Pandemi sürecinde artan vakalarla birlikte, kısıtlamalar yeniden gelirken birçok sektör de bu olumsuz sürecin sıkıntılarını yaşamaya devam ediyor. Çanakkale`nin en önemli sektörlerinden bir olan turizm sektörünün, yaklaşan yeni sezon için de kaygıları devam ediyor. (ÇATOD) Başkanı Armağan Aydeğer, pandemi süreci ile Çanakkale turizminin durumunu, yaklaşan yeni sezondan sektörün beklentilerini gazetemiz Çanakkale OLAY`a aktardı. Bir yıldır süren pandemi sürecinden en çok etkilenen sektörlerin başında turizm sektörünün geldiğini belirten Aydeğer, sektörde yüzde 80`lere varan daralmalar olduğunu bazı tesislerin ise hiç açılamadığını ifade etti. Gelinen son dalga ile birlikte umutların biraz daha yitirildiğini belirten Aydeğer; "3`üncü dalganın ülkemizde çok hissedilmesi, vaka sayılarının çok yüksek rakamlara ulaşması, Nisan ile başlayacak umutlarımızın da kül olmasına neden oldu" dedi. Sektörün yaklaşan Ramazan Bayramı ve yeni sezonun tedirginliğini yaşadığını belirten Aydeğer; "Maalesef bu süreç olumsuza evrilince Mayıs iptalleri gelmeye başladı ve yoğunlaştı. Şimdi yavaş yavaş Haziran`a tesir etmeye başladı" şeklinde konuştu. Dış ülkelerdeki tedbirlerin ve ülkedeki vaka sayısının artmasının yurt dışından misafir gelme olasılığını sıfıra indirdiğini ifade eden Aydeğer, "Aşılama hızımızın artması çok önemli, turizm sektörümüzün aşılanması çok çok önemli" dedi. Yine sektörel desteğin büyük önem taşıdığını belirten Aydeğer, kısa çalışma ödeneğinin bitmesinin sektörde çalışan ve binlerce insan ve işletmeci için hayati önem taşıdığını, vergi muafiyeti, KDV oranlarının düşürülmesi gibi desteklerin 2021 kadar devam etmesinin büyük önem arz ettiğini vurguladı.
"Turizm, en fazla etkilenen sektörlerin başında yer aldı"
Aydeğer, pandemi sürecinin turizm sektörüne etkilerine dair; "Covid 19 virüs salgınının 2020 yılının Mart ayında hissedilmeye başlaması ile kapanışlarda başlamış oldu. Virüsün Ocak ayında uzak doğuda görülmeye başlaması ile zaten uzak doğudan ülkemize gelen turistler için iptallerde başlamış oldu. Mart ayından sonra Haziran`ın sonunda kısmi bir iyileşme gerçekleşti. Bu süreç içerisinde Çanakkale`de Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında bir sezon yaşandı. Ancak akabinde Ekim ayında Mart ayında başlayan kısıtlamalar yeniden geldi ve bugüne kadar devam etti. Eğer Ocak ayından alırsak 1,5 yıldır, Mart ayından alırsak da 1 yıl gibi bir süredir pandemi ile birlikte başta turizm ve hizmet sektörü olmak üzere bütün sektörlere çok olumsuz tesir oldu ki, temelinde konaklama, seyahat acentaları, rehberlik, yeme içme sektörleri bundan en fazla etkilenen sektörlerin başında yer aldı. Ülkede yüzde 75-80`lere kadar giden bir daralma yaşandı. Kimi alanlarda bu oran çok daha yüksek bir seviyeye gitti. Bazı tesisler hiç açamadı, bazıları yarım, bazıları çeyrek kapasite ile açarak işleri yürüttüler. Gelmiş olduğumuz bu son dalga ile birlikte aslında bakarsanız umutlarımız biraz daha tedirgin hale geldi. Hepimizin özellikle turizm sektörünün ülkemizdeki paydaşları tarafından genel 2021 yılında Nisan ayı birlikte normalleşme sürecinde bir hızlanma bekleniyordu ama özellikle 3`üncü dalganın ülkemizde çok hissedilmesi, vaka sayılarının çok yüksek rakamlara ulaşması, Nisan ile başlayacak umutlarımızın da kül olmasına neden oldu" dedi.
