İnşaat sektöründe maliyet artışı devam ederken, inşaat üretiminin durma noktasına gelmesi kira ve satış fiyatlarını adeta uçurdu. Yüz yüze eğitime geçilmesi ile birlikte başta öğrenciler ve vatandaşlar kiralık ev bulamadıklarını bulabildiklerinin ise ödemelerinin neredeyse imkansız olduğunu ifade ettiler. Gazetemiz Çanakkale OLAY`a kiralama fiyatlarını değerlendiren vatandaşlar, ev olmadığını, talebin çok olduğunu yaşana fiyat artışı ile emlakçıların da bu dönemde kiralayacak ev bulamadığını söyledi. Okulların açıldığı her dönem kira artışının olduğunu ve bu durumun öğrenciyi olumsuz yönde etkilediğini söyleyen vatandaş "Öğrenciler çalıştıkları işten kazandıkları para ile kira ödüyorlar" dedi. Bir öğrenci babasının esnaf olduğunu, tekrar kapanma olursa kendisine para gönderemeyeceğini ve kirayı ödemede zorluk yaşayacağını belirtti. 2021 yılı Eylül ayında yenilenecek kira sözleşmeleri için yasal olarak uygulanabilecek en yüksek zam oranı %15,78 oldu.
"Ev maliyetini tek kaleme indirmek için Çanakkale ye taşındık"
Kızının Çanakkale de üniversite kazanması ile ailecek ev maliyetini azaltmak adına Çanakkale`ye yerleşen Songül Aydoğmuş; " Türkiye genelinde kiralar çok arttı, bu sadece emlak ile ilgili değil, demir çimento işçilik maliyetlerinin artışı da etkiliyor, gerçi işçilik çok fazla yerine getirdiklerini düşünmüyorum. Bunların yükselmesi binalara olan maliyeti de artırıyor. Tüketici de yüksek maliyetli bir yer alınca dolayısıyla onun kirasını da yüksek tutmaya çalışıyor. Yani herkes haklı gözüküyor ama bence herkes haksız. Benim öğrencim de var bir yıl tek kaldı, bu tür maliyetlerden kurtulmak için bizde Çanakkale ye taşındık. Kızımız ile beraber oturduk ev maliyetini tek kaleme indirdik. Biz memur bir aileyiz çocuklarımız için yaşayan. Az önce burada eski ve hırpani bir binaya üç bin lira kira vereceklermiş, yazık günah oluyor" dedi.
"Babam esnaf, tekrar kapanma olursa kirayı ödeyemem"
İzmir`den Çanakkale`ye gelen bir öğrenci Kaan Canoğlu; " Daha yeni bir ev tuttum, ev kiraları gerçekten çok yüksek. Pandemiden dolayı ev sahipleri bir yıldır kazanamadığı parayı öğrencilerden kazanmaya çalışıyor. 1+1 evi bin liraya tuttum. İzmir den bankacılık okumaya geldim. Stüdyo veya kapıcı dairelerine iki bin TL yazıyorlar ayıp yani. Emlakçılar biraz daha ilgili davranabilirler. İzmir`den kaparo göndermeyi teklif ettiğimde bunu kabul etmediler. Bire bir randevu sistemini oturtmaları gerekiyor. Yurdu ben tercih etmedim zaten virüs de var. Özel yurtların fiyatlarını da araştırdı babam fakat onlar da gereksiz pahalı. Tekrar okular kapanırsa, mekânlarda kapanacak babam esnaf, kazanç sağlaması gerekiyor ki bana para göndersin ben de ev kirasını ödeyebileyim. Böyle tekrar kapanma gibi bir durum söz konusu olursa çok zor durumda kalırız" dedi.
"Kira artışının olmasının başlıca sebeplerinden biri, artan inşaat maliyetleri"
İnşaat sektörü maliyetlerinin artışının yanında kredi faizlerine dem vuran aynı zamanda Çanakkale esnaflarından Cabir Akyüz; "Kira artışı olmasının başlıca sebeplerinden birisi bence artan inşaat maliyetleri herkesin artık kolayca daire sahibi olamaması, çektiği kredileri ödeyememesi. O evi ne kadar zorluklar ile aldığını göz ardı etmeden ödeyeceği krediyi düşünerek evin fiyatını, bir aylık bedelini on yıl veya yirmi yıl amorti etme süresini göz önünde bulundurarak artması. Ev sahipleri, `geçen sene kira Bin TL`idi bu sene Bin Beş Yüz TL yaptım` diyemez. Önceden yüz bine daire alınıyordu şimdi yüz yetmiş bine daire alınıyor. Ticari hayatta, yatırımda ki en büyük sır nedir? Yaptığın yatırımın sana on yıl içerisinde geri dönmesi, kendini amorti etmesi. Kira artışları bence bu yüzden oluyor. Hayat şartları da belli bu sarmal döngünün içerisinde yaşayacağımızı düşünüyorum. Kredi faizleri düşene kadar, kur fiyatı düşene kadar, bazı şeyler aşağı çekilene kadar bu böyle devam edecek. Kardeşim emlakçılık yapıyor ama kiralayacak ev bulamıyorlar. Arz talep meselesi de fiyat dengesini oluşturuyor. İnşaat sektörünün çok yüksek maliyetler ile mal edilmesi. Bir sene içerisinde beş bin civarı daire yapılıyordu şimdi bin daireye düşmüş. Ev olmadığı zaman talepte çok olduğu zaman kira fiyatlarında artış oluyor. Emlakçılar bu işin arabuluculuğunu yapıyor. Diyelim ki onlar yok ev kiralamak istiyorsun internete bakarsın. İnternette de sene de bir defa ilan verebilirsin ikincisi para ile oluyor. Emlak işi ile ilgilenenden de kira alıyor, hem dükkânın kirasını ödüyor hem internet sitesine kira ödüyor hem de dışarıdan müşteri bulup ev sahibi ile bir araya getiriyor. Onlar olmadan da olmuyor" dedi.
"Bir öğrencinin, okuduğu üniversiteyi bitirmesi şu an bir ev parası"
Çanakkale`nin eski emlakçılarından İhsan Civir; "Her dönem, okulların açılacağı zaman kiralar yükseliyor. Olmaması gerekir, öğrencilere yazık oluyor, ailelere yazık oluyor. Eski emlakçıyım ben, eski yaptığım dönemlerde öğrenciler iş arıyorlardı, çalıştıkları işten kazandığıyla kira ödüyorlardı, birçok öğrencinin kirasını kendim bile ödemişimdir. 11 yıl emlakçılık yaptım kapattım. Kiraların yüksek olması, komisyon verilmemesinden dolayı kapattım. Emlakçıların her zaman öğrencilere yardımcı olmasını isterim. Bir kira değil de yarım kira veya daha az ücret almalarını isterim. Satmak ayrı bir şey öğrenciye kiraya vermek ayrı bir şeydir. Ev sahiplerinin bunu yapmaması gerekir, her dönem her sene öğrenciler hep değişsin ister ev sahipleri ama öğrenci bir kere tuttuğunda okulu bitirene kadar durur o evde. Benim okuttuğum çocuğum vardı İzmir de sekiz yıl okudu, kalp krizinden vefat etti. Çocuğumun evinin tüm eşyalarını öğrencilere dağıttım. Başka şehirlerde de aynı kiralar. Bir öğrencinin, okuduğu üniversiteyi bitirmesi bir ev parası şu an" dedi.
(Gülperi Çalışkan)
