“Dünya Anadil Günü’nde Yasaklı Diller”
İnsan Hakları Derneği Çanakkale Şube Başkanı Kenan Döner, Dünya Anadil Günü nedeniyle yazılı açıklama yaptı.
21 Şubat Dünya Anadil Günü’nün UNESCO tarafından uluslararası anadil günü olarak kutlandığına dikkat çeken Döner; “Çocuk bayramı ile övünen Türkiye’de anadil kavram olarak bile tehlikeli bulunmakta, anadilde eğitim ve öğretim isteyen çocuklar okullardan, gençler üniversitelerden atılabilmektedir. Üstelik dilekçe hakkına rağmen. Anadil, Türkiye’de hala bir tabudur. Oysa Türkiye’nin kuruluşunu sağlayan Lozan Anlaşmasının 39. maddesinin 4. ve 5. fıkralarında, Müslüman Türk uyruklarının kendi dillerini özellikle din, ticari ilişkiler ve basın yayın alanında serbestçe kullanacaklarına ve mahkemelerde kolaylıklar sağlanacağına dair düzenleme bulunmaktadır.
Lozan Anlaşmasına göre Türkiye bu hükümlere aykırı anayasa bile yapamaz. Ancak, Askeri cunta ürünü olan ve hala değiştirilemeyen 12 Eylül Anayasası Türkçe dışında başka bir dili kabul etmemektedir. Yani Lozan’a taban tabana zıt. Aynı anayasanın 90. maddesi ise onaylanmış uluslararası anlaşmaların anayasaya aykırı olamayacağını ve bunların çatışma halinde öncelikle uygulanacağını düzenlemiştir.
Bu durumda, Türkiye’nin onaylamış olduğu İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Ek Protokolleri, Çocuk Hakları Sözleşmesi, Kişisel ve Siyasal Uluslararası Sözleşmesi, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi gibi en temel belgeler uyarınca anadil hakkını tanıması ve uygulamaya (eğitim ve öğretim) geçirmesi gereklidir.
Kürtçe TV ile adım attığını ifade eden Hükümetin samimiyet sınavı dil yasaklarının kaldırılması ve anadil hakkının tanınmasından geçmektedir. Kürtçe anadil sayılmadığından ötürü Mahkemelerde kullanılmasına izin verilmiyor, Kürtçe’nin medeni bir dil olmadığı bile iddia edilebiliyor, bir yandan da Kürtçe ile ilgili Üniversitelerde bölüm açılıyor, Türkiye’deki ya diğer diler? Onların adı bile telaffuz edilmiyor. Zazaca, Çerkezce, Lazca, Ermenice, Rumca, Pomakça, Arapça, İbranice, Çingene dili, Gürcüce, Süryanice, Boşnakça, Arnavutça, Abhazca… İmroz Adası’nda rum okul açılacağı haberleri basında yer almakta iken dil konusunda sabıkalı olan TC. geleneğine sesleniyoruz. 21. yüzyılda “ana dillerle kavgalı” Türkiye’yi yöneten siyasal iktidara sesleniyoruz. Anadilleri serbest bırakın, hereksin kendi anadilinde eğitim ve öğretim yapması hakkını tanıyın. Bu utancı sona erdirin. Ne kadar medeni olduğunuzu gösterin” dedi.
