Meclis`te 6 defa geri çekilen Zeytincilik Yasası’na, bir tepki de Çanakkale Ticaret Borsası Başkanı Kaya Üzen’den geldi. Dün bir basın açıklaması yapan Kaya Üzen ilk olarak zeytincilik sektörü ile ilgili bilgiler paylaştı. Üzen; “Biliyorsunuz ilimiz ülkemizin en kaliteli ve en sağlıklı zeytin üretim bölgesi. Yüzyıllardan beri süregelen bir zeytinyağı kültürümüz var. Ülkemiz de son yıllarda zeytinyağı ihracında önemli başarılar elde etmeye başladı. İhracat pazarları ve ihracattan elde edilen katma değer çok gelişti. Türkiye dünyanın dördüncü büyük zeytinyağı üreticisi. Zeytinyağımızı yaklaşık 90 ülkeye ihraç etmekteyiz. Bu nedenle zeytin ve zeytinyağı ihracatımızın kalemlerinde stratejik ürün haline geldi. Malumunuz zeytinde hasat sezonu ekimde başlıyor ve mayıs sonunda bitiriliyor. İlimizde buluna üreticiler ise Ege İhracatçı Birliklerinin çatısı altında ihracatlarını gerçekleştiriyor. Ege İhracatçı Birliklerinin verdiği rakama göre geçtiğimiz sezonda 28.711 tonluk bir ihracatımız var. Litre başına FOB ihracat gelirimiz 3,7 Dolar. Eğer paketlenmiş ambalajda satış yapılırsa bu rakam 4,5 Dolara kadar çıkıyor. Burada önümüzde iki önemli sorun çıkıyor. Birincisi maalesef zeytinyağımızı dökme olarak satıyoruz. Hem taşıması kolay olduğu için de hem de işlemleri daha basit olduğu için ihracatçımız zeytinyağı satışlarını dökme yapıyor. Bu da bizim ürünümüz dünya marketlerinde İspanyol ve İtalyan zeytinyağı olarak raflara çıkmasına yol açıyor. İkinci sorun ise dökme alan uluslararası firmaların markalaşma ve Pazar hâkimiyetleri nedeniyle bizim üreticimizden çok daha fazla kazanmaları. Özellikle markalı ambalajlarda fiyat çok daha yüksek noktalara çıkıyor. Ülkemizde bu konuda TARİŞ’in tüm dünyaya zeytinyağının marka ve kendi ambalajımızda satılması için çok başarılı çalışmalar var “dedi.
“Borsa olarak sektöre önem veriyoruz”
Çanakkale Ticaret Borsası olarak zeytinyağı ihracına, tanıtımına çok önem veriyoruz diyen Borsa Başkanı Kaya Üzen “biz de Kale Gıda olarak geçtiğimiz yıl Borsamızın tescilinden geçmiş 1431 tonluk bir ihracatı gerçekleştirdik. Burada Çanakkale’nin ihracında daha sevindirici ve umut verici olan gelişme ise şu: İhracatımızın bu yıl yaklaşık 3/4’ünü ABD’ye yaptık. Bu rakam geçen yıl 364 tondu ve sadece ABD’ye yapılmıştı. Zeytinyağından ABD pazarı genişliyor. Ülkemiz de orada önemli yer ediniyor. Navlun rakamlarının yüksekliğine rağmen ilimizin ABD’ye zeytinyağı ihracatı yapması çok olumlu ve umut vericidir . Borsa olarak biz dünyanın birçok üst seviyeli gıda fuarına katıldık. O fuarlarda ülkelerin satış rakamlarını, ambalajlarını gözleme imkânımız oldu. Paris’e, Moskova’ya Çin’e gıda fuarlarına ilimizin zeytinyağı üreticilerini götürdük. Ürünlerimizi orada tanıttık. Çin’de Kuzey Afrikalı üreticilerin, Moskova’da ise İspanyol üreticilerin iyi tanıtım yaptıklarını piyasaya hakim olmaya çalıştıklarını gördük” dedi.
“Türkiye bu potansiyeli iyi değerlendirmeli”
Çanakkale Ticaret Borsası Başkanı Kaya Üzen zeytinyağı ihracının değerlendirilmesi ve atılması gereken stratejik adımlar konusunda “ Türkiye önemli bir zeytin ve zeytinyağı üreticisi. Ama bu ağırlığını ihracatta gösteremiyor. Burada gerek biz ihracatçı ve üreticiler, gerekse birlikler devletimizin organizasyonu ile bir araya gelelim. İhracattaki katma değer artışımızı, yeni pazarlara açılmayı, ambalajlarımızın iyileşmesi, markalaşma gibi konularda çalışma yapalım. Çünkü zeytinyağının ihracatı her geçen gün artıyor. Kuzey Amerika’ya, Uzak Doğu’ya, Asya’ya zeytin ve zeytinyağı ihraç eden Türkiye’nin elindeki bu potansiyelini çok iyi değerlendirmesi gerekiyor. Zeytinyağı çok stratejik ve önemli bir katma değer ürünü haline geldi. Sürekli genişleyen bir piyasa var” önerisinde bulundu.
Tepki çeken zeytincilik yasasını değerlendirdi
Kaya Üzen konuşmasında son olarak zeytinciliğin ölüm fermanı diye adlandırılan yasa tasarısını değerlendirdi. Üzen; “Bu konuyla bağlantılı olarak da geçtiğimiz hafta zeytinliklerin sanayiye, yatırım ve konut alanlarına açılmaması için Bakanlığımız tarafından tasarının komisyondan geri çekilmesi ve zeytin alanlarına zarar verilmemesi için her türlü yasal tedbirin alınmasını önemli bir adım olarak görüyorum. Ülkemizin geleceği ve sağlıklı nesiller yetiştirme açısından önemli bir kazanım olarak görüyorum. Tasarıda yapılan değişikliklerde emeği olan, desteği olan herkese teşekkür ediyorum.
Zeytin ve zeytinyağı, bölgemizin ekonomik ve sosyal anlamda gelişmesinde, nüfusun beslenmesi, tarıma dayalı sanayi sektörünün hammadde ihtiyacını karşılaması, potansiyel yapısı ile ihracata yaptığı katkı, istihdam sağlaması vb nedenlerle tarım ekonomisi açısından önemli bir sektör olup önemli fonksiyonlar üstlenmektedir. Zeytinyağı bizim bölgemizin altını. Bölgemizin nesilden nesile aktarılan kültürü. Çok önemli bir zenginliğimiz ve kültürel mirasımızdır.. Borsamızın da önemli sektör kurullarındandır. Özellikle bölgemizde yüksek kalitede zeytin ve zeytinyağı üretilmektedir. Zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına izin verilmesine olanak sağlayan düzenleme kesinlikle kabul edilemez. Bizler bu mirasın çok iyi korunacağına, bu geleneğimizin gelecek nesillerimize en güzel biçimde taşınacağına inanmak istiyoruz. Bu yıl zeytinde bölgemiz açısından talihsiz bir yıl geçirilmesine rağmen Ülkemiz ortalamasında iyi bir hasat elde edildi. Özelilikle İspanya ve İtalya gibi ülkelerde verim düşüklüğü olmasını ülke olarak fırsata çevirdik. İhracatımızda önemli artışlar kaydedildi. Ben Çanakkale Ticaret Borsası Başkanı olarak başarılı ve verimli bir hasat sezonu geçirdiğimizi düşünüyorum. Tekrar hem üretimde, hem ihracatta hem de zeytinliklerin korunmasında emeği olan herkese teşekkürlerimi sunuyorum “ dedi.
(Şebnem Özer)