Assos'ta yürütmeye durdurma kararı!

Ayvacık`a bağlı Behramkale Köyü`nde bulunan ve 1`inci Derecede Arkeolojik Sit ve Doğal Sit alanı olan Assos Antik Kenti ve Antik Limanı`nda yapılan "kaya ıslahı" çalışmaları için yürütmeyi durdurma kararı verildi. "Yola ve tesislerin üstüne kayaların düşmesi" nedeniyle, AFAD tarafından hazırlanan rapor doğrultusunda önce Assos Antik Kenti ziyarete kapatılmış ve ardından da Ayvacık Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından 26 Mart 2021 tarihinde `Ayvacık İlçesi Assos Kaya Islahı Yapım İşi` ihale edilmişti.

Assos Dostları Grubu`ndan, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Başkanı Süheyla Doğan, Belgin Aral, Fatma Şebnem Karagöl ile Tevfik Cem Tüzün tarafından Çanakkale 2`nci İdare Mahkemesi`ne açılan davada, Çanakkale Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu`nun 16 Aralık 2020 tarihli kararının hukuka ve mevzuata aykırı olması nedeniyle iptali istendi. Kasım ayında açılan dava kapsamında, ayrıca ilk inceleme ve savunma alınıncaya kadar alandaki çalışmaların durdurulmasına karar verilmesi talep edildi.

Açılan davada, Çanakkale 2`inci İdare Mahkemesi`nde geçtiğimiz günlerde alınan kararda, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu`nun çeşitli tarihlerde aldığı kararlar ile Danıştay kararlarına atıfta bulunuldu. Kaya düşmesini önleme amacıyla yürütülen çalışmaların geçici olup olmadığının ve ne kadar süreyle yapılacağının belirlenmediğine vurgu yapılan kararda, yapılacak çalışmaların arkeolojik sit alanına zarar verip vermeyeceğinin bilimsel açıdan değerlendirilmediği de ifade edildi. Dosya kapsamında denetim görevini üstlenmek üzere bilim kurulu oluşturulmadığının da ifade edildiği Çanakkale 2`inci İdare Mahkemesi kararında, "Yürütülecek çalışmaların ne kadar süreyle yapılacağı belirlenmeksizin ve denetim görevini üstlenmek üzere bilim kurulu oluşturulmaksızın tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır" denildi. 

Çanakkale 2`inci İdare Mahkemesi, kaya düşmesinin önlenmesi amacıyla yürütülecek faaliyetlerde söz konusu eksiklikler nedeni ile "Arkeolojik sit alanının zarara uğraması ihtimali bulunduğundan; telafisi güç veya imkansız zararların doğabileceği açıktır" denildi. Hukuka aykırı bulunan çalışmalarla ilgili mahkeme heyeti, oy birliği ile yürütmeyi durdurma kararı verdi. 

Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği`nden yapılan açıklamada ise, "Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği ve Assos Dostları`nın Kültür ve Turizm Bakanlığı aleyhine açtığı davada Çanakkale İdare Mahkemesi yürütmeyi durdurma kararı verdi. `Assos Antik Limanında taş düşmesi sonucu can güvenliğinin sağlanması gerekçesi ile` Çanakkale Valiliği tarafından bölge afet bölgesi ilan edilerek İl Afet Müdürlüğü tarafından Kaya Islah Projesi hazırlanmış ve proje Ayvacık Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından ihale edilmişti. Bizler de 1. Derece arkeolojik ve doğal sit alanında ortaya çıkan büyük yıkım üzerine, "Assos Antik Liman mevkiinde kaya düşmesi tehlikesini gidermek amacıyla hazırlanan teknik rapor, önlem projesi ve uygulama projesinin uygun olduğuna" dair Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu`nun 16.12.2020 tarih ve 6603 sayılı kararının 1. Derece tarihi ve doğal sit alanları ile ilgili İlke kararlarına aykırı olduğu ve hukuka uygun olmadığı gerekçesi ile kararın iptaline karşı dava açmıştık.
 

Mahkeme, Antik Limandan Behramkale Köyü`ne kadar uzanan alanın tamamının 1. derece arkeolojik sit ve yer yer de 1.derece doğal sit alanı, Antik Limanın bulunduğu bölgenin ise arkeolojik kentsel sit alanı olduğunu belirterek,
• Afet durumlarında 1. Derece sit alanlarında zemine en az müdahale edilmesi gerektiği,
• Kararda süre bulunmadığı,

• Bilim kurulu oluşturulmadan karar verildiği, gerekçeleriyle Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararının İlke kararlarına aykırı olduğuna hükmetmiş ve yürütmeyi durdurma kararı vermiştir. Mahkemenin verdiği bu karar en başından bu yana duyduğumuz bilimsel ve hukuksal kaygıları doğrulamıştır" dedi. 

 

"Can ve mal güvenliği tabii ki hepimiz için önemlidir" denilen açıklamada, "Bilimsel yaklaşımla, daha az müdahale ile gerekli önlemler alınabilecek iken Assos Antik Limanı`nda yanlış ve telafisi oldukça güç bir müdahale gerçekleşmiş ve amacın dışına çıkılarak Assos`un doğal ve kültürel peyzajı katledilmiştir. Halihazırda ortaya çıkan durumu alana girişin yasak olması nedeniyle detaylı incelememiz mümkün olmamakla birlikte, uzaktan yaptığımız tespitlerle mevcut durumun çevresel ve yaşamsal riskler oluşturduğuna dair ciddi kaygılarımız vardır. Bu kaygılarımızın giderilmesi ve can ve mal güvenliğinin sağlanması ve gerekli önlemlerin alınabilmesi için konusunda uzman bilirkişilerce "durum tespiti" yapılmasına ihtiyaç olduğunu düşünmekteyiz. Bölge halkımızın, köylülerin ve turizmcilerin inşaat nedeniyle maruz kaldıkları gelir kaybından bizler de endişeliyiz ve alanın bir an önce turizme açılmasını istemekteyiz. Diğer yandan Assos`un doğal ve kültürel değerler olmadan bölgedeki turizmin de değeri kalmayacaktır. Yapılan yanlışlardan geri dönülmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için gerekli bilimsel araştırma ve uygulamalar acilen yerine getirilmelidir" ifadelerine yer verildi.
(Seçkin Sağlam)