Kolon Kanseri Nedir? Kolon Kanseri Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Kolon kanseri, sindirim sisteminin son kısmı olan kalın bağırsakta (kolon) gelişen bir kanser türüdür. Kolon kanseri, erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalıktır. Ancak belirtileri fark etmek zor olabilir. Bu nedenle, kolon kanserinden korunmak ve erken yakalamak için düzenli tarama testleri yaptırmak önemlidir. Kolon kanseri hakkında bilmeniz gerekenleri bu yazıda bulabilirsiniz.

Kolon Kanseri Nedir?

Kolon kanseri, kolonun iç yüzeyini kaplayan hücrelerin DNA’sında meydana gelen mutasyonlar sonucu ortaya çıkar. Bu mutasyonlar, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde bölünmesine ve büyümesine neden olur. Bu hücreler zamanla bir kitle oluşturarak polip adı verilen iyi huylu tümörleri meydana getirir. Bazı polipler zamanla kanserli hücrelere dönüşebilir ve çevre dokulara veya organlara yayılabilir.

Kolon kanserinin kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak bazı risk faktörleri kolon kanseri gelişimini artırabilir. Bunlar şunlardır:

• Yaş: Kolon kanseri genellikle 50 yaş ve üzeri kişilerde görülür. Yaş ilerledikçe risk artar.
• Aile öyküsü: Ailesinde kolon kanseri veya polipi olan kişilerde kolon kanseri riski daha yüksektir.
• Genetik sendromlar: Lynch sendromu, ailesel adenomatöz polipozis gibi bazı kalıtsal hastalıklar kolon kanseri riskini artırır.
• İnflamatuar bağırsak hastalıkları: Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi bağırsak iltihabı olan kişilerde kolon kanseri riski daha yüksektir.
• Beslenme: Yüksek yağlı, düşük lifli, kırmızı et veya işlenmiş et ağırlıklı beslenme kolon kanseri riskini artırır.
• Obezite: Fazla kilolu veya obez olan kişilerde kolon kanseri riski daha yüksektir.
• Sigara ve alkol: Sigara ve alkol kullanımı kolon kanseri riskini artırır. Sigara, kanserojen maddeler içerir ve alkol, bağırsak mukozasına zarar verir.
• Fiziksel aktivite eksikliği: Hareketsiz bir yaşam tarzı kolon kanseri riskini artırır. Fiziksel aktivite, bağırsak hareketlerini düzenler ve vücuttaki toksinlerin atılmasını sağlar.

Kolon Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Kolon kanseri, erken evrelerde genellikle belirti vermez. Bu nedenle, düzenli tarama testleri yaptırmak kolon kanserini erken yakalamak için önemlidir. Kolon kanseri ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik: İshal, kabızlık, dışkı şeklinde veya çapında değişiklik, tuvalete çıkma ihtiyacında artış veya azalma gibi belirtiler olabilir.
• Dışkıda kan: Dışkıda parlak kırmızı veya koyu renkli kan görülebilir. Bazen kan dışkıyla karışık olabilir veya dışkıyı boyayabilir. Dışkıda kan görülmesi başka hastalıkların da belirtisi olabileceğinden, mutlaka doktora başvurmak gerekir.
• Karın ağrısı veya krampları: Kolon kanseri, bağırsakta tıkanıklığa veya iltihaba neden olarak karın bölgesinde ağrı veya kramplara yol açabilir. Ağrı sürekli veya aralıklı olabilir ve şiddeti değişebilir.
• Gaz, şişkinlik veya dolgunluk hissi: Kolon kanseri, bağırsak hareketlerini bozarak gaz, şişkinlik veya dolgunluk hissine neden olabilir. Bu belirtiler başka hastalıkların da belirtisi olabileceğinden, uzun süre devam ederse doktora başvurmak gerekir.
• Kilo kaybı: Kolon kanseri, iştahsızlık, bulantı, kusma gibi belirtilere neden olarak kilo kaybına yol açabilir. Ayrıca kanserli hücreler vücudun enerjisini tüketerek kilo kaybına neden olabilir.
• Anemi: Kolon kanseri, bağırsakta kanamaya neden olarak kansızlığa (anemi) yol açabilir. Anemi, yorgunluk, solukluk, nefes darlığı, çarpıntı gibi belirtilere neden olabilir.

Kolon Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kolon kanseri tedavisi, hastalığın evresine, hastanın genel sağlık durumuna, yaşına ve tercihlerine göre belirlenir. Kolon kanseri tedavisinde genellikle cerrahi, kemoterapi, radyoterapi, hedefe yönelik tedavi ve immünoterapi gibi yöntemler kullanılır.

