Sakarya, Türkiye’nin Marmara Bölgesi’nde yer alan bir ildir. Sakarya, doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel mirası, sanayi ve tarım potansiyeli ile önemli bir yerdir. Sakarya’nın bir diğer özelliği de zengin ve çeşitli bir mutfak kültürüne sahip olmasıdır. Sakarya mutfağı, hem Anadolu hem de Balkan etkilerini yansıtan, sebze, et, hamur işi, tatlı ve turşu gibi birçok lezzeti barındıran bir mutfaktır. Sakarya mutfağının en özel tatlılarından biri de uhut tatlısıdır. Uhut tatlısı, Sakarya’nın geleneksel tatlısıdır. Bu tatlı, buğday ve sudan yapılır ve hiçbir tatlandırıcı kullanılmaz. Yapımı oldukça uzun ve zahmetli olduğu için özel günlerde hazırlanır. Uhut tatlısı, çimlenen buğdayın suyunu sıkıp, unla kaynatarak elde edilir. Kahvaltılarda ekmeğe sürülerek yenir. Bu makalede, uhut tatlısının tarihçesi, yapılışı, faydaları ve lezzet sırları hakkında bilgi vereceğiz.
Uhut tatlısının kökeni hakkında kesin bir bilgi yoktur. Ancak, bu tatlıya adını veren Uhut Dağı, Medine yakınlarında bulunan ve İslam tarihinin önemli savaşlarından birinin yaşandığı yerdir. Bu savaşta, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) ve sahabeleri, Mekke müşrikleriyle karşı karşıya gelmiştir. Savaşın sonunda, Müslümanlar ağır bir yenilgiye uğramış, pek çok sahabi şehit olmuştur. Bu savaşın anısına, Sakarya’da yaşayan Müslümanlar, bu tatlıyı Uhut adıyla yapmaya başlamış olabilirler. Uhut tatlısı, Sakarya’nın yanı sıra, Kocaeli, Bolu, Düzce ve Bursa gibi illerde de yapılır ve sevilir.
Uhut tatlısının yapımı oldukça uzun ve zahmetli bir süreçtir. Bu tatlıyı yapmak için, öncelikle 18 litrelik bir teneke tabanından çiviyle 15-20 yerinden delinir. Delinen teneke yarısına kadar buğdayla doldurulur. Güneş ışığı almayan loş bir yere ıslatılarak bırakılır. İki günde bir ıslama işine devam edilir. Her ıslamadan önce buğday iyice karıştırılır. Buğday çimlenmeye başladığı zaman teneke dolmaya başlar. Çimlenme ilerledikçe buğday topaklanmaya başlar. Buğdayın topaklanmaya başlamasıyla birlikte ufalanarak bez üzerine serilir. Ufalanarak birbirinden ayrılan buğday yeniden tenekeye alınıp, ıslatılmaya devam edilir. Bu işlem 15 gün kadar sürer. Bu zaman zarfında buğday tanelerinin saçak kökleri ve filizleri 4-5 santimetre kadar uzar. Saçak kökleri ile filizleri beyaz olur. Saçak kökleri ve filizleri yeşillenirse uhut acımtırak olur ve tat özelliğinden uzaklaşır. Yeşerme başlamadan yani olgunlaşan çimler bir tokmak veya yuvarlak bir taş ile dövülerek ezilip suyu alınır. Elde edilen bu suya çok az bir miktar su katılarak, büyük bir kap içerisinde kaynatılmak üzere ateşin üzerine konur. Kaynamaya başlayınca çok katı olmayacak biçimde un ilave edilerek karıştırılmaya başlanır. Kaynatma işi sıvı halde bulunan bu karışımın koyulaşmasına kadar devam eder. Koyulaşmaya başladığı zaman üzeri sakızlanmaya başlar. Bu safhadan sonra artık kıvamını almaya başlamıştır. Kıvamını alan uhut koyu kahve rengini alır. Uhut 15 dakika daha ateşte tutulduktan sonra, ateşten indirilerek soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra kavanozlara doldurulup, kahvaltılarda ekmeğe sürülerek yenir.
Uhut tatlısı, buğday ve su dışında hiçbir malzeme kullanılmadan yapılan bir tatlıdır. Bu nedenle, şeker ve yağ gibi zararlı maddeler içermez. Uhut tatlısı, buğdayın içerdiği vitamin, mineral, lif, protein ve karbonhidrat gibi besin öğelerini barındırır. Uhut tatlısı, sindirim sistemini düzenler, bağışıklık sistemini güçlendirir, enerji verir, kan şekerini dengeler, kolesterole iyi gelir, cilt sağlığını korur, saç ve tırnakları güçlendirir, kemikleri kuvvetlendirir, kansızlığı önler, kalp ve damar sağlığını destekler, kilo vermeye yardımcı olur, beyin fonksiyonlarını geliştirir, hafızayı güçlendirir, stresi azaltır, uyku kalitesini artırır, yaşlanmayı geciktirir ve daha birçok fayda sağlar.
(HABER MERKEZİ)
