Çanakkale Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Ünal Özcan, ülke genelinde yaşanan siyasi tartışmaların ve ekonomik krizin Çanakkale esnafına etkilerini gazetemiz Çanakkale OLAY’a değerlendirdi. Ülkede nakit sıkıntısı olduğunu söyleyen Oda Başkanı Özcan, ekonomik krizin en çok tabandaki esnaf ve sanatkarı etkilediğini belirtti. Esnafın zorunlu giderlerini karşılamakta zorluk çektiğini ifade eden Özcan, bununla ilgili önlemler alınması gerektiğini söyledi. Ülke genelinin seçime yoğunlaştığını söyleyen Oda Başkanı Özcan, yöneticilerin biran önce ileriye dönük adımlar atması gerektiğini belirterek; “Bizim beklentimiz, ileriye dönük, özelikle üretim konusunda çok sağlam, dikkatli ve ortaklaşa radikal kararlar alınarak belirli projelerle ekonomiyi düzeltici bir takım kararların alınması. Yani piyasalara bir umut verilsin” dedi. Özcan, özellikle yeni işyeri açan esnafa hiçbir şekilde destek verilmediğini sözlerine ekleyerek; “En büyük sıkıntımız, işyeri açılırken esnaf ve sanatkara hiçbir şekilde destek verilmiyor. Son 4 ay içerisinde il genelinde bin 284 tane iş yeri açılmış, 511 tane de işyeri kapanmış. Çanakkale merkezde de 381 işletme açılmış ve 124 tane işyeri kapanmış. Bu işyerleri, devletten hiçbir teşvik almadan kendisine istihdam sağlamış” dedi.
“Biz, ekonomik sıkıntıyı iyice hisseden kesimiz”
Esnaf ve Sanatkarlar Oda Başkanı Özcan; “Ekonomik anlamda dövizde yaşanan gelişmeler, ülkemizi ciddi sıkıntıya soktu. Özellikle Referandum seçimleri, Başkanlık Seçimleri, Genel Seçimler ve yerel seçimlerle oluşan bir seçim dönemi geçirdik. Bunun da piyasalara yansımaları oldu. Sonuç olarak, ülkemizde büyük bir nakit sıkıntısı var. Faizler, döviz kurları çok yüksek. Piyasadaki bu daralmayla birlikte büyük şirketlerde başlayan ekonomik sıkıntı tabana kadar indi. Biz tabandaki esnaf ve sanatkarlar olarak, gerçek anlamda ekonomik daralmayı iyice hisseden kesimiz. Daha önce yaptığı işin nakit anlamında o potansiyeli bulamadığı gibi bir de girdi maliyetleri arttı. Tüm girdi maliyetlerini hesapladığımızda esnafın işi düştü. Esnaf, bununla ilgili zorunlu giderlerini karşılamakta zorluk çekiyor” ifadelerini kullandı.
“Piyasalara bir umut verilsin”
Çanakkale Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Ünal Özcan; “İstanbul Türkiye’nin kalbidir. 16 milyonluk nüfusuyla birçok ülkeden büyük bir il. İstanbul’daki yerel seçimlerin diğer illeri olumlu ya da olumsuz etkilememesi mümkün değil. Herkes, 23 Haziran’da yapılacak seçim bir an önce bitsin diye bakıyor. Bizim beklentimiz, ileriye dönük, özelikle üretim konusunda çok sağlam, dikkatli ve ortaklaşa radikal kararlar alınarak belirli projelerle ekonomiyi düzeltici bir takım kararların alınması. Yani piyasalara bir umut verilsin. 31 Mart bir beklentiydi, şu anda 23 Haziran bir beklenti. Eğer burada algıyı iyi yapamazsak, piyasalarda sıkıntı yaşarız. Bütün kesimimizin beklediği budur. Bunun yanı sıra geçtiğimiz 10 gün içersinde tarım ile ilgili teşvikler açıklandı, dönüm başına tohum teşviki yapıldı ve bu adımlar gayet güzel. Şu anda 2 yıl önce 30 bin lira tavanlı Esnaf Kefalet Kooperatifi aracılığıyla bize faizsiz kredi verildi. Çanakkale il genelinde yaklaşık bin 400- bin 500 kişi bu krediden faydalandı. 2018’in sonunda il genelinde 68 milyon lira finansman geldi. 68 milyon lira, yüzde 4-5 faizle veriliyordu. 3-4 ay içerisinde bu krediler dağıtıldı. Şu anda Esnaf Kefalet Kooperatifi faiz oranı yüzde 100 arttı. Piyasaya bakınca bu oran yine iyi. Şu anda finansmanla ilgili sıkıntı yaşıyoruz, kendimizi dönen paralarla çevirmeye çalışıyoruz” dedi.
