Böbrek yetmezliği, böbreklerin işlevlerini yitirmesi sonucu ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Böbrek yetmezliği, vücutta birçok organ ve sistemi etkileyerek yaşam kalitesini ve süresini azaltır. Böbrek yetmezliği ölümcül müdür? Böbrek yetmezliği nasıl belirlenir? Böbrek yetmezliğine ne sebep olur? Böbrek yetmezliği nasıl tedavi edilir? Böbrek yetmezliği ile ilgili merak edilen tüm soruların cevaplarını sizin için derledik. İşte böbrek yetmezliği hakkında bilinmesi gerekenler…
Böbrek yetmezliği, akut ve kronik olmak üzere iki türde görülebilir. Akut böbrek yetmezliği, böbrek fonksiyonlarının ani ve geçici olarak bozulmasıdır. Akut böbrek yetmezliği, genellikle başka bir hastalığın komplikasyonu olarak ortaya çıkar ve erken tanı ve tedavi ile düzelebilir. Kronik böbrek yetmezliği ise, böbrek fonksiyonlarının uzun süreli ve kalıcı olarak azalmasıdır. Kronik böbrek yetmezliği, genellikle diyabet, hipertansiyon, glomerülonefrit gibi hastalıkların sonucu olarak gelişir ve ilerleyici bir seyir izler.
Böbrek yetmezliği, akut veya kronik olsun, ölümcül bir hastalıktır. Çünkü böbrekler, vücudun hayati fonksiyonlarını sürdürmesi için çok önemli organlardır. Böbrekler, kanı temizler, su ve elektrolit dengesini sağlar, hormon salgılar, kan basıncını ve kalsiyum metabolizmasını düzenler. Böbreklerin yeterli çalışmaması, vücutta birçok soruna yol açar. Böbrek yetmezliği olan hastalarda, kan basıncı yükselir, anemi gelişir, kemik erimesi olur, sinir sistemi bozulur, kalp ve damar hastalıkları artar, bağışıklık sistemi zayıflar, enfeksiyonlara ve kanamalara yatkınlık oluşur.
Böbrek yetmezliği olan hastalar, diyaliz veya böbrek nakli olmadan yaşayamazlar. Diyaliz, böbreklerin yapamadığı kan temizleme işlemini yapay bir yöntemle gerçekleştiren bir tedavidir. Böbrek nakli ise, sağlıklı bir böbreğin hasta bir kişiye nakledilmesi işlemidir. Böbrek yetmezliği olan hastaların, diyaliz veya böbrek nakli ile yaşam kaliteleri ve süreleri artabilir. Ancak, bu tedavilerin de bazı riskleri ve yan etkileri vardır. Bu nedenle, böbrek yetmezliğini önlemek için, böbrek sağlığına dikkat etmek gerekir.
Böbrek yetmezliği belirtileri, hastalığın tipine, derecesine ve nedenine göre değişiklik gösterebilir. Ancak, genel olarak böbrek yetmezliği olan hastalarda şu belirtiler görülebilir:
Böbrek yetmezliği belirtileri, bazen çok belirgin olmayabilir veya başka hastalıklarla karıştırılabilir. Bu nedenle, böbrek yetmezliği şüphesi olan kişilerin, zaman kaybetmeden bir doktora başvurması ve gerekli tetkikleri yaptırması gerekir.
Böbrek yetmezliği nedenleri, hastalığın akut veya kronik olmasına göre farklılık gösterir. Akut böbrek yetmezliği nedenleri arasında şunlar sayılabilir:
Kronik böbrek yetmezliği nedenleri arasında ise şunlar sayılabilir:
Böbrek yetmezliği nedenleri, erken tanı ve tedavi ile ortadan kaldırılabilir veya kontrol altına alınabilir. Bu sayede, böbrek yetmezliğinin ilerlemesi yavaşlatılabilir veya durdurulabilir.
Böbrek yetmezliği tedavisi, hastalığın tipine, derecesine ve nedenine göre değişir. Akut böbrek yetmezliği tedavisinde, öncelikle böbrek yetmezliğine yol açan nedenin ortadan kaldırılması veya tedavi edilmesi amaçlanır. Buna ek olarak, hastanın sıvı, elektrolit, asit-baz dengesi, kan basıncı, kan şekeri, enfeksiyon gibi durumları takip edilir ve düzenlenir. Böbrek fonksiyonları iyileşene kadar, hastaya diyaliz uygulanabilir. Kronik böbrek yetmezliği tedavisinde ise, böbrek fonksiyonlarının korunması ve desteklenmesi hedeflenir. Buna göre, hastaya böbrek yetmezliğine neden olan veya ilerleten hastalıkların tedavisi, böbrek dostu bir diyet, sıvı kısıtlaması, kan basıncı, kan şekeri, kolesterol, anemi, kemik sağlığı gibi durumların düzenlenmesi, enfeksiyonlardan korunma, yaşam kalitesinin artırılması gibi önlemler uygulanır.
Böbrek fonksiyonları belirli bir seviyenin altına düştüğünde, hastaya diyaliz veya böbrek nakli seçenekleri sunulur. Diyaliz, periton diyalizi veya hemodiyaliz olmak üzere iki türde yapılabilir. Periton diyalizi, karın zarının bir filtre olarak kullanıldığı bir yöntemdir. Hemodiyaliz ise, kanın bir makine aracılığıyla temizlendiği bir yöntemdir.
Böbrek nakli ise, sağlıklı bir böbreğin hasta bir kişiye nakledilmesi işlemidir. Böbrek nakli, diyalize göre daha etkili ve kalıcı bir tedavi yöntemidir. Ancak, böbrek nakli için uygun donör bulmak, nakil sonrası organ reddi, enfeksiyon, ilaç yan etkileri gibi sorunlar yaşanabilir. Böbrek yetmezliği tedavisi, hastanın durumuna, tercihine ve doktorunun önerisine göre belirlenir. Böbrek yetmezliği tedavisi, hastanın yaşam süresini ve kalitesini artırmayı amaçlar. (Şerife Turhanlı)
