Sarılık Nedir? Sarılık Belirtileri, Nedenleri, Teşhisi ve Tedavisi

Sarılık, cildin ve göz aklarının sararmasına neden olan bir durumdur. Bu renk değişikliği, bilirubin adı verilen bir maddenin kanda birikmesi sonucu oluşur. Bilirubin, eski kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasıyla açığa çıkan bir maddedir. Normalde karaciğer tarafından işlenir ve safra yoluyla bağırsaklara atılır. Fakat karaciğer veya safra kanalları ile ilgili bir sorun olduğunda bilirubin kanda birikerek sarılığa neden olur.

Sarılık Nedir?

Sarılık, cildin ve göz aklarının sararmasına neden olan bir durumdur. Bu renk değişikliği, bilirubin adı verilen bir maddenin kanda birikmesi sonucu oluşur. Bilirubin, eski kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasıyla açığa çıkan bir maddedir. Sağlıklı bir bireyde karaciğer tarafından işlenir ve safra yoluyla bağırsaklara atılır. Fakat karaciğer veya safra kanalları ile ilgili bir sorun olduğunda bilirubin kanda birikerek sarılığa neden olur.

Sarılık her yaştan insanı etkileyebilir. Yenidoğanlarda oldukça yaygın bir durumdur ve genellikle kendiliğinden geçer. Yetişkinlerde ise genellikle altta yatan bir sağlık sorununu gösterir.

Sarılığın Türleri Nelerdir?

Sarılık, altta yatan nedene göre üç ana türe ayrılır:

• Hepatobilier sarılık: Karaciğer veya safra kanalları ile ilgili bir sorundan kaynaklanır. En yaygın sarılık türüdür.
• Hemolitik sarılık: Kırmızı kan hücrelerinin anormal derecede yıkımından kaynaklanır.
• Obstrüktif sarılık: Safra kanallarının tıkanması sonucu oluşur.

Sarılığın Belirtileri Nelerdir?

Sarılığın en belirgin belirtisi, cildin ve göz aklarının sararmasıdır. Diğer belirtiler şunlardır:

• Koyu renkli idrar
• Açık renkli dışkı
• Kaşıntı
• Yorgunluk
• Mide bulantısı ve kusma
• Karın ağrısı
• Ateş

Sarılığın Nedenleri Nelerdir?

Sarılığın birçok farklı nedeni olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:

• Karaciğer hastalıkları: Hepatit, siroz, karaciğer kanseri gibi
• Safra kesesi ve safra kanalları ile ilgili sorunlar: Safra taşı, safra kanalı tıkanıklığı, kolanjitis gibi
• Kırmızı kan hücrelerini etkileyen hastalıklar: Anemi, orak hücre hastalığı gibi
• Bazı ilaçlar

Sarılık Nasıl Teşhis Edilir?

Sarılık teşhisi için doktor, hastanın tıbbi geçmişini ve semptomlarını gözden geçirir. Fiziksel muayene yapar ve kan testleri ister. Gerekirse karaciğer fonksiyon testleri, görüntüleme testleri (ultrason, BT taraması, MR) veya karaciğer biyopsisi gibi ek testler de istenebilir.

Sarılık Tedavisi Nasıl Yapılır?

Sarılık tedavisi, altta yatan nedene bağlıdır. Karaciğer hastalığı gibi altta yatan bir hastalık varsa, bu hastalığın tedavisi sarılığın da tedavisine yardımcı olacaktır. Safra kanallarının tıkanması gibi durumlarda tıkanıklık giderilmeye çalışılır. Bazı durumlarda fototerapi (ışın tedavisi) gibi tedaviler de kullanılabilir.

Sarılıktan Korunmak Mümkün mü?

Sarılıktan tamamen korunmak mümkün olmasa da, riski azaltmak için bazı önlemler alınabilir:

• Hepatit A ve hepatit B aşılarını yaptırmak
• Alkol tüketimini sınırlamak
• Sağlıklı bir diyet yapmak
• Düzenli egzersiz yapmak
• Safra taşlarını önlemek için kilo kontrolünü korumak

Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Cildinizin veya göz aklarınızın sarardığını fark ederseniz, doktora görünmeniz önemlidir. Sarılık, altta yatan ciddi bir sağlık sorununu gösterebilir. Özellikle aşağıdaki durumlarda doktora görünmeniz önemlidir:

• Sarılığa karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma, ateş gibi diğer belirtiler eşlik ediyorsa
• Sarılık yeni başladıysa ve nedenini bilmiyorsanız
• Sarılık gittikçe kötüleşiyorsa