“Yeni işyeri açan esnafa en az bir-bir buçuk yıllık destekleme istiyoruz”
Esnaf Oda Başkanı Özcan; “Deniz taşımacılığı, uçak ve tarım sektörüne verilen akaryakıt desteğinin bize de ulaşımını istiyoruz. Sosyal güvenlik ile ilgili primlerimiz çok yüksek, bunlarla ilgili kolaylık istiyoruz. Çünkü ödenemez durumda olan primlerimiz var. Emekli maaşlarımız çok düşük, bin-bin 100 lira emekli maaşları var. Bununla ilgili düzenleme istiyoruz. En büyük sıkıntımız, işyeri açılırken esnaf ve sanatkara hiçbir şekilde destek verilmemesi. İlk kez 2019 yılında yeni işyeri açanlara bir yıllık bağkur priminin devlet tarafından karşılanması gibi bir uygulama yapıldı. Son 4 ay içerisinde il genelinde bin 284 tane iş yeri açılmış, 511 tane de işyeri kapanmış. Çanakkale merkezde de 381 işletme açılmış ve 124 tane işyeri kapanmış. Bu işyerleri devletten hiçbir teşvik almadan kendisine istihdam sağlamış. Biz de bu işletmeler açılırken vergi, sosyal primler, kredi teşviki, elektrik ücretleri ve doğalgaz konusunda en az bir-bir buçuk yıllık destekleme istiyoruz. Bugün 30 yaşında bir vatandaş, 5 yıllık fakülte bitirmiş ama devlet kademesinde, özel sektörde iş bulamıyor ve 20 bin-100 bin liralık sermayelerle işyeri açmaya kalkıyor. Bizim de bunu desteklememiz gerekiyor” dedi.
“AVM’ler ve zincir marketler ekonomiyi belirleyen etkenler oldu”
Esnaf Oda Başkanı Özcan; “Çanakkale, diğer illere göre biraz daha şanslı. Küçük bir iliz, eğitim-öğenim durumumuz yüksek, kırsal kesime bağlıyız. Fakat burada emekli şehri algısı var. İnsanlar burada emekli olsalar da ticaretle uğraşmaya çalışıyorlar. Dolayısıyla biz, büyük şehirlere göre ekonomik sıkıntıyla ilgili biraz daha avantajlıyız. Bizim en büyük sıkıntımız, üretimden uzaklaşıp özellikle AVM adı altında o kentin parasını toplayıp, hiçbir üretim yapmayanlara ilgi gösteriyoruz. Bizim bunlara önlem almamız gerekiyor. Burada Avrupa’da AVM’lerle ilgili şehir içerisinde olan bu oluşumun eksilerini zaman içerisinde gördükten sonra bununla ilgili düzenlemeler yapılmış. Zaman içerisinde yapılan bu hatalardan dolayı şu anda AVM’deki işletmeler kapanıyor. Büyük sermaye döviz bazında kiralarla işin içinden çıkılmaz bir duruma geldi. Onun yanında her köşe başında bulunan zincir marketlerle nefes alamaz duruma geldik. Her 500 metrede bir süper market var. Şu anda ülkedeki ekonomik dengeyi elinde tutan, istediği gibi yönlendiren ve her şehirde olan mağazalar zinciridir. Eğer tabandan gelen esnafa sahip çıkmazsak, büyük sermayeye yol verirsek, bir gün onun önünü alamayız. Bu konuda bir sınırlama olması gerekiyor. Çanakkale’nin içerisinde zaman geçirme alanlarımız yok. İnsanlar, gidecek yer bulamayınca soluğu AVM’lerde alıyorlar. Burada para vermek zorunda kalıyorlar. 1 buçuk liralık çay fiyatını eleştirenler, AVM’de bir çaya 5 lira veriyorlar. Onun için bu konularda sorunlar belli ve sorunları da belli. Özellikle yetkililer, tabanın sesine iyi kulak vermeliler” dedi.
(Baykal Sağlam)