Malum yaz ayları yaklaşıyor ve güneş kendini göstermeye başlıyor. Hal böyle olunca da güneş ışınlarının zararları yine akıllara geliyor ve insanlar güneş ışınlarından korunmanın yollarını aramaya başlıyor. Biz de bu yazımızda sizlerle bu konuyla ilgili, işinize yarayacak bilgiler paylaşacağız. Öncelikle güneş ışınlarının zararlarından bahsedecek, ardından güneş ışınlarından nasıl korunabileceğinizle ilgili ipuçları vereceğiz
.
Güneş Işınlarının Zararları Nelerdir?
Kısa vadede bizi iyi hissettiren bronzluk, uzun vadede güneş ışınlarının bizi olumsuz yönde etkilemesine sebep olmaktadır. Güneş ışınlarının zararları deyince ilk akla gelen kırışıklıklar ve yaşlılık lekeleridir. Öyle ki, kendini güneşten korumuş 40 yaşındaki bir kadının cildi 30 yaşında gibi görünmektedir.
Bununla birlikte güneş ışınlarının zararları akut ve kronik olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Akut zararlar güneş yanıkları, bronzlaşma gibi kısa süreli ve geri döndürülebilirken; kronik zararlar daha ciddi ve hatta bazen hayatı tehdit edici olabilmektedir. Kronik zararlar arasında cildin erken yaşlanması, bağışıklık sisteminin baskılanması, gözlerin zarar görmesi ve cilt kanseri yer almaktadır.
Güneş Yanıkları
UV ışınlarına çok fazla maruz kalınması sonucu ciltte güneş yanıkları oluşabilir. Çok fazla UV ışınına maruz kalmak aynı zamanda ödem, ağrı ve cilt soyulmasına da neden olabilmektedir. Bununla birlikte UV-A ışınlarından çok UV-B ışınlarının güneş yanıklarına yol açtığına inanılmaktadır.
Hassas cilde sahip olan kişilerin 15-30 dakika öğle güneşine maruz kalması bile güneş yanıklarına neden olabilmektedir. Ayrıca çocukların ve yaşlıların UV ışınlarına karşı daha hassas olduğuna ve güneşten daha kolay yanabileceklerine inanılmaktadır. Güneş yanığı güneşe maruz kaldıktan 8 ya da 12 saat sonra maksimum kızarıklığa ulaşıp, 1-2 gün sonra solmaktadır.
Cildin Erken Yaşlanması
UV ışınlarına uzun süre maruz kalmak sonucunda ortaya çıkan kronik etkilerden birisi cildin erken yaşlanmasıdır. Ayrıca ciltteki kuruluk, kırışıklıklar, elastikiyet kaybı, elastin ve kolajende dejeneratif değişiklikler, sarkmalar, damarlarda genişlemeler ve kahverengi lekeler de güneş ışınlarının zararlarındandır.
Gözlerin Zarar Görmesi
UV ışınları, UV radyasyonunun %99’unun gözlerin önü tarafından emilmesi sebebiyle, gözlere de zarar vermektedir. Gözlerde oluşacak zararlar arasında ise korneanın hasar görmesi ve katarakt yer almakta, hatta sonunda körlükle bile karşılaşılabilmektedir. Ayrıca cilt kanseri tiplerinden birisi olan melonomaya yakalanma riski de olabilmektedir.
Cilt Kanseri
Cilt kanseri, dünyada en fazla rastlanan kanser türlerinden birisidir ve her geçen gün cilt kanseri vakaları artmaktadır. Güneş ışınlarından gelen UV radyasyonu cilt kanserinin nedenlerinden ilkidir. UVA ışınları gündüz etkili oldukları için, güneş ışınları yaz aylarında ne kadar zararlı ise kış aylarında da o kadar zararlıdır.
Herkesin cilt kanserine yakalanma riski olsa da hassas cilde sahip olanlarda, çillilerde ve sarı ya da kırmızı saçlılarda risk daha büyüktür. Bununla birlikte genetik miras, açık havada çalışmak ve güneşli bir iklimde yaşamak da risk faktörlerindendir.
Cilt kanserinin belirtileri arasında ciltte değişiklikler, yeni oluşan benler, hali hazırdaki benlerin yapısında değişiklikler ya da cilt lezyonu yer almaktadır.
