Düzce Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi
Cumhuriyet Tarihi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Celil Bozkurt, 18 Mart
Şehitleri Anma Günü ve Çanakkale Deniz Zaferi'nin 109.
yıldönümünde açıklamalarda bulundu. Çanakkale cephesinin 1. Dünya Savaşı'nın
en dramatik cephelerinden biri olduğunu söyleyen Bozkurt, şehit
sayısı konusunda net bir rakam verilemediğini ancak en güvenilir
kaynağın Milli Savunma Bakanlığında bulunduğunu kaydetti. Milli
Savunma Bakanlığı kaynaklarında 50-55 bin şehit sayısının
görüldüğüne dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Celil Bozkurt, "Kamuoyunda
yanlış bilinen bazı şeyleri de düzeltmek lazım. Bazı kesimler
tarafından 250 bin civarında şehit olduğu söyleniyor. Bu doğru
değil. 250 bin rakamı, Çanakkale cephesindeki zayiatı
gösterebilir. Peki zayiat ne demek? Zayiat, askeri literatürde
cephenin dışında kalan, yaralanan, hasta olan, kaybolan kişilerin
toplamını gösteriyor. Toplam zayiat da 210 bin civarında. 50-55
bin arasında şehidimiz var. Bu rakamlar çok sağlıklı değil.
Birçok şehidimizin kaydının yapılamadığını düşünüyoruz. Savaşın
uzamasından sonra farklı bölgelerden gelen gönüllü askerlerin de
kaydının gereği gibi yapılamadığını düşünüyoruz. Şehit sayımızın
verdiğimiz rakamların çok daha üstünde olduğunu söyleyebiliriz"
dedi.
İlk olarak Çanakkale ve
civar illerden gelen askerlerin mücadele ettiğini ifade eden
Bozkurt, savaşın uzamasıyla birlikte farklı illerden askerlerin
de cepheye gönderildiğini vurguladı. Bozkurt, "Bu bağlamda
bakıldığında en çok şehidin Çanakkale ve civarından olduğu
gözleniyor. En çok şehit 4 binin üzerinde Bursa'da verildi.
Bursa'yı Balıkesir, Konya, Kastamonu ve Denizli gibi illerin
izlediğini görüyoruz. İlçeler bazında baktığımızda ise yine en
çok şehidi veren ilçenin Bursa'da olduğunu görüyoruz. Bursa'nın
Orhaneli ilçesi binin üzerinde şehit vermiştir. Orhaneli'yi yine
Bursa'nın Mustafa Kemal Paşa ilçesi, Çanakkale'nin Biga ilçesi, Kastamonu'nun
Taşköprü ve Cide ilçeleri izlemiştir. Kastamonu
aslında Çanakkale cephesine uzaktır ama buna
rağmen il ve ilçe bazında en çok şehidi veren bölgelerden biri
olmasıyla dikkat çeker" diye konuştu.
Çanakkale Savaşı'nın yaklaşık 10,5 sürdüğünü söyleyen Celil Bozkurt, sadece Türkiye'den değil; Balkanlar, Suudi Arabistan, Suriye, Filistin, İran, Irak, Azerbaycan ve Afganistan'dan da askerlerin geldiğini ve Çanakkale cephesinde mücadele ettiklerini belirtti. Yrd. Doç. Dr. Celil Bozkurt, "Günümüz Türkiye dışında toplam şehit sayısı Türkiye'de verilen şehit sayısının yüzde 2,5 civarına denk gelmekte. Bu da yaklaşık bin 260'lara denk geliyor. Bu ciddi bir rakamdır. Özellikle Suriye'den çok ciddi sayıda şehidin olduğunu görüyoruz. Saptadığımız rakamlara göre, 680 civarında sadece Suriye'den şehit verilmiştir. Filistin'de 92-93 resmi şehit kaydı vardır. Bunların dışında dikkat çekici başka bir bölge ise Halep'tir. Halep, Türkmenlerin yoğun olduğu bir bölge olması açısından dikkat çekicidir. Burada da vilayet genelinde 550 civarında şehidin olduğunu görüyoruz. Bu vilayete bizim güneydeki bazı illerimizde dahildir. Bunları çıkardığımızda 250 civarında şehidin verildiğini görüyoruz. Tabii ki bunlar net rakamlar değil. Gerçekteki şehit sayımızın, bu bahsettiğim rakamlardan çok daha fazla olduğunu söyleyebilirim" ifadelerini kullandı.
(İHA)
