurulu bulunan ve ÇED Yönetmeliği`nin Ek-1 Listesinde yer alıp, Bakanlığımız tarafından ÇED Olumlu kararı verilen 3 proje ile ÇED Yönetmeliği Kapsamı dışında değerlendirilen bir proje toplam 1998,5 MW`e kurulu gücündedir. Çanakkale İlinde kurulması planlanan ve ÇED Yönetmeliği hükümlerine tabii olup, Ek-1 kapsamında yer alarak Bakanlığımızda ÇED Süreci devam eden 4 adet proje ise 3620 MWe kurulu gücünde bulunmaktadır.
Çanakkale İlinde mevcut bulunan 3 adet termik santral projesinin ÇED süreci tamamlanarak ÇED Olumlu kararı verilmiştir. Söz konusu projeler Nihai ÇED Raporlarında yer alan taahhütler ve mer-i mevzuat hükümlerine göre faaliyetlerini gerçekleştirmek zorunluluğundadır. Kurulması planlanan projelerin ÇED Yönetmeliği`nin Ek-1 Listesinde yer alması durumunda ÇED Yönetmeliği`nin 8 inci maddesine göre Ek-3`te yer alan format doğrultusunda hazırlanan dosya Bakanlığımıza sunulmaktadır. Proje için verilecek özel formatın kapsamını, kriterlerini belirlemek ve bu ilkeler doğrultusunda hazırlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunu inceleyip değerlendirmek üzere konu ile ilgili kurum/kuruluşların yer aldığı Kapsam Belirleme ve İnceleme Değerlendirme Komisyonu oluşturulmaktadır. Projenin ÇED süreci belirlenen bu komisyon tarafından yürütülmektedir. Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), projenin başlangıç aşamasında uygulanmaktadır.
ÇED bir izin olmayıp, gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ya da olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaları kapsamaktadır. Proje faaliyete geçmeden önce mer`i mevzuat uyarınca ilgili kurum/kuruluşlardan gerekli izinleri alması, gerek inşaat, gerekse işletme dönemlerinde Nihai ÇED Raporlarında belirtilen hususlar ile ilgili yönetmeliklere göre çalışmalarını gerçekleştirmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, ÇED Olumlu ve ÇED Gerekli Değildir kararları yatırıma başlanılması için tek bir karar olmayıp, ilgili kurum ve kuruluşlardan gerekli izinlerin de alınmasını gerektirmektedir. Aynı zamanda gerek Bakanlığımız gerekse de ilgili Valiliği tarafından izleme-kontrol çalışmaları yapılmakta ve tesiste yapılan işler denetlenmekte olup, ÇED Raporunda taahhüt edilen tedbirlerin alınmaması durumunda 2872 sayılı Çevre Kanunu ile 5491 sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapan Kanun ve bu kanunlara istinaden çıkarılan Yönetmelikler çerçevesinde gerekli iş ve işlemler uygulanmaktadır. Termik santraller, Çevre Mevzuatında kirletici vasfı yüksek tesisler olarak değerlendirilmekte olup, Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği`ne ve Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğine göre baca gazı sınır değerini, hava kalitesi sınır değerini sağlamak ve ilgili hüküm ve esaslara uygun faaliyette bulunmakla yükümlüdür.
Çanakkale İli Biga İlçesi, Değirmencik Köyü, Köyaltı Mevkiinde faaliyet gösteren İÇDAŞ A.Ş.`nin enerji üretim tesisinden kaynaklanan kirleticilerin hava kalitesi üzerine etkisini tespit etmek amacıyla kurulmuş olan ve Bakanlığımız ulusal hava kalitesi ölçüm ağına bağlı olan istasyonun verileri internet adresinden "tesis etki alanı" başlığı altında yayımlanmaktadır. Ölçüm sonuçlan Çanakkale Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ve Bakanlığımız tarafından izlenmektedir.
Elektrik Üretim A:Ş tarafından işletilen 18 Mart Çan Termik Santrali ile İÇDAŞ Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım San. A.Ş. tarafından işletilen termik santrallerle ilgili olarak işletmeciler ile TÜBİTAK arasında özel olarak sözleşmeler imzalanmış olup, uzun vadede meydana gelebilecek çevre değerlerine (hava, su ve toprak) ilişkin takip, TÜBİTAK tarafından düzenli olarak yapılmaktadır.
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinin 6 ncı maddesi gereğince sanayi tesislerinin etki alanında hava kalitesi sınır değerlerinin aşılmamasını temin etmek ve aşılma durumunda tedbir almak yetkisi ilgili Valiliğinde bulunmaktadır. Bununla birlikte son yıllarda kurulma talebi ile başvuru yapan tesislerin çevresel etki değerlendirilmesi sürecinde, olası çevresel etkilerini azaltmak ve şikayet konusu olmadan faaliyet göstermelerini temin etmek için mevzuatta yer alan baca gazı sınır değerlerinin altında emisyon verecek şekilde kurulmasına azami özen gösterilmektedir. Sanayi tesisleri, işletmeye başlamadan önce faaliyetlerinin olası çevresel etkileri ÇED süreci kapsamında değerlendirilmektedir. Atıklar, mevzuat kapsamında geçici depolanmakta, geri kazanım ya da bertaraf tesislerine gönderilmektedir. Özellikle termik santrallerden kaynaklanan kül atığının çok fazla miktarda oluşması ve geri kazanım alternatifinin kısıtlı olması nedeniyle, düzenli depolama yöntemiyle bertarafı gerçekleştirilmektedir. ÇED süreci tamamlanan düzenli depolama tesisleri için Uygulama Projeleri Bakanlığımıza sunulmakta ve mevzuat kapsamında onaylanmaktadır. Düzenli depolama tesisleri, uygulama projeleri ve ÇED taahhütleri doğrultusunda inşa edilmekte ve Proje Onay Belgesi Bakanlığımız tarafından düzenlenmektedir. Tesisin faaliyete geçmesini müteakip İl Müdürlüğümüz ve Bakanlığımız tarafından gerekli denetimler, izlemeler ve kontroller yapılmakta ve mevzuata aykırılık tespit edilmesi halinde idari yaptırım uygulanmaktadır. Kurulması planlanan tesislerin öncelikle baca gazı sınır değerlerini sağlaması esastır. Çevresel etki değerlendirilmesi sürecinde, tesislerin faaliyete geçmesi ile oluşacak emisyonların hava kalitesi dağılım modellemesi yaptırılarak hava kalitesi sınır değerlerini sağlayıp sağlamadığı incelenmekte, baca gazı ve hava kalitesi açısından ölçüm yapılması ve sınır değerlerin sağlanması istenilmektedir. Söz konusu tesislerden kaynaklanan ağır metallerin sınırlandırılması konusunda da planlama ve çevre izini alma aşamasında değerlendirme yaptırılmaktadır. Tesisler faaliyete geçtikten sonra ise çevre izni alınması aşamasında baca gazı ve hava kalitesi sınır değerlerinin ilgili mevzuata uygunluğu değerlendirilmektedir. Gerekli görüldüğünde baca gazı ve hava kalitesi ölçümlerinin tekrarlanması veya ilave ölçümler yapılması istenilmektedir.”