Cerrahi

Kolon kanserinin tedavisinde en sık kullanılan yöntemdir. Cerrahi ile kanserli bölüm ve çevresindeki sağlıklı dokular, lenf bezleri ve kan damarları çıkarılır. Çıkarılan bağırsak uçları birbirine dikilir veya bir stoma (bağırsak ucu karın duvarına açılarak dışkının bir torbaya boşaltılması) oluşturulur. Cerrahi, kolon kanserinin erken evrelerinde tamamen iyileşme sağlayabilir. İleri evrelerde ise diğer tedavilere destek olabilir.

Kemoterapi

Kanserli hücreleri öldürmek veya büyümesini durdurmak için ilaç kullanılan bir tedavi yöntemidir. Kemoterapi, ağızdan veya damardan verilebilir. Kemoterapi, cerrahi öncesi veya sonrası, radyoterapi ile birlikte veya tek başına uygulanabilir. Kemoterapi, kanserin yayılmasını önlemek, semptomları azaltmak veya yaşam kalitesini artırmak için kullanılabilir.

Radyoterapi

Kanserli hücreleri öldürmek veya büyümesini durdurmak için yüksek enerjili ışınlar kullanılan bir tedavi yöntemidir. Radyoterapi, ciltten veya vücudun içine yerleştirilen radyoaktif maddelerle verilebilir. Radyoterapi, cerrahi öncesi veya sonrası, kemoterapi ile birlikte veya tek başına uygulanabilir. Radyoterapi, kanserin yayılmasını önlemek, semptomları azaltmak veya yaşam kalitesini artırmak için kullanılabilir.

Hedefe yönelik tedavi

Kanserli hücrelerin özelliklerini hedef alan ilaçlar kullanılan bir tedavi yöntemidir. Hedefe yönelik tedavi, kanserli hücreleri öldürmek, büyümesini durdurmak veya bağışıklık sistemini güçlendirmek için kullanılabilir. Hedefe yönelik tedavi, genellikle kemoterapi ile birlikte veya tek başına uygulanır. Hedefe yönelik tedavi, kolon kanserinin ileri evrelerinde kullanılır.

Immünoterapi

Bağışıklık sistemini kanserle savaşmak için güçlendiren ilaçlar kullanılan bir tedavi yöntemidir. Immünoterapi, kolon kanserinin ileri evrelerinde kullanılır.

Kolon Kanseri Tarama Testleri Nelerdir?

Kolon kanseri, erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalıktır. Ancak belirtileri fark etmek zor olabilir. Bu nedenle, kolon kanserinden korunmak ve erken yakalamak için düzenli tarama testleri yaptırmak önemlidir. Kolon kanseri tarama testleri şunlardır:

• Gaitada gizli kan testi: Dışkıda gözle görülmeyen kan varlığını tespit eden bir testtir. Dışkı örneği alınarak laboratuvarda incelenir. Bu test yılda bir kez yapılabilir.
• Kolonoskopi: Kolonun iç yüzeyini görüntülemek için kullanılan bir yöntemdir. Bir kamera ile donatılmış ince ve esnek bir tüp (kolonoskop) anüsten bağırsağa sokulur. Kolonoskop, kolonun her bölümünü görüntüler ve polip veya anormal dokular varsa alınabilir. Bu test 10 yılda bir yapılabilir.
• Sigmoidoskopi: Kolonun alt bölümünü görüntülemek için kullanılan bir yöntemdir. Kolonoskopiye benzer şekilde, bir kamera ile donatılmış ince ve esnek bir tüp (sigmoidoskop) anüsten bağırsağa sokulur. Sigmoidoskop, kolonun son 60 santimetrelik bölümünü görüntüler ve polip veya anormal dokular varsa alınabilir. Bu test 5 yılda bir yapılabilir.
• Sanal kolonoskopi: Kolonun iç yüzeyini görüntülemek için kullanılan bir yöntemdir. Bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi görüntüleme teknikleri kullanılır. Bu test, kolonoskopiye alternatif olarak kullanılabilir. Bu test 5 yılda bir yapılabilir.

Kolon kanseri tarama testlerinin hangisinin sizin için uygun olduğunu doktorunuzla görüşebilirsiniz. Tarama testleri, kolon kanserini önlemek veya erken yakalamak için etkili bir yöntemdir. Kolon kanseri hakkında daha fazla bilgi için [Sağlık Bakanlığı] veya [Türk Kolon ve Rektum Cerrahisi Derneği] web sitelerini ziyaret edebilirsiniz. (Erhan Taylan)