Güneş Işınlarından Korunma Yolları Nelerdir?
Güneş ışınlarının etkili ve zararlı olduğu saatlerde güneşe maruz kalmaktan kaçınılmalıdır. Eğer imkanınız varsa 10:00-16:00 arası, ya da en azından güneşin en zararlı olduğu 11:00-13:00 saatleri arasında güneşe maruz kalmamanız gerekmektedir.
Geniş kenarlı şapkalar kullanılmalıdır.
Hafif ve bol, güneş ışınlarının geçirgenliğini en aza indirgeyen giysiler tercih edilmelidir.
Cilt yapısına uygun güneş kremleri kullanılmalı ancak bu kremlerinin sadece filtre görevi gördüğü ve tüm UV ışınlarını bloke etmediği unutulmamalıdır. Ayrıca güneş kremleri gün içerisinde belirli aralıklarla tazelenmelidir.
Kaliteli camlara sahip olan güneş gözlükleri kullanılmalıdır. Bu gözlükler hem gözlerinizin çevresini hem de gözlerinizi güneşin zararlı ışınlarına karşı koruyacaktır. Yapılan araştırmalar uzun saatler boyunca güneş gözlüğü kullanmadan güneş ışınlarına maruz kalmanın bazı göz rahatsızlıklarına neden olabileceğini göstermiştir. İdeal güneş gözlüğü UVA ve UVB ışınlarının %99-%100’ünü bloke edebilmelidir. Bu sebeple güneş gözlüğü satın almadan önce etiketleri kontrol edilmeli ve bu korumayı sağladıklarından emin olunmalıdır.
Solaryuma girmekten kaçınılmalıdır. Çünkü bilinenin aksine solaryumda yer alan UV ışınları zararsız değildir. Solaryumlarda kullanılan ışıklar genellikle hem UVA hem de UVB ışınları yaymakta, bu da uzun vadeli cilt problemlerine ve cilt kanserine neden olabilmektedir. Birçok cilt doktoru ve sağlık kuruluşu solaryumu önermemektedir.
Çocuklar bu konuda daha hassas olduğu için onlara daha fazla ilgi gösterilmelidir. Çocuklar dışarıda oynadığı ve tehlikelerden haberdar olmadığı için burada görev ailelere düşmektedir. 6 aydan küçük bebekler ise direkt güneş ışığından uzak tutulmalı, şapkalar ve giysilerle güneşten korunmalıdır.
Güneş Işınları Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Güneş sayesinde vücudunuz doğal yollardan D Vitamini yapmaktadır. Bu sebeple doktorunuzun önereceği saatlerde ve önereceği ölçüde güneşten faydalanabilirsiniz. Ancak diyetiniz ve vitaminlerle de D Vitamini alabileceğinizi ve bu yöntemlerin cilt kanserine yol açmayacağını da unutmamanız gerekmektedir. Yine de bu konu oldukça tartışmaya açıktır; bazı doktorlar mutlaka belli saatlerde ve ölçülerde güneşlenmenizi tavsiye ederken, bazıları güneşin çok zararlı etkileri olabileceğine ve vitamin takviyeleri ya da D Vitamini içeren besinlerin de D Vitamini eksiğinizi karşılayabileceğine değinmektedir. Yani bu durumda en doğrusu doktorunuza danışmak ve onun önerilerini dikkate almaktır.
Güneş yanığı olması durumunda soğuk uygulanması, serin bir duş alınması, nemlendiricilerin buzdolabına konulduktan sonra cilde sürülmesi faydalı olabilmektedir. Ancak çok şiddetli bir güneş yanığı varsa doktora başvurmak gerekmektedir.
Hamilelerin, özellikle öğle güneşinde kalmamaları önerilmektedir. Sabah erken saatlerde ya da akşam saatlerinde kısa yürüyüşler yapabilirler. Gebelik döneminde kadınlar daha hassas olacağı için güneşin zararlarına karşı da daha hassas olacaklardır. Ayrıca hamile kadınlar bebeklerinkine benzer güneş koruyucuları kullanmalıdırlar.
Kaynak:
Umn.edu: Ultraviolet Radiation
Webmd.com: Cosmetic Procedures: Sun Exposure and Skin Cancer
Cancer.org: How do I protect myself from UV rays?