"Yurt dışında misafir gelme ihtimalini sıfıra yaklaştı"
Vakaların yükselmesi ile sektörün yeni sezonun tedirginliğini yaşadığını ifade eden Aydeğer; "Şu anda sektörün almış olduğu bir sonraki referans noktası Ramazan Bayramı. Bayram çok uzak bir noktada değil. Sektör bunu tedirginliğini yaşıyor. Şu an maalesef dış pazarla alakalı sektör Ocak, Şubat aylarında çok daha pozitifken, bugünlerin çok daha olumlu yönde seyredeceği düşünülürken, maalesef bu süreç olumsuza evrilerek Mayıs iptalleri gelmeye başladı ve yoğunlaştı. Bu iptaller şimdi yavaş yavaş Haziran`a tesir etmeye başladı. Almanya ülkemizi enfeksiyonu yüksek ülkelere arasına aldı. Diğer tarafta Rusya`da uçuşlarla ilgili bir kısıtlama söz konusu. İngiltere ve ülkemize turist getiren diğer ülkelerde de karantina tedbirleri devam ediyor. Ülkelerden gelen yabancı misafirler ülkelerine geri dönüklerinde 15 gün bir karantinaya tabiler. Buda tabii ki yurt dışında misafir gelme ihtimalini sıfıra yaklaştırıyor. Bizde bu süreç içerisinde aşılamanın çok önemli olduğun düşünüyoruz. Aşılama hızı ve yaygınlığının ülkelerin hem ekonomik, hem de sosyal olarak geri dönüşlerinde en önemli katalizör olacağını düşünüyoruz. Şu ana aşıya erişim krizi var ve ülkemizde bu konuda mücadele veriyor" dedi.
"Turizm sektörümüzün aşılanması çok çok önemli"
Aşılama hızının artmasının çok büyük önem taşıdığını belirten Aydeğer; "Turizm sektörümüzün aşılanması çok çok önemli. Bu konuyla ilgili Bakanlığın açıklamış olduğu bir program var. Otellerin ve turizm işletmeleri personellerinin öncelikli aşılanması ile ilgili bir program açıklandı. Tabi bu program yavaş yavaş devreye girdi. Ümit ediyoruz bu program bütün turizm çalışanlarının çok hızlı bir şekilde aşılanması ile devam eder. Yurt dışından ya da yurt içinden gelecek olan misafirlerin kendini güvende hissetmesi için o yerde bulunan kişilerin virüsle alakalı bir sorununun olmadığı konusunda emin olması çok öneli. Bununda tabi aşı ile bu güvenin kazanılabileceğini düşünüyoruz. Diğer bir taraftan gerçekçi konuşmak gerekirse Haziran ayından önce, bölgemiz için söylüyorum Balkan pazarlarını göz önüne alırsak şu anda bir yurt dışı turizm hareketinden bahsetmemiz pek mümkün değil. Bu yıl yine yurt içi olacağını ön görüyoruz ancak yine de vaka sayıları düşmede, vaka sayıları ile ilgili kaygılar azalmadan buradaki sürecinde sağlıklı yürüyeceğini pek düşünmüyoruz. Onun için kep birlikte topyekûn vaka sayılarının azalması noktasında çok güçlü tedbirlerin alınması gerektiğine inanıyoruz" dedi.
"Sektör nefesini zor tutar hale geldi"
Sektörel desteklerin 2021 yılı boyunca devam etmesi gerektiğini ifade eden Aydeğer; "Bir diğer taraftan sektörel desteklerde bu konuda çok önemli. Biz 1,5 seneye yakındır konaklama, seyahat acentaları, rehberler... yeme içme işletmelerinin bir çoğu çok güçlü bir ekonomik dar boğaz içerisinde. Konaklama sektöründe çok yüksek seviyede personel ile çalışılıyor. Bu personellerin çok büyük bir kısmı 6-7 aydır evlerinde oturarak geçiriyorlar. Mart sonunda kısa çalışma ödeneği sonra ermişti, bu ödeneğin en azında Haziran sonuna kadar devam ediyor olması hayati bir öneme sahip İşletmeler hayatta kalmakta zorlanıyorlar çok az kapasite ile çalışıyorlar. Kimisi hala daha açamadı ve kapalı olarak devam ediyor. Bu nedenle dışarıda olan personelin kaybedilmemesi için, bu iş gücünün halen sektörde kalabilmesi için kısa çalışma ödeneği desteğinin olması çok önemli. Bir diğer çok önemli konuda sektörde var olan bir takım doğrudan veya dolaylı vergilerin 2021 yılı için muaf olması. KDV oranları Haziran ayına kadar yüzde 1`e düşürülmüştü, bu durumun 2021 yılı sonuna kadar devam etmesi yine çok önemli. Sektör ciddi bir travma yaşadı ve bu travmadan normal hayata geçilebilmesi içinde çok kritik desteklere ihtiyacı var. Yaklaşık 1,5 yıldır süregelen bu süreçten ötürü sektör nefesini zor tutar hale geldi. Ayakta kalabilmesi açısından da bu destekler çok önemli" dedi.
(Eren Aşnaz)
