Çanakkale’de maden, Jeotermal Enerji Santrali (JES), Termik Santral…vs gibi doğayı tehdit eden projeler için ÇED raporlarına ‘olumlu’ kararların çıkmasında yaşanan artış dikkat çekici boyuta ulaştı. Yeni projelere ÇED olumlu kararının verilmesi hızlanırken, daha önce yapılmasına karar verilmiş ancak bölge halkının verdiği mücadeleler sonunda iptal edilmiş projelerin yeniden başvurusuna da ÇED olumlu kararlarının hızlı bir şekilde veriliyor. Çanakkale Kent Konsey Çevre Meclisi Yürütme Kurulu tarafından Çanakkaleli vatandaşlara çağrı yapıldı. Çanakkale’de ÇED olumlu haberlerinin aratarak devam ettiği belirtilen açıklamada, Kent Konseyi sitesine Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü duyurular linkinin konulduğu belirtilerek, vatandaşların tehlikeli gördükleri ÇED olumlu raporlarına itiraz etmeleri istendi. Yapılan açıklamada; “Diğer şehirlerde de böyle midir bilinmez ama Çanakkale halkı olarak her sabah okuduğumuz gazetelerin, haberlerin yanına uzun süredir Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü sayfasının duyurular kısmını da eklemiş bulunuyoruz” denildi. Vatandaşların yapılan her türlü işlemden, haberdar olma ve itiraz etme haklarını bulunduğu ifade edilen açıklamada; “Çevre Kanunu’nun 30. Maddesi, çevrenin korunması için, çevreyi kirleten ve bozan bir faaliyetten zarar gören ya da haberdar olan herkesin ilgili mercilere başvurabileceğini belirtmiştir” denildi. Açıklamada; “ÇED süreci başlamış olan bir faaliyet gördüğünüzde CİMER üzerinden dilekçe ile başvuru yapabilirsiniz, ayrıca Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’ne yazılı dilekçe ile de başvuru yapabilirsiniz. ÇED Gerekli Değildir şeklinde bir karar çıktığında 30 gün içinde İdare Mahkemelerinde dava açabilir ve hedef olarak da ÇED raporunun hazırlanması gerekliliğini belirleyebilirsiniz” denildi.
“Projeleri takip edebilirsiniz”
Açıklamada; “Diğer şehirlerde de böyle midir bilinmez ama Çanakkale halkı olarak her sabah okuduğumuz gazetelerin, haberlerin yanına uzun süredir Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü sayfasının duyurular kısmını da eklemiş bulunuyoruz. Sizler eğer hale eklemediyseniz ilgili link; https://canakkale.csb.gov.tr/canakkale-ili-merkez---ilcesinde--duyuru-381898 gibidir. Site üzerinden şehrimizde yapılacak olan madenleri, taş ocaklarını, kömür ocaklarını, RES projelerini, JES projelerini, geçecek enerji nakil hatlarını, köprü inşaatıyla birlikte hem Gelibolu tarafında hem de Lapseki Biga hattı boyunca değişen imar planlarını takip edebilirsiniz” denildi.
“Herkes sağlıklı bir çevrede yaşam hakkına sahiptir”
Duyuruların takibinin, ‘neden önemli?’ olduğu belirtilen açıklamada; “Bizler, yurttaşlar anayasal haklardan dolayı kamunun her türlü eylem ve işlemleri hakkında bilgi edinme, yapılan eyleme itiraz etme ve gerektiğinde hukuk yoluna başvurma hakkına sahibiz. Anayasanın 56. Maddesi ‘’herkes sağlıklı bir çevrede yaşam hakkına sahiptir, bunu sağlamak ve korumak tüm vatandaşların ödevidir’’ der. Çevre Kanunu’nun 30. Maddesi, çevrenin korunması için, çevreyi kirleten ve bozan bir faaliyetten zarar gören ya da haberdar olan herkesin ilgili mercilere başvurabileceğini belirtmiştir. Yaşadığı alanda kurulu bulunan çimento fabrikasının, termik santralin, taş ocaklarının, madenlerin çevreye zarar verdiğini görmesi ve öğrenmesi sonrasında da bu faaliyetle ilgili idarenin tedbir alıp almadığını bilgi edinme başvurusuyla sorabilir. İdareden faaliyetin işyeri açma ve çalışma ruhsatının ve çalışma ruhsatına esas izinlerin iptali talep edilebilir. İşletme Çevresel Etki Değerlendirmesine tabiyse, bu konuda ÇED olumlu veya ÇED gerekli değildir izni alıp almadığını öğrenebilir ve ÇED almış olsa dahi çevresel tahribata yol açtığı bilinciyle ÇED işlemlerinin iptalini talep edebilir. İdare ve çevre hukuku açısından bu talepleri tüm duyarlı yurttaşlar yapabilir. Çevresel Etki Değerlendirmesi, gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanması, izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalardır. ÇED sürecine tabi projeler ÇED Olumlu veya ÇED Gerekli Değildir kararı almadıkça projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım izni verilemez, proje için yatırıma başlanamaz” denildi.
“Raporlara itiraz edebilirsiniz”
Açıklamada son olarak; “ÇED süreci başlamış olan bir faaliyet gördüğünüzde CİMER üzerinden dilekçe ile başvuru yapabilirsiniz, ayrıca Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’ne yazılı dilekçe ile de başvuru yapabilirsiniz. Sistemde yüklü olan ÇED dosyasını inceleyebilir, itirazlarınızı iletebilirsiniz dilekçenizde. ÇED Gerekli Değildir şeklinde bir karar çıktığında 30 gün içinde İdare Mahkemelerinde dava açabilir ve hedef olarak da ÇED raporunun hazırlanması gerekliliğini belirleyebilirsiniz. ÇED süreci takibinde, ÇED başvuru dosyası sunulan projeler hakkında bilgi alabilirsiniz. Proje tanıtım dosyası ile ilgili bilgi edinebilirsiniz. Halkın katılım toplantılarına katılırsanız ve usulüne uygun olmadığını belirlerseniz itiraz edebilirsiniz. İnceleme ve değerlendirme komisyonuna ÇED raporu ile ilgili itiraz dilekçesi sunabilirsiniz, nihai ÇED raporuna itiraz edebilirsiniz. ÇED olumlu kararının geçersiz sayılması talebiyle başvuru yapabilirsiniz, ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararına itiraz edebilirsiniz” ifadelerine yer verildi.
(Eren Aşnaz)
